Interview met ACOD-delegee Karim Brikci, Brugmann-Horta ziekenhuis Brussel
Sinds maart is er een sociale beweging onder het personeel van de zorgsector in Brussel. Het begon op de spoeddiensten en de intensieve zorgen van het Brugmann-Horta ziekenhuis in Brussel. Daarna breidde het uit naar andere ziekenhuizen en er is het potentieel om de volledige zorgsector te verenigen in strijd. We spraken hierover met Karim Brikci, vrijgesteld afgevaardigde van ACOD in het Brugmann-Horta ziekenhuis.
interview door Pablo (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
De woede van het zorgpersoneel komt niet uit de lucht vallen, maar kan je er toch nog even de context van schetsen?
“Zoals in veel sectoren zit het ongenoegen erg diep. De situatie verslechterde op snel tempo en dit heeft rampzalige gevolgen voor zowel het personeel als de patiënten. Deze vaststelling wordt al lang aangeklaagd door de vakbonden en het personeel in de sector. Het vertaalt zich in de dagelijkse werking met een groeiende demotivatie, een explosie van burn-outs, …
“Parallel daarmee onderging de zorgsector de afgelopen jaren grootschalige besparingen op de kap van het personeel: geen vervanging van personeel, schrapping van verworvenheden zoals verlofdagen en eindejaarspremies, … Ook de patiënten hebben te lijden onder dit beleid. De wachttijden nemen toe, zorg wordt duurder en ook voor medicijnen betaal je steeds meer.”
Hoe is het protest de afgelopen maanden ontwikkeld?
“Er waren de afgelopen jaren heel wat kleine veldslagen in een poging om de politieke keuze om te besparen zoveel mogelijk te stoppen. Elk geïsoleerd gevecht leek echter op voorhand een verloren zaak te zijn. Maar al deze gevechten hebben de noodzaak gesteld van strijd voor betere arbeidsomstandigheden en voor de verdediging van onze verworvenheden.
“In februari was er een moedige driedaagse staking van de brancardiers in mijn ziekenhuis. Ze protesteerden tegen het schrappen van drie jobs en tegen een steeds autoritairder management dat geen rekening hield met het personeel dat dagelijks gebukt gaat onder een hoge werkdruk. De directie was verrast en had zich niet aan deze vastberadenheid verwacht. Op het einde van de drie dagen moest de directie toegeven. De drie met ontslag bedreigde collega’s mochten blijven en kregen een vast contract. In tegenstelling tot wat voorheen vaak het geval was, konden de brancardiers voor hun strijd op een grote solidariteit en steun rekenen. Aan het piket passeerden veel collega’s die zeiden: ‘Goed gedaan, jullie durven tenminste iets ondernemen’ of nog ‘We zouden allemaal hetzelfde moeten doen’.”
Dit was dus een soort vonk die het kruit ontstak?
“Effectief! De daaropvolgende dagen werd onze syndicale delegatie benaderd door collega’s vanop de dienst intensieve zorgen en vanop de spoed. Ze wilden hun deelname bespreken aan de staking die voorzien was op de internationale vrouwendag (8 maart). Op basis van hun ervaringen en de onhoudbaar geworden situatie, stelden ze een eigen eisenplatform op. Een grote meerderheid in alle ploegen was bereid om het werk neer te leggen om deze eisen te steunen. Op 8 maart gingen deze ploegen in actie. Er werd stelselmatig gewerkt met algemene vergaderingen met de collega’s om elke stap te bespreken en de gesprekken met de directie op te volgen.
“Met de vakbondsafgevaardigden hebben we er op gelet dat de strijd die van het personeel op het terrein is. Het is dan ook aan hen om de strijd te leiden. Wij waren er om hen te steunen en te verdedigen, maar in geen geval om beslissingen voor hen te nemen. Intern werden er na twee maanden van mobilisatie en onderhandelingen vorderingen gemaakt. Maar veel van de eisen, zoals de erkenning van een aanloopperiode, terugbetaling van openbaar vervoer of nog een opwaardering van de lonen, werden doorverwezen naar het ziekenhuisnetwerk IRIS. Volgens de lokale directie kon enkel het netwerk op die eisen antwoorden.
