Nieuwe succesvolle blokkade ondanks bruut politiegeweld
“Deze actie maakt duidelijk wie onze vrienden en bondgenoten zijn, en wie aan de kant van de vervuilende industrie staat.” Aan het woord is Philip, een van de 4000 deelnemers aan de derde succesvolle bezettingsactie van Code Rood op 17 december. De derde poging tot massale bezetting van een vervuilende sector verliep niet zonder slag of stoot. Vreedzaam protest werd beantwoord met brutaal politiegeweld. Dit gebeurde zowel in Antwerpen als Luik. Toch blijven de klimaatactivisten vastberaden: “Enkel betogen is niet genoeg.”
door Constantin en Arne, twee deelnemers aan Code Rood
Voor haar derde editie richtte Code Rood, een beweging die oproept tot burgerlijke ongehoorzaamheid, zich op de luchtvaartsector. Er waren acties aan de luchthavens van Luik en Antwerpen. Code Rood komt op voor een reconversie van vervuilende sectoren. Het gebruikt vreedzame blokkades om de druk op te voeren. Daarin wordt het gesteund door tal van organisaties, van Greenpeace tot politieke groepen zoals LSP en de Actief Linkse Studenten.
De luchtvaartindustrie is een van de meest milieubelastende sectoren. De impact van een vlucht op het klimaat is tot 80 keer groter dan een treinreis over dezelfde afstand. De emissies van de luchtvaartsector stijgen sneller dan die van alle andere transportsectoren. Als we het overlaten aan degenen die vandaag beslissen in de sector dan zal de uitstoot er nog minstens verdrievoudigen.
Schaf de privéjets af!
Constantin van ALS-Luik legt uit: “1% van de reizigers zijn verantwoordelijk voor 50% van de uitstoot van de sector. Dat zijn niet de werkenden die twee keer per jaar naar Spanje vliegen, maar vooral de gebruikers van privéjets. Om een idee te geven: een reis met een privéjet stoot maar liefst tien keer meer broeikasgassen uit dan een vlucht met een passagiersvliegtuig! Bovendien heeft 80% van de wereldbevolking nog nooit gevlogen. Op de luchthaven van Antwerpen zijn privéjets goed voor 76% van de vluchten.”
Terwijl in Vlaanderen 3.200 bushaltes werden afgeschaft, is er voor het financieren van privéjets wel geld. Voor elke euro winst die de Antwerpse luchthaven genereert, wordt drie euro aan subsidies toegekend. Zonder overheidsgeld zou de luchthaven niet functioneren. Om de decadente, ecocidale levensstijl van miljardairs te financieren, haalt de overheid geld rechtstreeks uit de zakken van de werkende klasse.
Sociale rechtvaardigheid en klimaatrechtvaardigheid: één strijd!
Frederik, een vakbondsmilitant en LSP-lid die aan Code Rood deelnam, ziet nog een reden waarom de sector problematisch is. “De hele luchtvaartindustrie is berucht om haar minachting voor werknemers. Erbarmelijke arbeidsomstandigheden, lage lonen en overwerk vormen de basis voor de winsten van de sector. De afgelopen maanden waren er vakbondsacties. Zo staakten piloten op de luchthaven van Charleroi tegen Ryanair, dat tegen de Belgische wetgeving in eenzijdig langere werktijden wilde opleggen.”
Er zijn dus redenen genoeg om te protesteren rond de luchtvaartsector. En dan hebben we het nog niet gehad over de rol die de sector speelt in het verschepen van wapens om oorlog en genocide te faciliteren. Massale directe actie is meer dan gerechtvaardigd. Dat wilde Code Rood doen met een 24-urenbezetting van twee sites: de privéjet-luchthaven van Antwerpen en het bedrijf Alibaba dat opereert vanuit de luchthaven van Bierset (Luik).
Tijd om kant te kiezen
In Luik slaagden de activisten aanvankelijk vrij vlot in hun opzet, maar in Antwerpen was het ordewoord van burgemeester Bart De Wever (N-VA) duidelijk: met geweld de actie repressief neerslaan. Het buitensporig politiegeweld werd nadien door De Wever en het Vlaams Belang toegejuicht. Wie in 2024 voor de verdedigers van de privéjets wil stemmen, kan bij de rechterzijde terecht. Wie de wereld liever niet naar de knoppen ziet gaan door de decadentie van een kleine ultrarijke elite, stemt beter op de PVDA die de kant van de activisten koos en het politiegeweld daags nadien aanklaagde op de gemeenteraad.
