Met haar economisch beleid kan N-VA geen pluimen op haar hoed steken…
We hadden al het aanstellen van de commissie-Vuye die voor de N-VA een concreet standpunt rond confederalisme moet uitwerken. Daarbij verkreeg Peter De Roover – de voornaamste vertegenwoordiger van de Vlaamse beweging in de N-VA-fractie – de post van fractieleider, wat hem meteen tot een van de meest zichtbare boegbeelden van de partij maakte. Er was de voortzetting van de carrousel rond Linkebeek, waar nieuwe lokale verkiezingen dezelfde resultaten opleverden: een nieuwe herhaling van burgemeestervoordracht en weigering tot benoeming door bevoegd Vlaams minister Homans. En nu hebben we de uitspraken van Vlaams minister-president Geert Bourgeois over zijn streven naar een Vlaamse grondwet (en dus een herziening van de Belgische grondwet).
Artikel door Anja Deschoemacker uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Dit alles gebeurt niet toevallig op een moment waarop blijkt dat het sociaaleconomisch beleid van de rechtse regering geen enkele oplossing voor de economische stagnatie biedt, met voortgezette lage groei en hoge begrotingstekorten. En waarop in de peilingen nu al enige maanden een daling in de steun voor N-VA zich aftekent, hoewel ze veruit de grootste partij blijft. De partij ziet een deel van haar kiezers wegvluchten, zowel naar haar extreme rechterzijde als naar de centrumrechtse traditionele partijen waarmee ze in de regering zit.
Nochtans waren de verwachtingen van de N-VA-achterban in het begin hooggespannen. Het triomfalisme heerste. Deze “sociaaleconomische regering” zou orde op zaken stellen, gedaan met het “gemorrel in de marge”, een regering zonder de sociaaldemocratie zou het land economisch gezond maken. Om dit mogelijk te maken, werd het Franstalige landsgedeelte opgezadeld met een federale regering die er niet eens een kwart van de stemmen had behaald. Gedaan met de “Waalse laksheid” die “het ondernemend Vlaanderen” tegenhield… Het harde besparingsbeleid werd belichaamd door één van de meest rechtse en neoliberale opiniemakers in Vlaanderen, oud-redacteur van Trends en huidig minister van Financiën Johan Van Overtveldt.
Het idee was dat de PS al snel zelf om “confederalisme” zou smeken na enkele jaren onder het juk van een puur rechtse regering te leven. Maar zoals ze bot vingen in hun overspannen economische verwachtingen, deden ze dat ook op dit vlak. Uiteraard gebruiken PS-boegbeelden het harde besparingsbeleid van de federale regering om hun handen in onschuld te wassen (alsof dat zou kunnen na bijna dertig jaar deelname aan een beleid van systematische onderfinanciering en ontmanteling van openbare diensten, sociale zekerheid en publieke infrastructuur, met een halvering van de publieke investeringen als percentage van het BBP). Maar de partij voert geen Waals-regionalistisch discours, noch weigert ze in de regionale regeringen waar ze aanwezig is de opgelegde besparingen door te voeren. Boegbeeld van de oppositie tegen het besparingsbeleid en de aanval op de arbeidersklasse is ze enkel – en dan nog slechts af en toe – in woorden. In daden heeft ze zich aan de kant gezet als een burgerlijk alternatief op de huidige regering, niet als een links alternatief.
Midden in een proces is het moeilijk om exact te bepalen wat de uiteindelijke uitkomst zal zijn en op welk moment de tegenstellingen tot uitbarsting komen. De N-VA is de grootste partij in Vlaanderen en brengt een sociaaleconomisch verhaal naar voor dat lijkt op de natte droom van vooral de kleine en middelgrote patroons in Vlaanderen. Maar de N-VA staat niet onder de controle van de burgerij en wordt door delen van de burgerij ook niet vertrouwd. Ze danst op een gladde koord tussen het uitvoeren van dat burgerlijke programma en het via een populistisch discours op hun hand houden van een breed electoraat dat misnoegd is over nota bene de besparingspolitiek van de voorgaande regeringen. Eens valt ze eraf.
En dat beseft ze. Het heropstoken van het nationalistische spook is zowel een afleidingsmanoeuvre van de harde besparingspolitiek die ook een flink deel van haar electoraat hard raakt als een proberen verzekeren van haar meer traditionele Vlaams-nationalistische basis. De voorstellen over confederalisme die uit de koker van de Vuye-commissie zullen komen, evenals de pogingen om tot een grondwetsverandering te komen die toelaat een Vlaamse grondwet uit te tekenen, zijn tot nu toe op afkeuring van haar regeringspartners gebotst, zowel van MR als van CD&V en Open VLD. Hun Vlaamse partners proberen nu al volop zich te profileren ten koste van de N-VA, opnieuw scherp duidelijk in de discussie rond de begrotingscontrole. Als de N-VA electoraal pluimen verliest, of overduidelijk zal verliezen, zullen ze met graagte de partij een mes in de rug steken. Oppositie tegen haar Vlaams-nationalistisch programma kan haar daarvoor de perfecte aanleiding bieden: toegeven aan de sociale oppositie tegen de rechtse politiek zou hen teveel kosten.
