Door Eddie McCabe (Socialist Party, ISA in Ierland)
Je hoeft geen revolutionair te zijn om te weten dat er iets grondig mis is met de wereld waarin we leven, en om te proberen hem te veranderen. Elke dag zijn miljoenen mensen over de hele wereld betrokken bij protesten, campagnes of activisme, of het nu gaat om afzonderlijke kwesties of om bredere sociale verandering. Deze activiteiten zijn belangrijk en als ze succesvol zijn, maken ze echt een verschil in het leven van mensen.
Maar op een gegeven moment moeten degenen die zich ernstig met consequent activisme bezighouden zich realiseren dat geen enkel probleem in de samenleving geïsoleerd bestaat en dat, hoewel het verlicht kan worden, het niet opgelost kan worden door alleen op dat probleem te focussen. Of het nu gaat om dakloosheid, ziekte, racisme, klimaatverandering, oorlog of iets anders; deze problemen zijn allemaal op de een of andere manier met elkaar verbonden en zijn in feite allemaal symptomen van het economische en sociale systeem waar we onder leven: het kapitalisme. Als we dat systeem niet veranderen, zullen alle hervormingen die we doorvoeren ontoereikend of van korte duur zijn.
Het zou ongetwijfeld een stuk makkelijker zijn als we het kapitalisme gewoon konden hervormen, maar revolutionairen pleiten voor de omverwerping ervan, niet omdat we daarom radicaler zijn, maar omdat we begrijpen wat het kapitalisme is en hoe het werkt.
Kapitalisme is een systeem dat gebaseerd is op het privé-eigendom van de economie – de rijkdom, de grondstoffen en alle menselijke arbeid en machines die nodig zijn om ze om te zetten in alle dingen die we gebruiken en consumeren – door een klasse (kapitalisten) wiens bevoorrechte positie letterlijk bepaald wordt door de uitbuiting van een andere klasse (arbeiders). Daarom kun je geen kapitalisme hebben – geen enkele vorm van kapitalisme – zonder ongelijkheid en onrecht. En van systemische ongelijkheid en onrechtvaardigheid komt alle andere rotzooi – racisme, LGBTQ-fobie en onderdrukking in het algemeen.
Iedereen die het recht accepteert van een klasse om de economie te bezitten en alle anderen uit te buiten, accepteert het kapitalisme. Dit kan zijn omdat ze denken dat alles goed is en dat het zo hoort, wat hen een ‘reactionair’ zou maken – aanhangers van de status quo. Of het kan zijn dat ze gewoon denken dat het niet anders kan en dat het beste wat we kunnen doen, bestaat uit het inperken van de macht van de kapitalistische klasse met staatsregels die ten goede komen aan arbeiders en armen en die alles iets gelijker maakt, wat hen een hervormer zou maken.
Hoe dan ook, door het kapitalisme te accepteren, accepteren ze ook dat armoede, onderdrukking en milieuvernietiging er zijn, omdat de elementaire logica van het kapitalisme zegt dat winst maken voor kapitalisten voor alles moet gaan en zolang er winst wordt gemaakt, komt al het andere goed. Dat is pertinent onjuist; vandaar de huidige toestand van de wereld.
Reformisme – het beteugelen van de excessen van het systeem – is helaas gedoemd te mislukken omdat het een poging is om de tegenstrijdigheden van het kapitalisme op te lossen op basis van het kapitalisme zelf. Hoe radicaal je de economie of maatschappij ook reguleert, je kunt het kapitalisme niet in het belang van arbeiders laten werken, of van arbeiders en kapitalisten tegelijkertijd, omdat de belangen van arbeiders en kapitalisten tegengesteld zijn, bijv. hogere lonen betekenen lagere winsten en omgekeerd. Zodra je de belangen van de één behartigt, ondermijn je de andere.
Dit is de ervaring van elke links-reformistische regering die het geprobeerd heeft. Zelfs met de beste bedoelingen en met enorme steun onder de bevolking voor hun beleid, krijgen ze uiteindelijk te maken met ofwel een gewelddadige botsing met de gewapende vleugel van de kapitalistische staat, ofwel een grote economische crisis. Dit kan het resultaat zijn van een investeringsstaking – of deze nu wordt uitgevoerd door kapitalisten die wraakzuchtige vergeldingsmaatregelen nemen, of gewoon door kapitalisten wier winsten echt onder druk komen te staan door een pro-arbeidersbeleid.
Hoe dan ook, de werkloosheid zal stijgen en alle inkomsten waar de regering op rekent zullen opdrogen, zodat ze niet in staat zal zijn om de nieuwe hervormingen die ze heeft ingevoerd te financieren, laat staan de openbare diensten in het algemeen. Ze zal gedwongen zijn om weer te besparen en de lonen en voorwaarden van werknemers aan te vallen om te proberen de winstgevendheid te herstellen en de kapitalisten weer te laten investeren. Dat is de logica van het systeem.
Dat is waarom we geen andere keuze hebben dan met die logica te breken en waarom de verandering die we nodig hebben – om de mensheid voor uitsterven te behoeden – alleen bereikt kan worden door een socialistische revolutie waarbij een einde wordt gemaakt aan het kapitalisme.
