CAO’s : een gemiste kans
Tijdens de voorbereidende werkzaamheden om de eisenbundels voor de CAO voor het leerplichtonderwijs en het hoger onderwijs op te stellen, werd een pleidooi gehouden voor realisme. Door de financieel-economische crisis waar we sinds 2008 doorgaan, zou er geen ruimte zijn voor toegevingen vanwege de Vlaamse Regering. Er werd geopperd om ‘kwalitatieve’ eisenbundels in te dienen die geen extra middelen noodzaken.
Hervorming Leerplichtonderwijs
LSP deelt met velen de bezorgdheid over de reproductie van de sociale ongelijkheid door ons onderwijs. Maar hieraan remediëren zonder middelen daarvoor te voorzien, kan niet. Men verwijst graag naar de Scandinavische landen voor wat betreft de output van het onderwijssysteem, maar men vergeet erbij te vertellen dat de middelen voor onderwijs er heel wat hoger liggen. Terwijl in sommige landen de uitgaven voor onderwijs meer dan 7% van het BNP bedragen, werd in Vlaanderen systematisch bespaard waardoor de middelen daalden van 7% in 1980 naar circa 5% nu.
Hoger onderwijs: vermarkting op kruissnelheid
Sinds het nieuwe financieringsmodel werd ingevoerd (2008) volgen de negatieve evoluties elkaar in recordsnelheid op. Er werd een tenure track systeem ingevoerd wat neer komt op een verhoging van de proefperiode voor professoren van 3 naar 5 jaar. De loon-en arbeidsvoorwaarden voor wetenschappelijk personeel verslechteren. Het op outputmeting (hoeveel publicaties, hoeveel doctoraten, enzovoort levert een personeelslid af) gebaseerd model zorgt ervoor dat de universiteiten en hogescholen elkaar moeten proberen weg te concurreren om te overleven. Allerlei diensten (schoonmaak, restaurants,…) worden uitbesteed om toch maar zoveel mogelijk te kunnen besparen. Een nieuw ‘eenheids’statuut voor het personeel in het hoger onderwijs wordt vooropgesteld. Maar het lijkt erop dat men de inkanteling van de hogescholen vooral wil gebruiken als hefboom om het statuut van het hogeschoolpersoneel dat meer zekerheid biedt, af te bouwen en te evolueren naar een soort minimaal kader waarbinnen elke universiteit dat een eigen invulling kan geven.
Wij denken dat dit een vergissing was en we ons teveel hebben laten beïnvloeden door een pessimistische visie die stelt dat de politieke context waarbij de ‘progressieve partijen’ in het defensief zijn, in ons nadeel speelt.
De kwalitatieve eisen waren daarenboven in vele gevallen zo vaag (zoals de werkdruk moet dalen) dat je als minister al echt van slechte wil moet zijn om daar niet akkoord mee te gaan.
En om ons te bedanken voor het realisme beloonde de Vlaamse Regering ons door nog eens 1,27% te besparen in het onderwijs, besparingen die vandaag in sommige sectoren – zoals de universiteiten en hogescholen – leiden tot jobverlies en een stijging van de werkdruk. En nieuwe besparingsronden staan in de steigers.
Gevaar! Herstructurering in het secundair en hoger onderwijs op komst!
In opvolging van de commissie-Monard komt de minister van onderwijs met een lightversie van de voorstellen om een gemeenschappelijk onderbouw in te voeren in het secundair onderwijs. Velen vragen zich terecht af of deze hervorming iets zal verbeteren voor de leerlingen en of de overheid er op uit is om naar de pers toe de indruk te geven dat er vanalles beweegt.
Op de dag van de (ACOD-) militant die onlangs plaatsvond, vertelde de vertegenwoordiger van de minister doodleuk dat men weet dat een grondige (en goede) hervorming niet kan zonder veel extra middelen te voorzien. Dus, kassa kassa denk je, maar de man stelde ons onmiddellijk teleur door te wijzen op het vermeende gebrek aan centen. De hervorming zal doorgaan, zonder de centen weliswaar.
