Op dit ogenblik vindt in Gent de jaarlijkse zomerschool van het CWI plaats. Zo’n 350 militanten uit heel Europa en ook enkele bezoekers van buiten Europa (Israël, VS, Brazilië, Venezuela, Pakistan) nemen er deel aan politieke discussie en uitwisseling van ervaring. De komende dagen zullen we meer verslagen en ook foto’s publiceren. Hieronder kunt u alvast een samenvatting lezen van de inleiding voor de eerste discussie. Dat was een discussie over wereldperspectieven en het werd ingeleid door Lynn Walsh.
De wereldsituatie vandaag wordt gedomineerd door de crisis in Irak en de problemen waarmee de VS geconfronteerd wordt als gevolg van die crisis. Een ander cruciaal element in de wereldsituatie is het feit dat er op economisch vlak stagnatie is met een toename van de werkloosheid en een scherpe daling van de levensstandaarden en dit ondanks een beperkte economische groei in de VS.
Bush en Blair zinken weg in het moeras van Irak
In Irak wordt het meer en meer duidelijk dat de oorlog al veel langer gepland was dan na 11 september 2001 (de aanvallen op de WTC-Torens). De neo-conservatieven die het vandaag voor het zeggen hebben wilden aantonen dat de VS niet kan verslagen worden. Maar dat is mislukt, Irak zakt dieper en dieper weg in het moeras. Dit werd bvb duidelijk met de zogenaamde machtsoverdracht die in de realiteit geen machtsoverdracht is, maar een schijnvertoning die vooral gericht is op de verkiezingen in de VS zelf waarbij Bush wil aantonen dat er een mogelijke uitweg zou zijn. De machtsoverdracht moest enkele dagen vervroegd worden en in alle discretie plaatsvinden omdat er gevreesd werd dat er anders teveel protest zou zijn.
Ondanks de formele machtsoverdracht zal VS-ambassadeur Negroponte de feitelijke leider in Irak zijn. Allawi is officieel wel premier, maar niemand twijfelt eraan dat hij een marionet van de CIA is. In Irak wordt hij "Saddam zonder baard" genoemd, wat een uitdrukking is van de beperkte mate van steun die er is voor Allawi.
Er wordt geprobeerd om het verzet in Irak te breken, o.a. met de gewelddadige interventie in Falluja. Het verzet in Irak bevat een aantal nationalistische elementen. In Falluja bvb was er een eenheid gecreëerd van Soennieten en Sjieeten waarbij het enige eenmakende aspect de buitenlandse bezetting is. De religieuze leiders zullen er evenwel niet in slagen een echte eenheid te bereiken. Al Sadr en andere religieuze leiders zijn reactionaire figuren die eenzelfde regime willen vestigen als dat van Iran na de revolutie van 1979. De georganiseerde arbeidersbeweging staat nog zwak in Irak, maar een klassenstandpunt is de enige weg vooruit uit de huidige situatie.
Prestige van de VS krijgt een deuk
Omwille van de bezetting in Irak en de problemen die de VS daarbij ondervindt, is de positie van het VS-imperialisme verzwakt. De oorlog heeft totnutoe 120 miljard dollar gekost. Bovendien wordt de belofte van goedkopere olie niet gerealiseerd: nu is de prijs van de olie reeds tot meer dan 40 dollar per vat gestegen en er wordt een verdere stijging verwacht. Onder de Amerikaanse soldaten vielen er reeds meer dan doden en er zijn de tienduizenden slachtoffers in Irak zelf.
In plaats van het prestive van de VS te versterken, hebben de neo-conservatieven met hun oorlog en bezetting de positie van de VS ondermijnd. Bovendien is hun geloofwaardigheid sterk aangetast, weinigen twijfelen er nog over dat er geen massavernietigingswapens aanwezig zijn in Irak. Zelfs Blair moest toegeven dat er wellicht geen dergelijke wapens zullen gevonden worden. Bovendien heeft de oorlog geleid tot een sterke anti-oorlogsbeweging, wat een bijkomend probleem is voor het establishment.
