De recente drama’s op de Middellandse Zee bevestigen het falen van het huidige systeem om een antwoord te bieden op de crisissen die het zelf veroorzaakt. Oorlogen, economische ellende, klimaatveranderingen, politieke instabiliteit, afwezigheid van veiligheid en het niet respecteren van basisrechten zijn allemaal factoren die het aantal vluchtelingen doen toenemen. Hoe gaat het kapitalisme hiermee om en welk alternatief brengen wij naar voor?
Artikel door Alain (Namen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Europese Unie: ‘elk voor zich’
Op 19 april kwam een boot op 220 kilometer van Lampedusa in Italië tot zinken waardoor ongeveer 800 mensen om het leven kwamen. Volgens Carlotta Sami, woordvoerder van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen, ging het om “de ergste massamoord ooit op de Middellandse Zee”. Die zee is stilaan de meest gevaarlijke vluchtroute ter wereld.
Het aantal doden op de Middellandse Zee neemt fors toe sinds Europa verantwoordelijk is voor reddingsoperaties en dit via het agentschap Frontex. In 2013 had Italië onder druk van de bevolking na verschillende drama’s beslist om een operatie onder de naam Mare Nostrum op te zetten om toezicht te houden en vluchtelingen vanop zee te redden. Met deze operatie werden 150.000 mensen gered op een jaar tijd. Tegelijk kwam er kritiek van de rechterzijde die overal in het zuiden van Europa inspeelt op de vluchtelingenstromen. In Italië verzetten onder meer de Lega Nord en de partij van Berlusconi maar ook de populisten van Beppe Grillo zich tegen Mare Nostrum. Ze wezen vooral op de kost ervan: 9 miljoen euro.
De Europese Unie heeft sindsdien een eigen reddingsoperatie opgezet onder de naam Triton. Maar deze operatie moet het met veel minder middelen doen: 2,9 miljoen euro. Voor de Europese Unie is het enige antwoord repressie en militarisering. De Europese Commissie besloot om oorlogsschepen naar de Libische kust te sturen en wil met operaties als Mos Maiorum migranten stoppen.
Tegelijk kwam de voorzitter van de Europese Commissie met het idee om de vluchtelingen te verdelen onder de verschillende landen op basis van quota die vastgesteld worden aan de hand van het aantal inwoners en economische paramaters. Maar dit voorstel botst op verzet van landen als Groot-Brittannië, Frankrijk en Polen.
Waarom vluchten mensen?
Er is doorheen de geschiedenis altijd sprake geweest van migratie. Er zijn daar verschillende redenen voor zoals de zoektocht naar voedsel of ecologische beperkingen. Vandaag is er vooral migratie als gevolg van de crisis van het systeem en de verschillende uitdrukkingen ervan.
De cijfers van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen bevestigen dit: in 2014 waren er in de geïndustrialiseerde landen 900.000 asielaanvragen of 45% meer dan in 2013. De herkomst van deze asielzoekers komt overeen met de brandhaarden van oorlog: 150.000 uit Syrië, 68.000 uit Irak, 60.000 uit Afghanistan en daarna volgen Servië en Eritrea.
Inzake opvang stonden Duitsland met 173.000 en de VS met 121.000 asielzoekers bovenaan de rangschikking. Maar dit zijn slechts erg gedeeltelijke cijfers. Rechtse partijen stellen vaak dat ‘wij niet alle problemen van de wereld kunnen opvangen.’ Maar het grootste aantal vluchtelingen komt nooit tot in Europa en raakt niet in de cijfers van asielaanvragen. De overgrote meerderheid van de vluchtelingen blijft in eigen land of in de buurlanden. Zo zijn er momenteel 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije.
Goedkope arbeidskrachten
Het patronaat maakt gebruik van de komst van migranten om de eigen verantwoordelijkheid voor de aanvallen op onze levensstandaard te verdoezelen. Allerhande populisten en extreemrechts spelen daar gretig op in. Recent werd dit nog duidelijk met het lokale succes van de antimigrantenbeweging Pegida in het Duitse Dresden. Het establishment werkt racisme in de hand, maar heeft tegelijk voldoende migratie nodig om de lonen naar beneden te halen.
Voor de werkgevers is de komst van goedkope arbeidskrachten immers interessant. Mensen die om het even welke voorwaarden aanvaarden, worden gebruikt om alle arbeidsvoorwaarden en lonen naar beneden te duwen. Zo stelde de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Alfano voor om vluchtelingen gratis te laten werken voor de gemeentediensten.
Ons antwoord: solidariteit
Rechtse politici bij ons komen niet verder dan bijzonder asociale voorstellen. Denk maar aan het idee van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) om vluchtelingenboten te laten zinken voor ze kunnen vertrekken. Nadat de toegang over het land en via de lucht volledig afgesloten werd, wil de EU nu ook de route over zee volledig afblokken. Op de redenen waarom mensen moeten vluchten, wordt nooit een antwoord geboden.
Door Libië plat te bombarderen hebben de Europese landen er de voorwaarden gecreëerd voor een burgeroorlog. Krijgsheren en andere maffiosi halen er onder meer inkomsten uit mensenhandel. Hetzelfde zien we in Irak en Afghanistan. De burgeroorlog in Syrië versterkt de problemen. We moeten ons verzetten tegen alle oorlogen en imperialistische interventies. Deze creëren immers enkel meer ellende. Massamobilisatie van onderuit om de arbeids- en levensvoorwaarden te verbeteren is de enige uitweg. Dit vereist ook een breuk met het neoliberale besparingsbeleid, zowel bij ons als in de rest van de wereld.
Het besparingsbeleid leidt tot een hoge menselijke tol. Om te besparen werd het Italiaanse programma Mare Nostrum gestopt waardoor duizenden doden vielen. Door ons te organiseren en samen te strijden voor alle werkenden en hun gezinnen, kunnen we ingaan tegen de besparingslogica maar ook tegen alle pogingen om ons te verdelen en tegen elkaar uit te spelen.
De aanwezigheid van mensen-zonder-papieren op de vakbondsacties van de afgelopen maanden was alvast een goede stap in de richting van een grotere eenheid in onze strijd. We hebben nood aan een andere samenleving zodat echt vrij verkeer van mensen mogelijk is en iedereen de kans heeft om een degelijk leven uit te bouwen in zijn land van herkomst.
