Na de beloften en de woorden: verandering afdwingen door strijd
Extreem weer is alomtegenwoordig. De klimaaturgentie leidt tot nieuwe discussies en klimaatstrijd. De spontane uitbarsting van jongerenprotest in 2019 was slechts het begin. We kunnen lessen uit die beweging trekken om vandaag sterker te staan.
Artikel door Arne (Gent) uit De Linkse Socialist
Het is duidelijk wie onze tegenstanders zijn – klimaatstrijd is klassenstrijd!
De extreme weersomstandigheden, de onvruchtbare en bikkelharde gronden en zelfs de pandemie: wetenschappers voorspelden het allemaal. Toch weigerden overheden en bedrijven decennialang te ageren om dit soort rampen te vermijden. Eerst ontkenden ze de klimaatcrisis om vervolgens om de verantwoordelijkheid af te schuiven op elk van ons.
Multinationals investeerden in zogenaamd ‘wetenschappelijk’ onderzoek dat de link tussen fossiele brandstoffen en klimaatverandering moest ontkennen. Oliebedrijf ExxonMobil deed dat in de voorbije 20 jaar voor maar liefst 40 miljoen dollar. Ook andere multinationals zijn schuldig. Sommigen kochten patenten voor groene technologie op om het gebruik ervan te boycotten. En sinds het klimaatakkoord van Parijs in 2015 gaf de fossiele brandstof industrie meer dan een miljard dollar uit aan lobbywerk tegen groene energie!
Vanuit die hoek moeten we geen oplossingen verwachten. Dit bleek eens te meer uit de ervaring met Sign for ly Future tijdens het klimaatprotest in 2019. Dat was een alliantie van grote bedrijven, NGO’s en klimaatactivisten. De bedrijven kochten zich een groen imago, zetten de klimaatbeweging op een zijspoor en van het initiatief werd nadien niets meer vernomen. We mogen ons protest niet laten recupereren door greenwashers en klimaatkillers!
Ons organiseren
Op de schoolstaking van 24 januari 2019 waren we met maar liefst 35.000! Dit was het grootste jongerenprotest in jaren. Scholieren uit heel het land zagen geen andere optie om hun toekomst te verdedigen. Het massale karakter van het protest gaf hoop: de jongeren dachten dat er wel naar hen zou geluisterd worden.
De Actief Linkse Studenten en Scholieren (ALS) stelden toen al voor om actiecomités op scholen, campussen en gemeenten op te zetten. Het was nodig om in discussie te gaan over onze eisen, acties en andere cruciale kwesties in de opbouw van een beweging. We verdedigden vier centrale eisen: gratis en degelijk openbaar vervoer, energie in publieke handen voor groene en betaalbare energie, meer publieke middelen voor democratisch en onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek en een ecologisch en democratisch geplande economie.
Zowel democratische organisatie als eisen gericht op eenheid van jongeren en de werkende klasse in de strijd voor echte system change waren en blijven belangrijk. Terwijl jongeren tijdens de acties nadachten over hoe het systeem moest veranderen, waren er steevast pogingen om klimaat te herleiden tot een individuele zaak. Hoeveel keer vroegen journalisten de klimaatjongeren niet wat ze zelf deden voor het klimaat?
Wie zijn onze bondgenoten?
De vestiging van de chemiemultinational 3M in Zwijndrecht heeft jarenlang zijn personeel en de omgeving aan vervuiling blootgesteld. Deze zomer nog werd tot twee keer toe een te hoge concentratie giftige stoffen vastgesteld in de omgeving van het bedrijf. Vakbondsafgevaardigden in het bedrijf en de sector stellen al langer vragen over bodemverontreiniging, maar kregen geen antwoorden van de directie. De vakbonden merken vandaag op dat er bij veel bedrijven in de sector risico’s op vervuiling zijn en dat er stoffen gebruikt worden waarvan de gevolgen voor mens en milieu nog onvolledig en onvoldoende in kaart gebracht zijn.
De arbeidersbeweging is historisch de eerste die opkomt voor gezonde en veilige werk- en leefomstandigheden. Het personeel van vervuilende bedrijven en hun vakbondsafgevaardigden hebben een centrale rol te spelen in het klimaatprotest: zij weten waar de problemen zich bevinden en hebben de knowhow om antwoorden en alternatieven te formuleren.
Onderzoek naar vervuiling zoals bij 3M laten we best niet over aan de directie en de politici die al jarenlang op de hoogte waren, maar pas reageerden toen er druk van de publieke opinie was. Actiecomités van vakbondsmilitanten, klimaatactivisten en omwonenden tegen dodelijke vervuiling zijn nuttig om de druk op te voeren, maar ook om het onderzoek zelf in handen te nemen. Het uiteindelijke doel moet zijn om een democratische en ecologische planning van de productie teweeg te brengen in bedrijven als 3M en bij uitbreiding in de hele economie.
