Onder de noemer ‘Vlaamse veerkracht’ investeert de Vlaamse regering in de digitalisering van de Vlaamse economie die onder de Covid-crisis heeft geleden. Zo gaat er 35 miljoen euro naar de mediasector. Dit leidt tot het verder uithollen van de journalistiek die steeds meer beperkt wordt tot ‘content’-fabrieken die snelle hapklare stukken leveren om winst te maken.
door Casper (Gent)
In de mediasector is er een enorme concentratie, waarbij er nog twee grote commerciële spelers overblijven: DPG Media (VTM, Het Laatste Nieuws, De Morgen, Dag Allemaal, Humo) en Mediahuis (De Standaard, Het Nieuwsblad). Samen met de openbare omroep VRT, waar tegelijk een besparingsronde werd opgelegd, krijgen zij 35 miljoen euro voor digitalisering.
Zelfs indien er druk is van de grote internationale spelers als Meta, Twitter en andere, zijn DPG Media en Mediahuis geen bedrijven in moeilijkheden. DPG Media was tussen 2017 en 2021, dus inclusief twee coronajaren, goed voor 340,9 miljoen euro winst. Mediahuis boekte in dezelfde periode 385,6 miljoen euro winst. Van die gezamenlijke winst van 726,5 miljoen euro ging er 282 miljoen rechtstreeks naar de aandeelhouders via dividenden, zo schrijven Tom Cochez en Joost Rammar op apache.be.
Ook al stegen hun winsten de afgelopen jaren, toch krijgen ze extra bedrijfssubsidies van de Vlaamse overheid. Dat komt bovenop de indirecte steun van de federale overheid in de vorm van nultarieven op btw en ondersteuning bij de distributie. Deze maatregelen werden voorgesteld als noodzakelijk om de diversiteit en toegang tot het medialandschap te versterken. In de realiteit is er een concentratie waarbij DPG en Mediahuis zo goed als alle kranten en magazines in Vlaanderen en Nederland controleren.
Die concentratie levert meer winsten op, onder meer omdat reclamecampagnes meteen over verschillende mediakanalen kunnen uitgesmeerd worden. Zo willen deze bedrijven concurreren met grote spelers als Meta en Google. Het moet overigens opgemerkt worden dat de Belgische politieke partijen grote klanten zijn bij die grote mediamultinationals: 5 miljoen euro in 2022! Een expert merkte in De Standaard op: “Weinig merken kunnen dergelijke reclamecampagnes betalen. Zelfs onderzoekers uit de Verenigde Staten vragen me hoe dit mogelijk is.”
Dit alles levert geen breder medialandschap op, maar verschraling. De laatste geslaagde poging om een nieuw dagblad op te richten was in 1968, toen de voorloper van ‘De Tijd’ werd gelanceerd door wat nu VOKA is. Enkele grote spelers controleren de volledige markt, van tijdschriften over kranten tot televisie. De traditionele politici versterkten dit, in het geval van VTM zelfs met persoonlijk gewin. Enkele liberalen, waaronder de broers Verhofstadt, investeerden in VTM-aandelen bij de oprichting van die zender eind jaren 1980. Dat die oprichting mee gerealiseerd werd door Jan Merckx, die jarenlang anoniem hoofdartikels schreef in het aartsconservatieve rechtse ’t Pallieterke, was geen bezwaar. De dividenden werden opgestreken en de Verhofstadts verkochten hun aandelen voor een veelvoud van de aankoopprijs. Ons kent ons.
Verwachten dat de grote bedrijven zichzelf zullen hervormen, is een illusie. In het boek ‘Fuck de media, red de pers’ verwijst auteur Guido Van Liefferinge naar een uitspraak van twee journalisten van de New York Times: “De platformen [zoals Facebook] zijn gebouwd op een fundamentele, onoplosbare tegenstelling: ze beweren de maatschappij vooruit te helpen door mensen met elkaar in contact te brengen, maar tegelijkertijd buiten ze de menselijke kwetsbaarheid uit om schandalig rijk te worden. Het bedrijfsresultaat heeft altijd voorrang op het welzijn van de burgers. Een betere en rechtvaardige wereld voor allen is onverzoenbaar met het dictaat van de eeuwige groei en de maximalisatie van de winst.”
De arbeidersbeweging kan niet rekenen op de bestaande kapitalistische media om haar belangen te verdedigen. Daarvoor hebben we eigen media nodig. Deze krant levert daar een bijdrage aan.
