2004 moest een keerpunt worden op internationaal vlak. Nadat miljoenen betogers protesteerden tegen de oorlog van Bush en Blair, kon dit jaar de gehate president Bush eindelijk worden weggestemd. Niets was minder waar. Bij gebrek aan een echte tegenkandidaat (zeg nu zelf, Bush-Light in de vorm van Kerry was bezwaarlijk een "tegenkandidaat"), kon Bush opnieuw de verkiezingen winnen. Of beter gezegd, hij kon die voor het eerst ook echt winnen. Wat zullen de gevolgen zijn? Zal de chaos in Irak en elders in de wereld nog versterkt worden? Zal Bush zijn oorlog tegen de arbeiders en de armsten in de VS zelf verderzetten?
Officieel viel heel wat goed nieuws te rapen in Irak. Het land werd zowaar "bevrijd" door de "coalitie" geleid door de Verenigde Staten! Alleen is het nog niet bepaald opgevallen bij de bevolking van Irak dat ze voortaan bevrijd zijn… Saddam is dan wel verdwenen, maar de martelingen van gevangenen zijn daarom niet verdwenen. De macht werd overgedragen aan een marionettenregime, maar ook dit leidt niet tot enige stabiliteit. Integendeel, het Vietnam-scenario treedt steeds meer op de voorgrond en de steun voor het verzet in Irak neemt toe. Door de onstabiele situatie heeft de VS zelfs beslist om het aantal troepen in Irak op te trekken tot 150.000. Blijkbaar is "bevrijding" een term waarvan de inhoud soms vreemde vormen kan aannemen…
De imperialistische bezetting van Irak leidt tot heel wat ongenoegen onder bredere lagen van de bevolking, zeker in het Midden-Oosten. Dit speelt mee een rol in de uitzichtloosheid van het conflict in Israël-Palestina, waar het overlijden van Arafat de crisis en onstabiliteit nog sterker benadrukt heeft.
De verschillende imperialistische mogendheden proberen hun positie te versterken en gaan daarom in het offensief in Azië (Irak), maar ook elders lopen de spanningen op. De verkiezingen in de Oekraïne vormden bijvoorbeeld een uitdrukking van de spanningen tussen Rusland en de VS. Ook probeert de VS een voet tussen de deur te houden in China, waar het sterker doorvoeren van kapitalistische elementen vandaag niet enkel leidt tot enorme winsten, maar ook tot een opkomend arbeidersverzet tegen de slechte arbeids- en levensomstandigheden.
In de VS gebeurde het onmogelijke. John Kerry dacht de gehate president Bush te kunnen verslaan bij de presidentsverkiezingen door zich op te stellen als een Bush Light. Gevolg? Four more years met George W. Bush aan het hoofde van de VS… De voorbije jaren was Bush mee verantwoordelijk voor de chaos in Irak, een stijgende werkloosheid en groeiende armoede,… Tegenover Bush en Bush-Light kwamen wij op voor de campagne van de onafhankelijke kandidaat Ralph Nader. Ondanks alle beperkingen van die campagne (Nader is geen socialist en bouwt zijn steun niet uit tot een politieke partij), was een stem voor Nader een uitdrukking van de vraag naar een eigen politiek instrument van de arbeiders en jongeren. De komende vier jaar zal Bush met een aantal beperkingen worden geconfronteerd: er zijn de economische problemen in de VS, de militaire overbelasting,…
In Europa werd het wantrouwen in het politieke establishment bijzonder duidelijk bij de verkiezingen van juni. De Duitse SPD haalde vanuit de regering een historisch dieptepunt: 21,5%. New Labour van Tory Blair kon daar niet voor onderdoen en haalde slechts 22%, eveneens een historisch dieptepunt voor deze partij. Ook de erg lage opkomst (44%) was bijzonder opvallend.
Tegelijk zien we overal in Europa een offensief van het patronaat op vlak van arbeidsduur, lonen, flexibiliteit, pensioenen,… Hiertegen groeit ook het verzet, onder meer in Duitsland en Nederland waren er belangrijke bewegingen. Begin april betoogden in Duitsland een half miljoen arbeiders en jongeren tegen het asociale beleid van Schröder. Na de zomer waren er de maandagbetogingen die vooral in het Oosten van Duitsland grote groepen betogers op de been brachten.
In Nederland leidde het offensief van regering en patronaat zelfs tot de grootste betoging in meer dan 10 jaar tijd. Zo’n 250.000 betogers trokken door Amsterdam. Dat de ontwikkeling van het verzet tegen het asociale beleid niet in rechte lijn verloopt, bleek eveneens uit het Nederlandse voorbeeld. Zeker na de moord op Theo Van Gogh werd het bewustzijn teruggeslagen.
De discussies over het ontwikkelen van bewegingen die ingaan tegen de logica van het kapitalisme en het uitbouwen van een politiek verlengstuk, zullen de komende periode van cruciaal belang zijn. In Latijns-Amerika is deze discussie al iets concreter. In Brazilië leidde het verraad van de PT van president Lula (die alle richtlijnen van het IMF plichtsgetrouw uitvoert tegen de belangen van de bevolking in), tot de vorming van een nieuwe arbeiderspartij: de PSOL (partij voor socialisme en vrijheid). In Venezuela verloor de rechtse oppositie een referendum en blijft de discussie gevoerd worden over een weg vooruit voor de beweging.