Groene transitie: hoe doen we dat?
Individuele daden zijn sympathiek, maar bieden geen antwoord op de klimaatproblemen. Wereldwijd zijn 100 bedrijven verantwoordelijk voor 71% van de totale uitstoot. In België stoten slechts 5 bedrijven evenveel CO2 uit als alle gezinnen samen. De inzet is om een ecologische transitie in de productie te bekomen. Dat kan niet zolang de grote bedrijven in handen zijn van een kleine groep op winst beluste aandeelhouders.
Met de schoolstakingen van 2019 grepen de jongeren terug naar de actiemethode bij uitstek van de arbeidersbeweging. Niet naar school gaan om te betogen, is natuurlijk iets anders dan een collectieve actie waarbij het werk en de productie wordt platgelegd. Stakingen, en zeker algemene stakingen, werpen de vraag op wie de wereld doet draaien. Dat is de werkende klasse, niet de managers, aandeelhouders en hun politici. De werkende klasse kan niet alleen alles platleggen, maar is ook in staat om zelf de productie te beheren en te plannen. Dat is hoe we een echt radicale groene transitie kunnen bekomen.
Als we de kapitalisten mogen geloven, leidt een groene transitie tot banenverlies en verarming. Dat is nonsens. In 1976 werkten de vakbondsafgevaardigden en personeelsleden van het Britse vliegtuigbedrijf Lucas een plan uit als antwoord op de aankondiging van banenverlies. Het zogenaamde ‘Lucas plan’ stelde voor om niet langer militaire technologie voor de Britse staat te produceren, maar maatschappelijk nuttige zaken. Er werden meer dan 150 voorstellen van alternatieve producten ontworpen, gekoppeld aan economische en ecologische argumenten en voorstellen rond herscholing van personeelsleden. Het ging onder andere over medische apparatuur of nog over goedkope en groene verwarmingsapparatuur voor huizen. Het toont wat mogelijk was geweest indien de arbeiders effectief controle hadden over hun bedrijf. Dit soort plannen is waar de klimaatbeweging nood aan heeft om de strijd voor systeemverandering te concretiseren en duidelijk te maken wie dit kan bekomen.
Wat kan jij doen?
De Actief Linkse Studenten en Campagne ROSA bouwen de klimaatbeweging uit en versterken deze. Dat doen we zowel door ons te organiseren in voorbereiding naar en op protestacties, als door een benadering en programma te verdedigen gericht op echte maatschappijverandering. We richten ons op de arbeidersbeweging, onder meer door op de internationale actiedag van 24 september deel te nemen aan de vakbondsbetoging voor hogere lonen. Op de betogingen van 10 en 31 oktober in Brussel zullen we met een delegatie pleiten voor een socialistisch antwoord van democratische planning als alternatief op het kapitalisme. Tijdens het protest aan de COP26 in Schotland zullen we het internationaal karakter van onze strijd benadrukken als onderdeel van de internationale delegatie van ISA (zie kader).
Ga met ons naar Schotland in november
Van 1 tot en met 12 november vindt in het Schotse Glasgow de COP26 plaats. Dat is de klimaattop van de Verenigde Naties. Eerdere klimaattoppen kwamen tot het Kyoto-protocol (1997) en het klimaatakkoord van Parijs (2015). Telkens werden grote, maar nog steeds ontoereikende, beloften gedaan. Telkens kwam er niets van in huis.
De klimaattop in Schotland dreigt opnieuw een oefening in public relations te worden in plaats van een bijeenkomst om echte klimaatmaatregelen te plannen. De regeringsleiders en gevestigde politici zullen er opnieuw de belangen van hun broodheren verdedigen: de grote bedrijven en superrijken. Een rationele democratische planning van de productie en van hoe wordt omgegaan met de planeet botst steeds op hun winstbelangen.
We willen ervoor zorgen dat de politici er tijdens op de praatbarak van de COP26 niet mee wegkomen om zich voor te stellen als verdedigers van de planeet. Na de massale klimaatacties van de voorbije jaren is het belangrijk dat onze eisen kracht worden bijgezet met protestacties, ook in Schotland tijdens de COP26. International Socialist Alternative zal er met activisten uit verschillende landen aanwezig zijn om een socialistisch alternatief op de kapitalistische chaos te verdedigen. Dit is niet vrijblijvend: het gaat om onze toekomst!
Vanuit ons land trekken we met een bus naar Schotland van 4 tot en met 7 november. We hebben infrastructuur geboekt voor overnachtingen en catering. De richtprijs voor de kosten van de verplaatsing en het verblijf is 180 euro per persoon. Een fundraising-campagne wordt voorbereid, we willen immers dat iedereen meekan.
Schrijf je in via https://tinyurl.com/naarglasgow.
