Vanaf 2016 zal een nationale hervorming van de studies verpleegkunde van start gaan. Het officiële doel van de hervorming is om de studies aan de Europese normen aan te passen. De concrete maatregelen zijn alvast niet in het belang van de studenten, docenten en patiënten.
Artikel door Céline, studente verpleegkunde uit Namen
Er bestaan in ons land twee vormen van opleiding voor verpleegkundigen. Er is de opleiding aan de hogeschool met de mogelijkheid van een bijkomend specialisatiejaar. Daarnaast is er de mogelijkheid van een vierde graad in het secundair beroepsonderwijs. Die opleiding kent vooral veel stages, maar geen mogelijkheid van specialisatie. Na drie jaar studie krijgen studenten uit beide opleidingsvormen een diploma van “algemeen verpleegkundige”. Maar een bachelor verdient bruto wel 200 euro meer dan wie de opleiding in de vierde graad volgde. Het is dan ook interessant om goedkopere verpleegkundigen aan te werven en hen vervolgens hetzelfde werk te laten doen.
De geplande hervorming zou nu de hogeschoolstudie met een jaar uitbreiden, vier jaar om een “algemeen verpleegkundige” te worden en daarna mogelijk nog een specialisatiejaar. Vervolgens zou de mogelijkheid van een opleiding via de vierde graad in het secundair onderwijs geschrapt worden. Ook de opleiding van verzorgenden zou aangepast worden en een jaar langer duren.
Voor studenten is dit problematisch omdat ze langer moeten studeren, vooral om extra stages en dus gratis arbeid te verrichten. Het personeel dat nu verpleegkundigen in de vierde graad van het secundair onderwijs opleidt, zou herschoold worden om in de hogescholen les te geven. Mogelijk zou een deel van het personeel afvloeien.
De langere duur van de opleiding zou gebeuren in een context van besparingen op het onderwijs. Voor het Franstalig onderwijs gaat het om een besparing van 320 miljoen euro voor 2016. In een besparingscontext raakt elke hervorming de studenten, het personeel en de volledige sector. We mogen ons niet laten verdelen, maar moeten samen opkomen voor meer publieke middelen en een opleiding gericht op een optimale dienstverlening aan patiënten.
Aanvulling door een syndicalist uit de Nederlandstalige zorgsector
Bovenstaand artikel werd geschreven vanuit Franstalig perspectief door een studente verpleegkunde uit Namen: in Vlaanderen zijn de plannen echter al pakken concreter. Er bestond sowieso al een verschil tussen de verpleegkundige opleidingen in Vlaanderen en Wallonië-Brussel; het onderwijs is immers geregionaliseerd. De “vroegere A2” is Europees niveau 4 in Franstalig België en in Vlaanderen niveau 5; vandaar de naam “HBO 5.”
Volgens de Europese richtlijn daaromtrent mag men in de toekomst het verpleegkundig beroep pas uitoefenen in Europa vanaf niveau 5. In Vlaanderen gaat men voor het behoud van de HBO 5 (vroegere A2) en een verlenging van de bacheloropleiding (vroegere A1) van 3 naar 4 jaar. Dat vierde jaar zou voor het overgrote deel ingevuld worden door “contractstages” in de instellingen. Het is dus een nieuw statuut dat in het leven geroepen wordt aangezien het noch een zuivere stage is, noch een zuiver contract. Toekomstige verpleegkundigen in dit statuut dreigen tussen twee stoelen te vallen en zouden ook wel eens in concurrentie kunnen gesteld worden met reguliere tewerkstelling.
In het persbericht van minister Crevits ging men de piste van een vergoeding voor die contractstages verder bestuderen. Even fijntjes aan toevoegen dat studenten verpleegkunde in hun vierde jaar sowieso een erkenning als zorgkundige op zak zullen hebben. Als we enige vakbondslogica in het achterhoofd houden, zou die vergoeding dus gelijk aan het loon van een zorgkundige moeten zijn … ALS ze niet méér verantwoordelijkheden krijgen toegeschoven dan een zorgkundige maar wat dat betreft, is het koffiedik kijken … Maar we kunnen ons al levendig voorstellen dat de theorie en de praktijk van “de contractstage” op het terrein wel eens zeer ver uit elkaar zouden kunnen liggen: bijvoorbeeld in rusthuizen met chronisch en/of acuut gebrek aan verpleegkundigen …
