Het sociale ongenoegen is groot. Bij de noodcentrale 112 trekt het personeel aan de alarmbel. Het zorgpersoneel zit er volledig door. Personeel van de dienstencheques betoogde in Brussel. Pakjesbedrijven gebruiken slavenarbeid en zwartwerk. In zowat alle sectoren was er protest of de dreiging van protest nodig om zelfs maar de erg minimale loonsverhoging van 0,4% te bekomen. Eerder ontplofte het ongenoegen opnieuw bij Lidl. Zelfs bij de politie waren er acties, waaronder wegblokkades, wegens het uitblijven van loonsverhogingen. Om onze dalende koopkracht te stoppen, is strijd nodig. Het recht op collectieve actie, zonder het risico om daarbij boetes of veroordelingen op te lopen, is daar essentieel voor. We zullen onze rechten verdedigen door ze actief te gebruiken.
door een spoorwegarbeider
Vakbondsacties zijn niet crimineel
In 2018 werd de voorzitter van het Antwerpse ABVV Bruno Verlaeckt veroordeeld voor het organiseren van een piket met blokkade tijdens een nationale actiedag. Vervolgens werden 17 ABVV-vakbondsleden in Luik veroordeeld tot voorwaardelijke gevangenisstraffen met geldboetes omdat ze aanwezig waren bij een wegversperring tijdens de grote stakingsbewegingen van 2015. Ze werden al “de 17 van de brug van Cheratte” genoemd. In hoger beroep werd de veroordeling niet ingetrokken, maar zelfs nog opgetrokken met hogere boetes.
Deze veroordelingen zijn niet willekeurig. Het toont hoe we de afgelopen jaren een nieuwe periode van sociale conflicten zijn ingegaan. Justitie wordt gebruikt om het sociaal protest te stoppen. Dit gaat heel ver: in Gent kregen vakbondsmilitanten zelfs voor het uitdelen van pamfletten een GAS-boete! Vakbondsverantwoordelijken die veroordeeld worden omdat ze op de openbare weg staan tijdens een collectieve actie, dat gaat wel heel ver. Zoals het ABVV opmerkt, werd “hun aanwezigheid bij een actie op de openbare weg aangewend om hen te veroordelen wegens ‘kwaadwillige belemmering van het verkeer’ (Artikel 406 Strafwetboek).” Deze rechtspraak maakt het mogelijk om alle sociale bewegingen te veroordelen als die gebruik maken van actiemethoden als betogingen, zitacties of bijeenkomsten op de openbare weg.
Een recht bestaat maar voor zover het gebruikt wordt
De Belgische kapitalistische klasse is bijzonder goed georganiseerd wanneer het erom gaat haar juridische instrumenten in te zetten om de vakbonden te verzwakken. Dat zagen we al met de stelselmatige toename van het aantal deurwaarders aan piketten en nu met de veroordelingen van verantwoordelijken. Desnoods grijpen ze hiervoor terug naar 19e eeuwse regels, zoals het artikel over het kwaadwillig belemmeren van het verkeer. Evengoed worden er nieuwe regels opgemaakt, zoals die inzake de minimumdienst bij het spoor (zie hiernaast), Belgocontrol of in de gevangenissen. Als werkgevers en hun rechters spreken over een zogenaamd ‘nieuw evenwicht’ in het stakingsrecht, bedoelen ze dat ze dit recht van elke inhoud willen ontdoen.
CEO’s, aandeelhouders en hun politieke vertegenwoordigers moeten geen actie voeren om bediend te worden. In de salons van de macht worden hun portemonnees en andere belangen gediend. Voor hen rollen alle autoriteiten de rode loper uit. Protest ertegen wordt daarentegen aan banden gelegd: de overheden willen de regels bepalen over hoe en wanneer we tegen hen mogen protesteren. Dat is uiteraard niet ‘evenwichtig’, het is een ondemocratische beperking van het recht op collectieve actie.
De verschillende regeringen spreken graag over sociaal overleg, toch als ze hun onpopulaire voorstellen door onze strot willen rammen. Sociale vooruitgang was steeds het resultaat van krachtsverhoudingen in de samenleving. Die bouwen we op door ons te organiseren, te mobiliseren en desnoods te staken. Stakingen zijn onmisbaar om tot verandering te komen.
Een recht bestaat slechts voor zover het wordt gebruikt. Anders blijft het een abstract concept op een stukje papier. Om onze collega’s te mobiliseren en hen ervan te overtuigen het stakingsrecht te verdedigen, moeten wij het instrument van de staking gebruiken om overwinningen te behalen. Het actieplan van het najaar van 2014 was bijvoorbeeld een groot succes, met een grote vakbondsbetoging (de grootste sinds 1986) en een provinciale stakingsreeks die momentum opbouwde naar de monumentale nationale algemene staking van 15 december. Helaas was er hierna twijfel en verdeeldheid onder de vakbondsleiders, waardoor de regering-Michel het initiatief terug in handen kon nemen. Maar het toonde het potentieel.
Meer koopkracht door meer loon!
De vakbonden kondigen acties aan tegen de explosie van prijsstijgingen, tegen de loonwet van 1996 die loonsverhogingen blokkeert en voor het recht om hiervoor actie te voeren. Om van de acties een succes te maken, worden de leden best zoveel mogelijk betrokken en is er een ernstig actieplan nodig. Telkens halverwege stoppen, ondermijnt de acties. Doorzetten zal in de praktijk duidelijk maken waarom ons stakingsrecht zo belangrijk is.
Als de burgerij het stakingsrecht aanvalt, wil het de capaciteit van verzet door de werkende klasse verzwakken. Tegelijk geven de bazen aan dat ze geen toegevingen willen doen. Traditioneel worden stakingen en betogingen gebruikt om druk te zetten zodat er via onderhandelingen zaken behaald worden. Dit wordt steeds moeilijker. Voor degelijke arbeidsvoorwaarden en ons deel van de door ons geproduceerde koek, volstaat het niet om druk uit te oefenen: we moeten ons richten tegen het volledige systeem.
Op 22 november was er in Gent een actie tegen de ‘vergassing van protest’ naar aanleiding van GAS-boetes voor syndicalisten die pamfletten uitdeelden. De actie werd gesteund door de drie vakbonden en heel veel organisaties, waaronder Campagne ROSA die ook al GAS-boetes kreeg voor protestacties. Op 6 december is er een nationale actiedag in gemeenschappelijk vakbondsfront gepland voor meer koopkracht en voor het recht op protest. Dat is een goede zaak.
Er is nood aan een nationale informatie- en actiecampagne om onze vakbondsrechten te verdedigen. We kunnen niet vertrouwen op de traditionele media om onze standpunten uit te leggen. Dit zijn dezelfde media die de stakers van de brug van Cheratte met laster en beschuldigingen in een kwaad daglicht stelden. We zullen zelf moeten informeren met algemene vergaderingen waar elke volgende stap wordt besproken en gestemd.