In de krant ‘International Herald Tribune’ schreef Scott Rider, een voormalige VS-wapeninspecteur, dat het regime van Allawi geen stabiliserende rol zal spelen. Los van het aantal VS-soldaten en van de duur van hun verblijf in Irak, is het duidelijk dat de VS zal geconfronteerd worden met een nachtmerrie waarin duizenden slachtoffers zullen vallen. Rider stelt dat er wellicht een terugtrekking zal komen zoals de terugtrekking van Israël uit Libanon destijds of van de VS uit Vietnam.
President Kerry?
Het debacle in Irak zou Bush wel eens het presidentschap kunnen kosten. De enige reden waarom dit nog niet zeker is, is de zwakte van zijn tegenstander. John Kerry biedt een erg zwakke oppositie aan. Nochtans denkt meer dan 50% van de Amerikanen dat de VS Irak beter niet was binnen gevallen. 95% van de Amerikanen denkt dat de "middenklasse" (waarbij ze in deze peiling een erg brede definitie van deze term gebruikten), een dalende levensstandaard kent.
Tijdens de Republikeinse Conventie in New York zullen er massale protesten zijn, vergelijkbaar met de massale acties aan de Democratische Conventie in Chicago in 1968 op het ogenblik dat president Johnston in Vietnam ten oorlog trok. Maar John Kerry is slechts voor het patronaat zelf een alternatieve kandidaat. Hij staat voor eenzelfde neo-liberaal beleid, is niet voor de terugtrekking van de troepen uit Irak,… Kerry wordt in de media een "verlichte havik" genoemd omwille van zijn pro-oorlogshouding. Hij stelde zelfs dat hij desnoods meer troepen naar Irak zal sturen.
Het enorme potentieel van verzet tegen Bush en de woede die er heerst, wordt duidelijk door het succes van de film Fahrenheit 9/11 van Michael Moore. Moore heeft echter geen alternatief en steunt Kerry. Wij steunen de enige geloofwaardige alternatieve kandidaat: Ralph Nader. Die komt op met een sociaal programma, verzet zich tegen de oorlog,… We zijn actief in zijn campagne ondanks alle beperkingen van Nader. Zo was er aan de vooravond van de Democratische Conventie in Boston een meeting van de aanhangers van Nader in Boston waarop honderden aanwezigen waren en waar er twee van onze kameraden bij de sprekers waren. Ondanks de beperkingen zou een goede uitslag voor Nader een stap vooruit zijn in de discussie over een eigen politiek instrument voor de arbeiders en jongeren.
Economische groei in de VS?
De beperkte economische groei in de VS is vandaag de belangrijkste reden waarom er geen aanhoudende recessie op wereldvlak is. Dit is echter enkel mogelijk door de enorme schuldenlast die opgebouwd wordt, zowel door particulieren als door de overheid. Dit wordt mogelijk door de rente die sterk verlaagd is door Greenspan, de verantwoordelijke van de Fed (de nationale bank).
Dit leidt ertoe dat vandaag de armste 20% van de bevolking één vierde van haar inkomen moet besteden aan het afbetalen van schulden. Het begrotingstekort van de overheid bedraagt bovendien meer dan 500 miljard dollar per jaar. Als de rentevoeten opnieuw stijgen, zal het de wereldeconomie meesleuren in een crisis en recessie. Maar zoiets is niet waarschijnlijk vóór de presidentsverkiezingen in de VS.
Europa: wantrouwen tegenover het establishment
In Europa is er een trage groei van de economie en tegelijk een toename van de arbeidersstrijd. De afgelopen 3 jaar was er een gemiddelde groei van 1,1% op jaarbasis, hetgeen vergelijkbaar is met Japan. Er is een massaal verzet tegen het neo-liberaal beleid van de burgerij. We kunnen zelfs stellen dat zonder de degeneratie van de voormalige arbeiderspartijen, de burgerij het erg moeilijk zou gehad hebben om haar beleid op te leggen.
