Werkende klasse in Taiwan moet geen oplossingen verwachten van de drie kapitalistische partijen van Taiwan
Bij de presidentsverkiezingen in Taiwan op 13 januari won de zetelende Democratische Progressieve Partij (DPP). Deze partij verloor echter zijn meerderheid in het parlement. Presidentskandidaat Lai Ching-te haalde 5,58 miljoen stemmen. Dat zijn er 2,6 miljoen minder dan de aftredende Taiwanese president van de DPP, Tsai Ing-wen, in de verkiezingen van 2020.
Analyse door ISA Taiwan
De partij van de voormalige nationalistische dictatuur, de Kwomintang (KMT) haalde 4,67 miljoen stemmen met kandidaat Hou Yu-ih, ook 850.000 stemmen minder dan de vorige presidentsverkiezingen. Een relatief nieuwe derde partij, de Taiwan Volkspartij (TPP) en hun kandidaat Ko Wen-je, kregen 3,69 miljoen stemmen en verhoogden hun zetels in het parlement van 5 naar 8. Met de DPP en KMT die elk 51 en 52 zetels hebben, heeft de TPP een beslissende minderheid die de balans in het parlement kan doen doorslaan. In werkelijkheid dienen alle drie de kapitalistische partijen in Taiwan het Amerikaanse imperialisme.
Het lijdt geen twijfel dat een belangrijke factor voor de overwinning van de DPP een stemming is van verzet tegen China en het zoeken van nauwere banden met de VS. Met het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en het bezoek van Nancy Pelosi aan Taiwan in 2022, die het Chinese nationalisme aanwakkerden, vreest de bevolking steeds meer voor een toekomstige militaire aanval door de CCP. De DPP wordt daarom gezien als de partij die het beste de steun van de Verenigde Staten kan behouden om Taiwan te ‘beschermen’.
Het maakt niet uit welke van de drie grote kapitalistische politieke partijen wordt gekozen, de hele heersende klasse van Taiwan zal niet veranderen van haar fundamentele afstemming op het imperialisme van de VS. Zelfs de KMT is gedwongen om haar vroegere CCP-vriendelijke standpunt op te geven, wat de nieuwe realiteit op het eiland weerspiegelt als gevolg van de verscherping van de Nieuwe Koude Oorlog. De pro-DPP coalitie (groen) verkondigt luidkeels de noodzaak om de “verdediging van Taiwan” te versterken, terwijl de pro-KMT coalitie (blauw) vaag spreekt over “vrede tussen China en Taiwan.” Desalniettemin zijn beiden dienaren van het Amerikaanse imperialisme. Geen van beide partijen heeft een echte strategie om de agressie van de CCP te weerstaan, laat staan een anti-oorlogsprogramma voor de arbeidersklasse.
Hoewel de KMT zich nauw heeft aangesloten bij het Amerikaanse imperialisme, kan ze nog steeds haar pro-China imago niet van zich afschudden. Dit komt omdat hun belangrijkste achterban bestaat uit pro-Chinese Taiwanese zakenlieden en oudgediende politici die nauwe banden hebben met de CCP. In een interview met Deutsche Welle op 8 januari, slechts een week voor de verkiezingen, zei voormalig KMT-president Ma Ying-jeou dat “Xi Jinping te vertrouwen is in de betrekkingen tussen China en Taiwan” en dat “Taiwan China niet kan verslaan.” Dit was catastrofaal voor de campagne van de KMT. In een wanhopige poging om de schade te beperken, probeerde de KMT-kandidaat Hou afstand te nemen van Ma door te verklaren dat er “geen eenmakingsgesprekken” met China zouden plaatsvinden als hij werd gekozen.
Aan de andere kant is de steun voor het Taiwanese nationalisme van de pro-DPP coalitie tanende. De slogans “weersta China en bescherm Taiwan” en “verdedig de democratie” die de DPP vier jaar geleden verkondigde, zijn grotendeels ontmaskerd als niets meer dan een dekmantel om militarisering en onderwerping aan het Amerikaanse imperialisme te promoten. De publieke opinie keert zich steeds meer tegen het Taiwanese nationalisme. Vooral sinds er twee jaar geleden een beleid werd doorgedrukt dat de militaire dienstplicht verlengde en sinds de autoritaire mediacontrole in oorlogstijd met een wetsvoorstel hieromtrent die het uiteindelijk niet haalde. Veel jongeren hebben nu een afkeer gekregen van het Taiwanese nationalisme van de DPP, dat wordt gebruikt om stemmen te winnen terwijl alle beloften om de omstandigheden voor de massa te verbeteren worden gebroken.
Voor de meeste Taiwanese arbeiders en jongeren waren de belangrijkste verkiezingsonderwerpen een hele reeks sociale crises zoals lage lonen, hoge huizenprijzen, inflatie en een tekort aan goederen, die allemaal het resultaat zijn van het beleid onder de regering van Tsai Ing-wen. Dit waren de belangrijkste redenen waarom de DPP stemmen verloor. De KMT en TPP hebben de crisis van de kosten van levensonderhoud kunnen gebruiken om de DPP aan te vallen, door campagnes te lanceren voor “betaalbaar wonen” en “anti-corruptie” in een poging om de ontevredenheid onder de massa’s te benutten. Deze koerswijziging van wat nochtans duidelijk partijen van het grootkapitaal zijn, wordt echter ook gezien als vooral opportunistisch. Op de lange termijn zullen deze partijen niet in staat zijn om een solide electorale basis te vormen met deze kwesties.
De Taiwan Volkspartij (TPP) stelde zichzelf voor als een alternatief voor het traditionele tweepartijenstelsel van de KMT-DPP. Ko Wen-je portretteerde zichzelf met de slogan “Verwerp blauw en groen.” Hij wierp zich op als een bekwame technocraat en trok daarmee een zekere steun aan van jonge mensen die genoeg hebben van de incompetentie van de gevestigde politici. Uiteindelijk biedt de TPP geen oplossingen voor de kosten van levensonderhoud in Taiwan, maar alleen een ‘beter’ bestuur.
Ko Wen-je’s houding ten opzichte van China onderging grote bochten. Hij verklaarde ooit dat “de twee zijden van de Straat van Taiwan één familie zijn,” waarmee hij steun won door oprecht te lijken in vergelijking met het cynische uitbuiten van de spanningen tussen China en Taiwan door de DPP en KMT in elke verkiezingscyclus. Toch is hij onlangs omgedraaid door openlijk te zeggen dat de TPP het harde pro-Amerikaanse buitenlandse beleid van Tsai Ing-wen zou voortzetten als hij gekozen werd. Uiteindelijk is de TPP er niet in geslaagd om een solide basis te consolideren en een duidelijk programma te presenteren. Het momentum van Ko is waarschijnlijk van korte duur en zal na de verkiezingen afnemen.
Met de verkiezingsuitslag kunnen de KMT en TPP in theorie het regeringsbeleid blokkeren als ze met elkaar een blok vormen. Maar de heersende klasse in Taiwan is verenigd in haar geopolitieke oriëntatie op de VS. Waarschijnlijk zal de DPP niet verlamd raken. Hoewel de oppositie een vijgenblad kan ophangen tegen het pro-Amerikaanse beleid, is het achter de schermen waarschijnlijk dat ze zich niet zal verzetten en eerder zal koehandel drijven voor politieke invloed.
Mainstream KMT politici nemen steeds meer afstand van de CCP naarmate de Nieuwe Koude Oorlog oplaait. Tijdens de verkiezingen bekritiseerden KMT-politici de DPP weliswaar voor provocaties in kwesties over de Straat van Taiwan, maar steunden ze over het algemeen een versterking van de militaire herbewapening en een nauwere alliantie met het Westen. Deze hypocrisie doet denken aan de opstelling van het Amerikaanse imperialisme dat het bloedige geweld van het Israëlische regime tegen Gaza resoluut steunt, maar zegt dat dit ‘humaner’ moet gebeuren.
Terwijl de Nieuwe Koude Oorlog steeds meer gespannen raakt, zal de kapitalistische crisis van Taiwan zich verdiepen en daarmee ook het verzet van de arbeidersklasse. Een verscherping van de klassenstrijd zal er onvermijdelijk toe leiden dat de DPP meer zal vertrouwen op de uitvoerende macht om de oppositie in het parlement te verzwakken. Een dergelijke uitholling van de burgerlijke democratie is al zichtbaar in de pogingen van de regering om het recht op protest en staking te onderdrukken onder het mom van de ‘nationale veiligheid’.
Tegenslag voor de CCP in de Nieuwe Koude Oorlog
Zoals we al eerder stelden, zullen de spanningen tussen China en Taiwan niet afnemen, ongeacht de partij die wordt gekozen. Het beleid omtrent de Taiwanese staat is ondergeschikt aan de eisen van het Amerikaanse imperialisme, wat de economische ontkoppeling en geopolitieke confrontatie alleen maar zal versnellen. Natuurlijk kan de CCP niet toekijken hoe “separatisten die de onafhankelijkheid van Taiwan willen” aan de macht komen en daar niets rond doen. Ze is gedwongen om te reageren omdat anders haar zwakte aan het licht zal komen.
