Begin februari verschenen in de Belgische pers de eerste geruchten over de verhuizing naar Mexico van de productie van de Audi Q8, die momenteel wordt geassembleerd in de fabriek van Audi-Brussels in Vorst. De volledige productieketen van de Audi Group zou worden gereorganiseerd. In oktober vorig jaar waren er al acties na de aankondiging dat de productie van de elektrische Q4 (die in november 2023 van start zou gaan) niet in Vorst zou gebeuren. De recessie in Duitsland en de crisis in de industrie betekenen dat de toekomst van de 3500 werknemers bij Audi Brussels hoogst onzeker is.
door Julien (Brussel) uit maandblad De Linkse Socialist
Tijdens een buitengewone vergadering van de Ondernemingsraad op 7 februari kon het management de geruchten niet bevestigen of ontkennen. Volkswagen heeft, in tegenstelling tot andere fabrikanten, traag geïnvesteerd in elektrische auto’s. De slechte cijfers zetten de groep ertoe aan om zijn Duitse productiefabrieken voor elektrische auto’s te sluiten en zijn modellen te herzien. Zonder nieuwe projecten, lagere volumes en een herziene productielijn ziet de toekomst er somber uit voor het personeel.
Crisis in de industrie
Tegen 2020 was de auto-industrie al in een recessie beland. De covidperiode en de daaropvolgende inperkingen versnelden de crisis. De CEO van PSA verklaarde eind 2020: “Tussen 2020 en 2030 bevinden we ons in een Darwiniaanse periode voor de auto-industrie,” verwijzend naar de omwentelingen in de sector veroorzaakt door het coronavirus en de investeringen opgelegd door de klimaatregelgeving.
De werkgevers proberen de zondebok door te schuiven naar de milieumaatregelen. Zowel in de chemie als de autosector en de landbouw wordt met de vinger naar milieunormen gewezen. De verschuiving in de autoproductie richting elektrische wagens is echter geen eis van de klimaatbeweging. Het is integendeel een reactie van de autosector op de angst dat de vraag naar openbaar vervoer ontwikkelt en de markt voor personenwagens fors krimpt.
LSP is voorstander van het onteigenen en nationaliseren van vervuilende sectoren en van bedrijven die geen maatschappelijk nut hebben. Dit dient te gebeuren onder controle en democratische eigendom van de gemeenschap, met het oog op een transitie met behoud van jobs en verbetering van arbeidsvoorwaarden. De sociale noden zijn enorm. De kennis en ervaring van de automobielarbeiders en de industriële infrastructuur kunnen gebruikt worden om aan die sociale behoeften te voldoen, te beginnen met openbaar vervoer.
Het gaat slecht met de Duitse economie en dat is voelbaar in de autosector. De oorlog in Oekraïne verstoorde de sector verder door de toeleveringsketen te verstoren. In het geval van een militair conflict in Taiwan zou de impact nog catastrofaler zijn, gezien de centrale rol van de eilandstaat op de halfgeleidermarkt. Werkenden betalen de prijs voor de verschillende aspecten van de crisis van het kapitalisme. Aandeelhouders, aan de andere kant, doen het vrij goed. Na recordwinsten voor autofabrikanten in 2022 zijn de dividenden in 2023 gestegen. Volgens vermogensbeheerder Janus Henderson “waren Ford en Volkswagen goed voor bijna een derde van de buitengewone dividenden” tussen januari en maart 2023, en “waren de door de autosector uitgekeerde dividenden tien keer hoger” dan in 2022.
De Europese autosector heeft niet de nodige investeringen gedaan om een einde te maken aan verbrandingsmotoren. Met massale subsidies van Europa en verschillende Europese regeringen wordt de transitie naar elektrische voertuigen erdoor gejaagd, wat leidt tot jobverlies en geen echt antwoord vormt op de klimaatcrisis. Alleen economische planning door de nationalisatie van belangrijke sectoren van de economie, waaronder de auto- en metaalsector, zou het mogelijk maken om de productie te heroriënteren naar sociale behoeften, met het milieu en de arbeidsomstandigheden als prioriteit.
Het organiseren van verzet
Op 8 februari kondigde Alexander De Croo de oprichting aan van een Task Force over de toekomst van de fabriek. Hieraan zou het Belgische management deelnemen. Ze zullen ‘verschillende scenario’s’ bestuderen en De Croo heeft met Audi CEO Gernor Dollner afgesproken om hem te ontmoeten in Vorst om “hem uit de eerste hand de troeven van de Belgische site te tonen.” De Croo maakt zich geen zorgen om de werknemers, wel is hij bang voor vakbondsacties. Die probeert hij te vermijden door te laten zien dat hij bereid is om naar het front te gaan. Als de herstructurering wordt bevestigd, zal de regering er alles aan doen om een collectieve reactie te vermijden door omscholingscellen of ontslagvergoedingen voor te stellen. Bij gebrek aan collectieve oplossingen en discussies aan de basis zullen steeds meer collega’s hun toevlucht nemen tot individuele oplossingen. De arbeidersbeweging kan beter een eigen Task Force opzetten met het personeel van de fabriek, omwonenden en de vakbonden.
We wachten best niet tot het management beslist over de toekomst van de fabriek en we mogen het monopolie op actie niet aan De Croo overlaten. Het mobiliseren van alle werkenden is de eerste stap: het personeel van Audi, interimmers en personeel bij onderaannemers. We kunnen de discussie uitbreiden naar de omwonenden en solidaire werkenden uit andere bedrijven en sectoren. Zo kan een piket voor de fabriek worden georganiseerd met een oproep tot solidariteitsbezoeken. Een oproep tot solidariteitsacties en zelfs stakingen in de volledige metaalsector zou snel weerklank vinden. Door de vele herstructureringen in die sector zijn heel wat werkenden overgeschakeld naar de chemische en farmaceutische sector. Ook daar kan de solidariteit opgebouwd worden. Samen staan we sterk in de strijd voor degelijke jobs.
We verzetten ons tegen elk jobverlies, zowel bij Audi als bij de onderaannemers, zowel in België als in Duitsland of waar dan ook. We mogen niet aanvaarden dat werkenden tegen het klimaat worden opgezet, er is werk genoeg aan het openbaar vervoer om een transitie van de fabriek te organiseren. Daarnaast is er ook een debat over het werktempo nodig. De auto-industrie is het centrum van het onderzoek van de werkgevers naar de intensivering van de werklast door de wetenschappelijke organisatie van het werk: Fordisme en Toyotisme. Nationalisatie onder openbaar beheer zou het mogelijk maken om te discussiëren over het verlagen van de werkdruk.
Onze strijd staat sterker met een grote betrokkenheid van de arbeiders en hun sympathisanten in een escalerend actieplan dat van onderuit wordt opgemaakt.