We vrezen dat de hervormingen vooral zullen aangegrepen worden om te besparen. De maatregelen daartoe zijn: kleinere scholen fuseren om het volledige gamma van belangstellingsgebieden te kunnen aanbieden, grotere klassen door de reductie van studierichtingen en het volledig afstemmen op de behoeften van de bedrijfswereld van de op de arbeidsmarkt gerichte studierichtingen (nu nog BSO genaamd), ten koste van algemene vorming.
Vijf minuten politieke moed
Meer was niet nodig om meer dan een miljard euro te voorzien om de bank van het Vlaamse kapitaal (KBC) te redden. En of het nu gaat om de Vlaamse of de Federale Regering of zelfs de Europese beleidsorganen, overal voert men dezelfde politiek van cadeaus aan de bedrijven en vermogenden. Nadat de voorstanders van de vrije markt plots voorstander waren om met overheidsmiddelen de banken te redden zijn ze er nu ook voorstander van om ons te laten opdraaien voor de kosten ervan. Overal pleiten de patroons, de politieke partijen en regeringen voor besparingen, de één al wat harder dan de andere.
Indien we ons blijven neerleggen bij het realisme waarvoor de politieke en economische elite pleit, zullen we blijven besparingen slikken. Jobverlies, aantasting van ons pensioen, slechtere arbeidsvoorwaarden zullen blijven op ons afkomen. LSP meent dat de vakbonden hun leden moeten informeren over de oorzaken van de crisis en mogelijke alternatieven. Er is geld, veel geld. De bedrijfswinsten in België stegen van 47 miljard euro in 2001 tot 93 miljard euro in 2008. En ondanks de economische crisis blijven de winsten maar stijgen. Terzelfdertijd daalden de belastingstarieven op de winsten van 19,9% tot 13,6%. En volgens de voorstanders hiervan zouden hogere winsten leiden tot meer jobs. Heeft u daarvan iets gemerkt? Ook inzake de personenbelasting kregen de hoogste lonen vele cadeaus. De hoogste belastingschalen voor de inkomensbelasting werden neergehaald. Om de verminderde inkomsten te compenseren privatiseert de overheid (o.a. de dure publiek private samenwerking voor schoolgebouwen), bouwt men openbare diensten af of verhoogt men de prijs ervan.
Wat te doen?
LSP denkt dat de vakbonden dringend een evaluatie moeten maken van de sociaal-economische toestand waarin we verkeren. Het kapitalistische systeem kraakt in zijn voegen en de sociale correcties die onder meer door jarenlange syndicale strijd ingevoerd werden, staan onder druk. Sinds 1982 voert men een neoliberale politiek van deregulering en privatisering, ongeacht welke coalitie aan de macht was. Sinds 1982 heeft de onderwijssector het meest bijgedragen aan de sanering van de begrotingstekorten om vandaag vast te stellen dat we nergens staan en de tekorten opnieuw oplopen. Nieuwe saneringen staan in het vooruitzicht. Er wordt opnieuw gepleit voor realisme en we moeten ‘allemaal’ onze bijdrage leveren aan de gezondmaking van de begroting en het economisch herstel. Hoe geloofwaardig is deze stelling nog?
LSP eist:
- De nodige middelen om gratis en kwalitatief onderwijs te vertrekken. Daartoe moeten de middelen opgetrokken worden tot minstens 7% van het BNP.
- Degelijke jobs aan goede loon- en arbeidsvoorwaarden. Het patronale offensief tegen het overheidsstatuut moet gestopt worden en voor de contractuelen moet er zo snel mogelijk een gelijkschakeling komen met de loon- en arbeidsvoorwaarden van de statutairen.
- Dat diegenen die de crisis veroorzaken opdraaien voor de kosten. Het zijn niet de werknemers die verantwoordelijk zijn voor de financieel- economische crisis en bijgevolg ook niet ervoor moeten opdraaien. Laat de bedrijven en de vermogens evenveel belastingen betalen als de gewone loontrekkenden en investeer deze middelen in degelijk onderwijs, goede infrastructuur (o.a. schoolgebouwen), huisvesting en andere sociaal nuttige projecten.