Het falen van de CCP om zich met succes te mengen in de verkiezingen is een tegenslag die online protesten van Chinese nationalisten (‘kleine rozen’) heeft uitgelokt. De CCP kwam niet meteen met een duidelijke reactie op de verkiezingsuitslag. Er heerst een diepe interne crisis binnen de partij met betrekking tot de aanpak van het conflict tussen de VS en China. Eerder gemaakte fouten in de reactie op de Nieuwe Koude Oorlog hebben het Chinese regime aanzienlijke economische tegenslagen gekost, zoals de golf van handelsbarrières die werd opgeworpen na het fiasco met Huawei. Nu de economische crisis van China het regime in een nadelige positie brengt in de Nieuwe Koude Oorlog, grenst de onenigheid over hoe te reageren aan verlamming. Aan de ene kant zijn CCP-functionarissen bang om te hard op te treden en een tegenreactie uit het Westerse kamp uit te lokken. Maar aan de andere kant kunnen ze niet te veel zwakte tonen en het nationalistische gezag van het regime ondermijnen.
Xi Jinping heeft onlangs de opruiende nationalistische “Wolf Warrior”-retoriek gematigd om te proberen het conflict tussen China en de Verenigde Staten te sussen. Een andere uiting hiervan is het afzwakken van militaire intimidatie (vaak Chinese straaljagers die het Taiwanese luchtruim binnendringen) en politieke inmenging, althans in vergelijking met de Taiwanese verkiezingen van vier jaar geleden. Natuurlijk probeert de CCP nog steeds achter de schermen in te grijpen met grootschalige desinformatiecampagnes tegen de DPP, onder meer via het internet.
Vorig jaar gebruikte de CCP de pro-Chinese miljardair Terry Gou (oprichter van Foxconn) om te proberen een verkiezingsalliantie tussen de KMT en de TPP tot stand te brengen. Maar dit mislukte uiteindelijk. Om de DPP-regering onder druk te zetten, beëindigde het Chinese regime douanevoordelen in een aantal sectoren, waaronder de petrochemie. Die voordelen waren tot stand gekomen in het kader van een Overeenkomst inzake Economische Samenwerking tussen de Straat van Taiwan (ECFA). Werkenden aan beide kanten van de Straat zullen uiteindelijk opdraaien voor de stijgende kosten als gevolg van het stopzetten van de douanevoordelen. Geen van deze acties leverde het door de CCP verwachte resultaat op.
Massabeweging
Arbeiders hebben hun protesten in Taiwan het afgelopen jaar opgevoerd, maar er is geen echte arbeiderspartij die deze krachten kan bundelen in een politiek alternatief. De kleine coalitiepartners van de DPP, de Partij van de Nieuwe Macht en de Taiwan Staatsvorming Partij, verloren al hun zetels in het parlement. Dit weerspiegelt niet alleen een aanzienlijke daling van de steun voor het Taiwanese nationalisme onder jongeren, maar ook de doodlopende weg van de minderheidspartijen die verbonden zijn aan de DPP. Ook al doen ze zich voor als ‘progressiever’ dan de DPP en bekritiseren ze de DPP op een aantal punten, ze zijn niet echt onafhankelijk van de kapitalisten en zitten altijd op één lijn als het gaat om belangrijke kwesties rond buitenlands beleid en ‘nationale veiligheid’.
In het verleden hebben kleine pro-DPP partijen en NGO’s de massabewegingen gedomineerd. Dit vormde een ernstige belemmering voor de strijd van de massa, omdat ze werden gecoöpteerd om alleen maar te stemmen op een pro-DPP en dus pro-kapitalistische verkiezingspartij. Een aanzienlijke druk van de “nationale eenheid” heeft ook elke vorm van oppositie tegen de DPP belemmerd, waardoor de bestaande strijd werd verlamd. Het is dringend noodzakelijk dat de arbeidersklasse haar eigen politieke partij opricht om onafhankelijk de opkomende sociale crises te bestrijden.
Net als bij alle vorige verkiezingen zagen we ook bij deze dat de massa’s alleen konden kiezen tussen de partijen van de heersende klasse. Daarom bood geen enkele kandidaat een echte politieke oplossing voor de crisis van het kapitalisme. Alleen als arbeiders hun eigen democratische en massale organisaties oprichten, kunnen ze de strijd effectief verenigen, hun acties escaleren en een echt politiek alternatief bieden. Een nieuwe partij van de arbeidersklasse moet een internationalistisch standpunt innemen en absoluut geen vertrouwen hebben in het Chinese of Amerikaanse imperialisme. Verder moet een arbeiderspartij, om echt onafhankelijk te zijn van de Taiwanese burgerij, ook een antikapitalistisch, socialistisch programma aannemen.
