De afgelopen dagen waren er massale protestacties en betogingen in Iran naar aanleiding van de presidentsverkiezingen en de mogelijke verkiezingsfraude door president Ahmadinejad. De grootste betoging telde volgens mediaberichten meer dan één miljoen aanwezigen in de hoofdstad Teheran. Vanuit Iran zijn er berichten dat reeds meer dan 10 betogers omkwamen bij confrontaties met de politie en de gehate Basij militie.
De censuur in Iran is streng, maar de activisten maken volop gebruik van moderne technologie als het internet en “twitter”. Iran telt relatief gezien het grootste aantal bloggers. Het is moeilijk om een volledig beeld te krijgen van de situatie in Iran, maar er zijn verslagen over het feit dat er ook massale acties beginnen te ontwikkelen in andere steden zoals Shiraz. De universiteit van Teheran wordt omsingeld door gewapende politie. Er is sprake van brutale repressie tegen de studenten, zelfs in private studentenkoten. Er werden verschillende geweerschoten gehoord. Ahmadinejad kondigde enkele uren na de verkiezingen reeds zijn overwinning aan, maar heeft intussen het land verlaten om in Rusland diplomatieke vergaderingen bij te wonen.
Keerpunt
De massale betogingen tegen het regime in Teheran vinden plaats ondanks het dreigement van het regime om met scherpe munitie op de betogers te schieten. De situatie blijft nog onzeker, maar grote delen van de stedelijke bevolking lijken hun angst tegenover het regime te zijn verloren en komen op straat om te protesteren. Dat is een belangrijk keerpunt in de strijd tegen iedere dictatuur.
Er verschenen op het internet diverse videobeelden van betogers die weigerden om hun actie te ontbinden toen ze werden aangevallen door de militaire politie. De studenten en jongeren staan vooraan in de acties, maar er is duidelijk een actieve steun van oudere delen van de bevolking, zeker onder hoger geschoolde arbeiders.
Het regime is verdeeld over de aanpak van deze massabeweging. Samen met de massamobilisatie van de middenklasse en de studenten wijst dat er op dat er elementen van een pré-revolutionaire crisis ontwikkelen. Op dit ogenblik heeft de arbeidersklasse nog niet op een beslissende manier de strijd vervoegd en blijft er veel verwarring in het politieke bewustzijn van de betogers. Er worden hier en daar religieuze slogans geroepen zoals “Allah is groot”. Maar daarbij mogen we niet vergeten dat ook de eerste betogingen van de Russische revolutie van 1905 werden geleid door een priester (Gapon).
Het is niet duidelijk hoe deze beweging zal ontwikkelen, maar het regime moest wel al een bocht maken. De “Raad der Hoeders”, het hoogste orgaan in Iran, moest haar vorige beslissing herroepen en een hertelling van de stemmen toelaten. Dat is een poging om de situatie te kalmeren. Het regime is bang dat de protestacties verder zullen ontwikkelen tot een opstand tegen het regime zelf.
De sterke toename van de werkloosheid en de systematische inbreuken op democratische rechten vormen elementen die de woede aanwakkeren, zeker onder de jongeren (60% van de Iraanse bevolking is jonger dan 30). De jongeren in de steden komen in opstand tegen de repressie van het reactionaire regime. In de beweging is de mobilisatie van jonge vrouwen opvallend, zij stellen de eis van “gelijkheid” mee centraal. Het belang van en de groeiende aandacht voor de positie van vrouwen bleek ook in de grote populariteit van Zahra Rahnavard, de vrouw van de belangrijkste oppositiekandidaat Mousavi, tijdens de verkiezingscampagne. Het was nooit gezien dat vrouwen zo’n belangrijke rol speelden bij Iraanse verkiezingen.
Veel betogers spreken hun steun uit aan Mousavi. Die is geen socialist en neemt het ook niet op voor de arbeiders en armen. Als voormalige premier staat hij voor een pro-kapitalistisch beleid dat slechts beperkte hervormingen wil doorvoeren binnen het kader van de huidige theocratische staat. De discussie over de verkiezingsfraude door Ahmadinejad vormde een druppel die de emmer deed overlopen. Dat leidde tot een beweging die mogelijk het einde kan betekenen van het regime. Er moet echter ook worden gewezen op de duidelijke verschillen tussen de arbeiders en armen in de steden en de armste lagen op het platteland. Ahmadinejad heeft zijn rechtse reactionaire populisme uitgespeeld tegen de corruptie en de rijke liberale elite. Hij hanteerde ook aan een retoriek die inging tegen het “westers imperialisme”.
De afgelopen jaren kende Iran een grote verandering, nu woont zowat 70% van de bevolking in stedelijke gebieden en is er een groter deel van de bevolking dat een opleiding heeft genoten.
Rol arbeidersklasse
Op korte termijn zal de rol van de arbeidersklasse beslissend zijn. Er waren verslagen waaruit bleek dat verschillende vakbonden discussiëren over een oproep tot algemene staking. Daar is het regime erg bang van. Op dit ogenblik heeft de oppositie een geplande betoging afgelast om confrontaties met de regering te vermijden. Dat is een uitdrukking van het feit dat de “hervormingsgezinden” rond Mousavi bang zijn van een massamobilisatie die snel uit de hand kan lopen en ook aan hun controle ontsnapt om in een meer radicale revolutionaire richting te gaan.
Het is mogelijk dat Mousavi zal proberen om een compromis te sluiten met het bestaande regime om de druk van de acties te verminderen. Anderzijds is het ook mogelijk dat het regime zich genoodzaakt ziet om Ahmadinejad’s nederlaag toe te geven in een poging om de controle over de situatie te behouden. Er kunnen ook pogingen zijn om de acties af te gelasten uit vrees voor de gevolgen. Mousavi deed dit reeds met de acties die vandaag en morgen waren gepland.
Nieuwe fase van strijd
De geest is uit de fles en er is een nieuwe fase in de strijd in Iran. Dat moet een strijd zijn voor echte democratische rechten, voor stakingsrecht, het recht op vrije verkiezingen en het vormen van vrije vakbonden, politieke partijen, het recht op gelijke rechten voor vrouwen,… Dat moeten de eisen zijn van alle arbeiders, jongeren en socialisten. De deelname van de arbeidersklasse aan de beweging kan het de nodige cohesie en macht geven om het regime een nederlaag toe te brengen.
Het opzetten van democratisch verkozen strijdcomités op de werkplaatsen en universiteiten waarbij nauwere banden worden gecreëerd tussen de middenklasse en de stedelijke armen, kan de basis vormen voor een verenigde strijd. De oproep voor een algemene staking en het opzetten van milities om de betogers te verdedigen, gekoppeld aan een oproep aan de gewone soldaten om de beweging te vervoegen, zijn noodzakelijke stappen om de beweging vooruit te helpen en het regime omver te gooien. Dergelijke strijdcomités kunnen de basis leggen om verkiezingen te organiseren voor een revolutionaire grondwetgevende vergadering waar over de toekomst van Iran wordt beslist.
Om democratische rechten te garanderen en een oplossing te bieden voor de massale armoede en werkloosheid, is er nood aan een arbeiders- en boerenregering met een revolutionair socialistisch programma om de samenleving om te vormen in de belangen van alle arbeiders en hun gezinnen.