“Op de algemene vergaderingen hebben we over een strategie gediscussieerd. De mediabelangstelling voor onze ‘kleine’ mobilisatie zou ons helpen en we hoorden dat onze collega’s van het Sint Pietersziekenhuis, waar er uiteraard een gelijkaardige situatie is, ook van plan waren om actie te ondernemen. Na enkele ontmoetingen en vergaderingen stelden we het gemeenschappelijk vakbondsfront voor om een gezamenlijke actie te doen van het personeel in alle IRIS-ziekenhuizen: een staking met betoging. Dit gebeurde op 3 juni. Het was een groot succes met ongeveer 400 betogers voor het kantoor van de directie van het IRIS-netwerk. De sfeer was ongelooflijk en de wil om de strijd voor te zetten was groot. De directie stelde voor om de eisen een hele zomer lang te bespreken. Veel collega’s waren terecht wantrouwig over deze strategie om werkgroepen op te zetten. Op het einde van de stakingsdag was er een algemene vergadering waarop beslist werd om deel te nemen aan de werkgroepen, maar om tegelijk antwoorden te eisen tegen begin september. Tevens werd het initiatief genomen om een coördinatie van alle personeelsleden in de zorgsector op te zetten met een eerste vergadering op 21 juni. Deze coördinatie nam de naam ‘Zorg in strijd’ aan.”
Wat is het belang van deze coördinatie?
“Voor ons is het een zeer belangrijke ontwikkeling. In onze sector is er altijd een grote morele chantage als er over acties en stakingen wordt gesproken. We krijgen dan gauw de beschuldiging dat we de patiënten zouden ‘gijzelen’. Het is voor ons nochtans duidelijk dat het de besparingen en het gevoerde beleid zijn die de patiënten gijzelen. Onze beweging daarentegen is gericht op het verbeteren van de zorgsector voor iedereen, zowel personeel als patiënten. Maar we moeten er rekening mee houden en een bewuste campagne van effectieve sensibilisering en mobilisatie voeren.
“Daarnaast zijn de vakbonden in onze sector sterk opgedeeld, onder meer tussen publieke en private sector of nog tussen ziekenhuizen en zorgcentra. ‘Zorg in strijd’ wil een algemene strijd voeren voor meer publieke middelen voor de volledige sector. Het wil dat doen met alle actoren: al dan niet in vakbonden georganiseerd personeel, patiënten, vakbonden en beroepsverenigingen. Dit zal zeker niet evident zijn, maar de nu al betrokken collega’s zijn gemotiveerd. We zullen er alles aan doen om de zorgsector op de agenda te plaatsen in september 2019.”
Hoe reageren de directies van de ziekenhuizen op deze beweging?
“Een interessante ontwikkeling was dat deze acties een aantal publieke en private werkgevers gedwongen hebben om steun uit te spreken voor de beweging en te verklaren dat er inderdaad meer middelen voor de zorgsector nodig zijn. Dat standpunt is zeker een beetje hypocriet: het zijn dezelfde werkgevers die al jarenlang zonder aarzelen de besparingen doorvoeren. Maar we kunnen het wel gebruiken om onze strijd vooruit te helpen en te rechtvaardigen.”
Wat zijn de plannen voor het najaar?
“Er wordt momenteel over een heleboel dingen gediscussieerd. Er is op 13 september een grote vergadering van ‘Zorg in strijd’. We hopen daar zoveel mogelijk spelers rond tafel te krijgen om een ernstige discussie te voeren over een actieplan dat aangepast is aan de inzet. Tegelijk moet de mobilisatie binnen het IRIS-netwerk doorgezet worden. Begin september moet de directie met antwoorden op onze eisen komen. We plannen vergaderingen in alle IRIS-ziekenhuizen om de antwoorden van de directie voor te stellen en te beslissen over onze reactie daarop. Ik kan nu al zeggen dat voor veel collega’s sommige eisen cruciaal zijn en dat de mobilisatie erg groot zal zijn indien de directie geen antwoorden met ernstige engagementen geeft.
“Daarnaast voert ACOD-LRB (Lokale en Regionale Besturen) sinds een jaar campagne voor een dringende en noodzakelijke loonsverhoging in de sector, waaronder de openbare ziekenhuizen, de gemeenten, OCMW’s, … We zijn nog steeds een van de weinige sectoren waar collega’s betaald worden in barema E, een barema dat op veel plaatsen verdwenen is en vandaag niet volstaat om een fatsoenlijk leven in Brussel te leiden. Deze strijd wordt in het najaar verdergezet. De Brusselse regering heeft deze loonsverhogingen immers niet op de agenda gezet, ondanks verschillende verkiezingsbeloften daartoe. Het najaar kan dus wel eens behoorlijk warm worden…”
- 13 september: algemene vergadering van ‘Zorg in strijd’. 18u Congresstraat 17/19 Brussel
- Meer info op Facebook: “La santé en lutte”. Volg ook de pagina “De weerbare verpleeg- en zorgkundig”.
