Interview met Silvio Marra, voormalig veiligheidsdelegee bij Forges de Clabecq
In Luik vindt momenteel een proces plaats over het zware ongeluk in de staalfabriek van Arcelor (vroeger Cockerill-Sambre). Het ongeluk eiste 3 doden en 26 gewonden. Een zestal werknemers (kaders, meestergasten, bedienden en arbeiders) zitten op de beklaagdenbank. Maar niet de bedrijfsleiders! We hadden een gesprek met Silvio Marra, gewezen hoofddelegee voor het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.
Silvio, hoe zie jij als militant de veiligheidsproblemen op het werk, en voornamelijk in de metaal-bewerking?
"Een dodelijk ongeval in een bedrijf dat honderden arbeiders tewerkstelt, heeft een zeker ongenoegen en een zekere mobilisatie tot gevolg. Het is belangrijk om deze sociale mobilisatie te gebruiken om opnieuw te ijveren voor het voorkomen van arbeidsongevallen. Het is noodzakelijk om deze gevoelens, die het gevolg zijn van zo’n ongelukken, aan te wenden om de preventie op te drijven.
"Natuurlijk zal de baas de boot afhouden. Telkens wanneer hij kan, zal hij niet aarzelen om de noodzakelijke investeringen voor de preventie uit te stellen. Kortom: ongevallen vermijden, wil zeggen de baas dwingen om geld te investeren dat nodig is om de machines het veiligst mogelijk te maken. Vervolgens moet er allereerst gevormd kaderpersoneel aanwezig zijn dat les heeft gevolgd. Ten tweede: meestergasten die een theoretische en praktische vorming hebben genoten op het vlak van preventie en die in staat zijn om een analyse te maken van de ongelukken. Ten derde: de arbeiders moeten mee betrokken worden. En wie moet dat allemaal leiden? In principe is het de syndicale delegatie voor de preventie en hygiëne: het personeel moet mee kunnen deelnemen door het bijvoorbeeld te organiseren in bijeenkomsten, indien nodig, en door een permanente dialoog aan te gaan ter preventie van ongelukken.
"In Clabecq zijn we erin geslaagd om het aantal ongelukken te verminderen: de graad en frequentie van de ongelukken is met een vijfde gedaald. Maar na elk ongeluk hebben we een kleine bijeenkomst gehouden, net als debatten met deelname van de arbeiders om alle oorzaken van het ongeluk te kunnen vaststellen, in samenspraak met de meestergasten en kaders. Hierdoor wilden we een krachtsverhouding uitbouwen die sterk genoeg was om de machines, de vorming, de deelname en het gedrag van het personeel te verbeteren."
Hoe kan de strijd losgeketend worden tegen ongevallen in een bedrijf waar het personeel ontmoedigd wordt om zich te organiseren?
"Als er geen militanten zijn die van een andere wereld dromen en die naar een andere maatschappij streven, is de kans groot dat er slechts sporadisch campagnes gebeuren. Dit leidt tot een vastgeroeste routine, waardoor de situatie niet verbetert.""
Bij Arcelor is de kalender voor de sluiting van de warme fase niet enkel opgesteld, maar ook aanvaard door de vakbondsleidingen. Leidt dat tot een sociaal gunstig klimaat dat de veiligheid van de arbeiders garandeert?
"In het geval van een herstructurering begint het fatalisme zich te nestelen, zowel op politiek als op veiligheidsvlak. Alles hangt eens te meer af van het politiek bewustzijn van de vakbondsmilitanten. Zij zijn de eerste linie van de werknemers. Zelfs als het slecht gaat, ondanks financiële en economische moeilijkheden en ondanks de aankondiging van een nakende sluiting, moet er continu aandacht gegeven worden aan de preventie van ongevallen. Net zoals dat moet gebeuren als alles goed gaat in het bedrijf. Het is niet goed om als volgt te redeneren: "Gezien de boel toch gaat sluiten, kunnen we niets meer beginnen…" – want dat leidt tot catastrofes. Dat is pas de meest gevaarlijke situatie in een bedrijf! Indien we de armen laten zakken, zal het aantal ongevallen toenemen."
In het Justitiepaleis van Luik zitten de "kleintjes" op de beklaagdenbank. Naar ons weten is dit de eerste keer dat men werknemers vervolgt vanwege een arbeidsongeval. Is de voornaamste verantwoordelijke niet de bedrijfsleiding?
"Het beheer van het bedrijf, in al haar aspecten, valt onder de bedrijfsleiding. Deze laatste is verantwoordelijk wat betreft het financieel, technisch, commercieel en veiligheidsbeheer. De baas is wettelijk gezien DE verantwoordelijke van het bedrijf. Als er op de beklaagdenbank arbeiders, meestergasten en kleine kaders zitten zonder dat de directie zich zorgen moet maken, is dat de uitdrukking van een politieke onwil om niet tot de kern van het probleem door te stoten. Om de waarheid niet te willen kennen. Want alles wat zich afspeelt in een bedrijf valt onder de verantwoordelijkheid van de algemene leiding. Een reden te meer is dat een arbeidsongeval niet voorkomt zonder waarschuwing. Er zijn steeds voorafgaande tekens: de verklikkerlichtjes en de knipperlichten die oplichten. Als in het bedrijf mensen gesensibiliseerd rond de veiligheid aanwezig zijn, onderscheppen zij deze signalen. De algemene directie moet die signalen ook opsporen en heeft de plicht te handelen VOOR het ongeval plaatsgrijpt."
