Als we vandaag 1 mei nog altijd vieren, is het omdat deze dag van strijd de kracht van de werkende klasse heeft getoond en sociale verworvenheden opleverde. Aan de optochten of feesten is het in veel gevallen niet te merken, maar 1 mei staat voor een internationale dag van strijd voor een kortere werkdag van 8 uur. De dreiging van revolutionaire bewegingen voor verandering van onderuit leidden tot hervormingen van bovenaf. Dat was in België niet anders: de 8-urendag werd bekomen in de golf van protest in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog. Die oorlog had geleid tot de Russische Revolutie die brak met het kapitalisme en navolging kon krijgen met de Duitse Revolutie exact honderd jaar geleden. In België was er een forse groei van de vakbond en werden onder meer het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen en de 8-urendag toegekend. Er werd gestreden en gewonnen!
Vandaag lijkt dit erg lang geleden: wanneer zijn we er nog op vooruit gegaan en hebben we nieuwe verworvenheden afgedwongen? De meeste bewegingen zijn defensief voor het behoud van wat we al hadden en tegen pogingen om dat te ondermijnen. Kijk maar naar de pensioendiscussie. We moeten opboksen tegen de leugenachtige propaganda van de werkgevers en hun politieke vertegenwoordigers. De efficiëntie van die vertegenwoordigers blijkt uit de steeds grotere concentratie van rijkdom aan de top. Dat de 8 rijksten evenveel bezitten als de armste helft van de wereldbevolking is al langer geweten. Maar deze tendens blijft zich doorzetten. Nadat de winsten van de bedrijven met 7 miljard euro gestegen waren, kregen de topmanagers van de Bel20-bedrijven vorig jaar 20% opslag. In die kringen geldt geen loonnorm…
Het is de winsthonger die leidt tot aanvallen op onze pensioenen, niet het feit dat we langer leven. Elke goede leugen heeft natuurlijk een kern van waarheid. Het klopt dat de levensverwachting gestegen is en het klopt dat er zich een probleem stelt met de financiering van de sociale zekerheid en dus de pensioenen. Niet omdat we langer leven, wel omdat de sociale zekerheid uitgehold wordt door cadeaus aan de werkgevers.
Dat wordt vervolgens door dezelfde werkgevers uitgespeeld om de verantwoordelijkheid naar ons door te schuiven: niet besparen op pensioenen zou het voor toekomstige generaties nog moeilijker maken. De propaganda is leugenachtig omdat niet de volledige waarheid wordt vermeld. Zo wordt er niet bij gezegd dat onze productiviteit tussen 2000 en 2016 met 14% toenam, terwijl onze lonen maar met 7% stegen. De andere helft verdween in de zakken van de werkgevers. De keerzijde van die toenemende productiviteit bestaat uit een groeiend probleem van burn-outs, stress en mensen die wegens ziekte uitvallen. Het maakt dat we ondanks de stijgende levensverwachting gemiddeld maar tot 64 jaar gezond leven. Ook dat cijfer wordt niet gebruikt in de propaganda om ons langer te doen werken.
Onder het kapitalisme gaan de winsten voor op alles. Dat is de reden waarom er een probleem is voor de financiering van de pensioenen en waarom er al helemaal niet geluisterd wordt naar perfect normale eisen als een minimumpensioen van 1.500 euro, een pensioen dat 75% van het loon in plaats van 60% bedraagt, intrekking van de verhoging van de pensioenleeftijd en van de aanvallen op vervroegd pensioen, behoud van gelijkgestelde periodes, optrekken van de privépensioenen tot die van de publieke sector, … Het zijn noodzakelijke maatregelen: met gemiddeld 882 euro (voor vrouwen) en 1.181 euro (voor mannen) per maand worden onze ouderen veroordeeld tot armoede. Een leefbaar pensioen is betaalbaar, maar niet zonder aan de winsten van de grote bedrijven te raken. Dat zal een harde strijd vergen en we moeten die zo efficiënt mogelijk aangaan: zoveel mogelijk collega’s betrekken in de organisatie en uitwerking van oplopende acties en bouwen aan sterkere politieke instrumenten. Het neoliberale beleid van ‘bevriende partijen’ verzwakt ons verzet en dompelt de sociaaldemocratie onder in een historische crisis. We moeten onze alternatieven formuleren en gaan voor een breuk met dit systeem.
De strijd voor een leefbaar pensioen en voor werkbaar werk is pas begonnen. De 8-urendag was destijds ook onmogelijk en onbetaalbaar, tot er wereldwijd voor gestreden werd. Een strijdbare opstelling is nodig, gekoppeld aan een perspectief om te winnen. De nationale actiedag van 16 mei mag geen eindpunt zijn, maar een nieuw begin van oplopende en offensieve strijd zowel op sociaal als op politiek vlak!