Alle heersende establishmentpartijen, inclusief de sociaal-democratie, hebben zware klappen gekregen bij de voorbije Europese verkiezingen. Er was in Frankrijk vlak voor de verkiezingen een gesprek tussen twee leiders van de PS dat toevallig uitlekte. De ene zei: "Als we de regering verslagen, zitten wij morgen in die positie en wat gaan we dan doen?" Waarop de andere antwoordde: "We weten het niet, beperk je in de campagne tot de slogan ‘weg met Raffarin’…".
De legitimiteit van de heersende traditionele partijen is sterk ondermijnd. Dit bleek ook uit de opkomst bij de verkiezingen. Met een opkomst van 44% was de interesse alvast erg beperkt. In Zweden was er slechts een opkomst van 37% en in Polen 20%. Als er referenda komen over de Europese grondwet, zullen er verschillende negatieve resultaten zijn voor het establishment. Niet dat veel mensen weten wat er in die Europese grondwet zou staan, maar het zou weggestemd worden als symbool van de neo-liberale politiek waar de EU voor staat.
Duitsland: nood aan nieuwe arbeiderspartij!
Duitsland speelt een belangrijke rol in Europa. We zagen de afgelopen periode een golf van acties van de arbeiders en jongeren tegen het neo-liberaal beleid van Schröder en diens SPD (sociaal-democratische partij). De SPD werd bij de Europese verkiezingen afgestraft, de partij haalde nog 21%. Dat was de slechtste uitslag van de Duitse sociaal-democratie sinds de Tweede Wereldoorlog!
Tegelijk met de harde aanvallen van de regering (de zogenaamde Agenda 2010, een zwaar besparingsplan), zijn er ook verschillende bedrijven die in het offensief gaan tegen de arbeiders. Daimler-Chrysler kondigde aan een arbeidsduurverlenging zonder loonsverhoging te willen doorvoeren. Er waren 30.000 betogers hiertegen, maar uiteindelijk zijn de besparing van Daimler-Chrysler wel aanvaard door de vakbondsleiding.
De politieke situatie in Duitsland maakt er de noodzaak van een nieuwe arbeiderspartij erg concreet. De PDS (ex-communisten) zijn niet in staat om die rol te spelen, o.a. omwille van hun betrokkenheid in lokale coalitie-regeringen die een neo-liberaal besparingsbeleid voeren. Er is een belangrijk initiatief onder de naam ‘kiesinitiatief’. Dat initiatief is belangrijk omdat er niet vertrokken wordt van de idee dat de sociaal-democratie kan ’teruggewonnen’ worden.
Als de kansen voor de ontwikkeling van een nieuwe arbeiderspartij niet gegrepen worden, kan de linkerzijde teruggeslagen worden. Dit werd bvb duidelijk in Frankrijk waar er een aanval ingezet is op de levensstandaard van de arbeiders die daar massaal tegen geprotesteerd hebben. Maar dit heeft niet geleid tot de massale electorale afstraffing van de regering die mogelijk was geweest. Radicaal-links heeft er kansen laten liggen, waardoor het moeilijker wordt om een alternatief op te bouwen.
Shakespeare stelde ooit eens dat je gemakkelijk op gang raakt met een zeilboot als je vertrekt bij hoogtij. Anders kun je gewoon in het zand eindigen. In feite is het op politiek vlak niet anders: als de kansen niet gegrepen worden, zullen stappen achteruit gezet worden. Onze organisatie is de afgelopen periode versterkt, we zijn nog klein, maar hebben altijd vastgehouden aan ons vertrouwen in de arbeidersklasse en dat maakt dat wij nu stappen vooruit aan het zetten zijn.