De beelden spraken voor zich: vreedzame activisten werden met zwaar geweld tegengehouden. LSP-lid Rebekka, verpleegkundige en bij Code Rood deel van het medische team, getuigt: “Verschillende personen liepen breuken op en moesten naar het ziekenhuis. In Antwerpen werden meer dan 750 mensen gearresteerd, waarvan 50 gerechtelijk. In Luik vonden 70 gerechtelijke arrestaties plaats. De omstandigheden van de opsluiting waren bijzonder schandalig. De activisten kregen geen water en zelfs sanitaire voorzieningen werden lange tijd geweigerd, ook voor menstruerende personen, die infectieziekten kunnen oplopen als de vereiste hygiënische praktijken niet worden gevolgd. Dit heeft niets te maken met zogezegde veiligheid, het is intimidatie en ongeoorloofde repressie.”
De hardhandige repressie en massale arrestaties tonen eens te meer de ware aard van de staat. Het is geen instituut dat boven de tegenstellingen van de samenleving staat, maar een instrument van onderdrukking van de ene klasse door de andere. Wie met een privéjet vliegt, wordt beschermd. Wie hun bushalte afgeschaft ziet, wordt neer geknuppeld. Ondanks de repressie was de actie een succes: geen enkel privévliegtuig steeg op in Antwerpen of Kortrijk. In Luik verloor Alibaba 5 miljoen euro omzet.
De repressie komt niet als een verrassing. Internationaal waren er vorig jaar voorbeelden van bruut politiegeweld tegenover klimaatactivisten: van Saint-Souline tot Lutzerath. Het kapitalisme laat zien dat het niets anders te bieden heeft dan uitbuiting, onderdrukking en milieuvernietiging. De steun voor dit systeem brokkelt af. Inspirerende acties zoals die van Code Rood zien ze dan ook als een echte bedreiging. Deze acties kunnen immers het belang tonen van het stilleggen van het productieproces als middel om verandering af te dwingen.
Solidariteit
Volgens Clement van de Actief Linkse Studenten betekenen “de acties van massale burgerlijke ongehoorzaamheid een belangrijke stap voorwaarts voor de beweging. Om ons te organiseren tegen de toenemende repressie door de staat, en vooral om verandering af te dwingen, moeten we de band met de arbeidersklasse versterken.” Het effect van solidariteit tussen arbeiders en klimaatactivisten is soms erg direct. Hugo merkte op dat ze op weg naar het protest van het personeel al vernamen dat er politie op de trein zat, waardoor daar sneller rekening mee gehouden werd.
Er was meer mogelijk geweest op dat vlak. Om de activisten af te voeren, moest de politie bussen en chauffeurs van onderaannemers van De Lijn opvorderen (waardoor er opnieuw enkele gewone ritten afgeschaft werden). Een mobilisatie van het personeel van het openbaar vervoer had het voor de staat moeilijker gemaakt om hen in te schakelen. Als de beweging zich bewust op de werkende klasse richt, kunnen vakbondsdelegaties de volgende keer solidariteit organiseren door te weigeren om gearresteerde activisten te vervoeren. Dat gebeurde tijdens het protest van Black Lives Matter in de VS toen buschauffeurs in Minneapolis weigerden gearresteerde actievoerders te vervoeren.
Rebekka ziet nog een andere uitdaging: “Het is ook nodig om onze beweging te verbreden. Dit soort acties wekt enthousiasme op, vooral onder jongeren, die erg begaan zijn met het klimaatprobleem. Maar we moeten ons ervan bewust zijn dat de repressie geen eenmalig wapen was. Daarom moeten we ons ertegen verdedigen. De beste manier om dat te doen is door met nog veel meer actievoerders op straat te komen en de steun in de samenleving te mobiliseren zodat het geweld gewoon niet meer gerechtvaardigd kan worden.”
Het zou goed zijn mochten alle deelnemers van de actie van Code Rood samengebracht worden om samen de strategie van de beweging te bespreken. Hoe maken we de volgende actie nog groter? Hoe bouwen we een link tussen Code Rood en de werkende klasse? Hoe kunnen we met onze acties aansluiten bij volgende stakingsacties, bijvoorbeeld bij het openbaar vervoer met de spoorstaking eind januari? Het zou ruimte geven om een gesprek te voeren over wat we eisen. Hoe linken we de uitbuiting door de luchtvaartindustrie aan het feit dat het een sector is die beheerd wordt op basis van private winstbelangen? Hoe eisen we om de hele transportsector publiek te maken zodat het belang van mens en planeet ons kan leiden in de organisatie van alle transport? Dit zijn slechts enkele van de eisen en ideeën die de aanwezige LSP-activisten bespraken met andere actievoerders.
Door naast de actietrainingen van Code Rood ook samen het gesprek aan te gaan over strategie en eisen, vergroten we de democratische betrokkenheid en staan we sterker. Het actieweekend toonde dat vooral ons aantal een kracht is, niet zozeer het geheimzinnig karakter waarbij niet op voorhand geweten is waar het protest plaatsvindt. In elk geval: wij gaan door. Het kapitalisme en de klimaatcrisis verplichten ons om de beweging voor een rechtvaardige klimaattransitie te blijven uitbouwen. “Who shut shit down? We shut shit down!”
