Delhaize en syndicale rechten: wat na de betoging?

Eindelijk was er een oproep voor nationaal protest tegen de schandalige aanval op de arbeidsvoorwaarden en lonen bij Delhaize en voor het recht op protest. Met meer dan 20.000 betogers en delegaties uit verschillende sectoren was het een geslaagde actie. Het potentieel is echter een pak groter: de steun voor het personeel van Delhaize is groot, maar het ontbreekt aan een perspectief voor de strijd en een opbouwend actieplan dat erop gericht is de hele arbeidersbeweging te mobiliseren.

De werkgevers gaan in het offensief. Terwijl het supermarktpersoneel de afgelopen jaren lof kreeg als onderdeel van de ‘helden van de coronacrisis’, wordt het nu gevraagd om in te leveren om de grote winsten en de concurrentieslag tussen ketens te financieren. Daartegen protesteren, wordt meteen de kop ingedrukt, in sommige gevallen zelfs preventief.

De aankondiging door de directie van Ahold-Delhaize gebeurde op 7 maart. Er was een nationale actie op 17 april van de hele sector en nu dus een betoging van de volledige vakbeweging in gemeenschappelijk front. De afgelopen weken heeft het personeel van Delhaize al bijzonder hard gestreden. Het botste daarbij op een ongeziene repressie. De directie wil niet alleen de arbeidsvoorwaarden aanvallen, ook het stakingsrecht wordt terug naar de 19de eeuw gekatapulteerd. Dat alles gebeurt onder het mom van ‘vooruitgang’. Vooruitgang van hun winsten en dividenden, ten koste van onze lonen en arbeidsvoorwaarden.

Dat de bazen verder willen gaan na Delhaize is nu al duidelijk. Vandaag liet De Standaard Dominique Michel van werkgeversorganisatie Comeos aan het woord. Die beweert dat de winkels nu eenmaal flexibeler moeten omdat de sector onder druk staat. “De marges dalen en de concurrentie vanuit het buitenland neemt toe,” stelde Michel. Als de marges onder druk staan, is dit niet in het minst omdat de ketens in hun concurrentieslag en om nieuwkomers op de markt af te blokken supermarkten blijven openen. Er komen steeds nieuwe vestigingen bij. Ze concurreren elkaar kapot, maar willen het personeel de rekening hiervoor laten betalen.

Comeos pleit in de praktijk voor een Nederlands model waar massaal jobstudenten worden ingezet, vaak amper 13 of 14-jarigen die voor of na school enkele uren in de supermarkt werken aan een loon van nog geen 5 euro per uur. Ook dat doet aan de 19de eeuw denken… De topman van Comeos gaf meteen aan dat een opwaardering van de voorwaarden in gefranchiseerde winkels geen optie is en dat het toelaten van vakbonden daar eveneens een breekpunt is.

Om dit bij Delhaize doorgedrukt te krijgen, wordt het recht op collectieve actie naar de prullenmand verwezen. Een Brusselse rechter mag dwangsommen uitschrijven die in heel het land geldig zijn. Politie mag vakbondsleden preventief stoppen als die ervan ‘verdacht’ worden dat ze naar een protestactie gaan. Op deurwaarders bespaart Delhaize-Ahold ondertussen zeker niet. Klanten aanspreken wordt gelijkgesteld met de toegang blokkeren. En rechters menen ondertussen dat het recht op handel voeren voorgaat op het recht op collectieve actie. Als de vakbonden dit laten passeren, is het gedaan met het stakingsrecht. Wat is er gebeurd met de belofte om bij elke nieuwe aanval op het recht op syndicale actie meteen interprofessionele stakingen te organiseren?

De betoging vandaag gaf deels uitdrukking aan de brede solidariteit voor het personeel van Delhaize. Het potentieel is ongetwijfeld nog een pak groter. In de toespraken voor aanvang van de betoging werden de regering en de werkgevers gewaarschuwd en werden de aanvallen aangeklaagd. Concrete ordewoorden over volgende stappen waren er evenwel niet. Dat is nochtans nodig om overwinningen te boeken. Opbouwen naar lokale betogingen rond getroffen winkels en een staking van de volledige sector zou een logisch vervolg zijn.

Zoals het LSP-pamflet stelde: “Acties zijn altijd sterker als de volgende stap duidelijk en vooraf bekend is. Dit zou een momentum kunnen creëren voor een grote staking van de hele sector, met de mogelijkheid voor alle werknemers in andere sectoren om zich daarbij aan te sluiten gedekt door een stakingsaanzegging. Staken loont! In Nederland gingen het personeel van de distributiecentra van Albert Heijn  in staking, waardoor de directie moest beloven om te onderhandelen over een loonsverhoging van 10% en het wegwerken van tekorten. De slagkracht van een grote staking met solidariteit uit andere sectoren kan enorm zijn.”

De strijd tegen de neerwaartse spiraal maakt dat iedereen straks twee of drie jobs nodig heeft om zelfs dan amper te kunnen overleven. Dit belangt de volledige arbeidersbeweging en de hele samenleving aan. De afgelopen weken kregen we te horen dat de winsthonger van de grote bedrijven en niet onze lonen de voornaamste motor van de prijsstijgingen zijn. Graaiflatie heet dat. Aan de top graaien ze er rustig op los, hier en daar valt een kruimeltje in de zakken van bevriende politici en wij moeten ondertussen steeds flexibeler, harder en meer werken tegen slechtere voorwaarden. Ze moeten hun winsten immers ergens bijeen graaien.

Wat nu, vakbondsleiders? Gaan we binnen een maand of twee evalueren? Of komt er eindelijk een escalerend actieplan dat voortbouwt op het succes van de betoging om de bredere solidariteit te activeren? Dat kan door van alle getroffen winkels actiecentra te maken, een tournee met personeelsleden van Delhaize te doen langs vergaderingen van syndicale delegaties en militantenbijeenkomsten, petities en pamflettencampagnes op te starten in wijken en de volledige sector. Zo kunnen we opbouwen naar een sterke sectorstaking ondersteund door militanten uit andere sectoren.

Een selectie van foto’s:

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie