De huidige wetgeving maakt abortus in België mogelijk tot 12 weken na de conceptie. Daarbij is er ook nog een verplichte bedenktijd van 6 dagen na de eerste consultatie. Deze termijnen zijn nog dezelfde van de eerste abortus wetgeving van 1990. In 2018 werd abortus uiteindelijk (grotendeels) uit het strafwetboek gehaald.
door Nicky (Antwerpen) uit maandblad De Linkse Socialist
Sindsdien is abortus een recht en niet langer een getolereerd misdrijf. Na 12 weken is abortus enkel toegestaan in uitzonderlijke gevallen, waar de zwangere persoon in levensgevaar is of wanneer het kind zou geboren worden met ernstige beperkingen. Bij een overtreding van de wet, door een abortus uit te voeren buiten de toegestane termijn, zijn sancties en straffen nog steeds mogelijk. Hierdoor gaan jaarlijks bijna 500 Belgen naar het buitenland, voornamelijk Nederland, voor een abortus. In Nederland zijn legale abortussen mogelijk tot 24 weken.
De feministische beweging en abortuscentra, gesteund door medische experts, roepen al jaren op tot een versoepeling van de abortuswetgeving in België. In 2020 kwam het abortusdebat op de voorgrond tijdens de regeringsvorming. Dit thema werd gebruikt om het politiek spel te spelen. Nu we tegen het einde van de regeringstermijn zijn, laaien de spanningen tussen de regeringspartijen rond dit thema terug op. Van de Vivaldi-partijen zijn Groen, Open VLD en Vooruit allen voor een verlenging van de termijn naar 18 weken en voor een afschaffing van de verplichte bedenktijd. Alleen CD&V is tegen en blokkeert mogelijke vooruitgang. In 2020 werd een regeerakkoord gesloten onder voorwaarden dat er niet gestemd zou worden over ‘ethische aangelegenheden’ zonder voorafgaande consensus onder de partijen. Daarmee werd een mogelijke versoepeling van de abortuswet op de lange baan geschoven.
Eind januari lanceerden Vlaamse abortuscentra Luna vzw en VUB Dilemma een nieuwe campagne voor de verlenging van de termijn naar 18 weken en voor de afschaffing van de bedenktijd. Daarbij willen ze ook enkele mythes over abortus doorbreken. Veel mensen denken bij abortus aan tienerzwangerschappen, maar uit cijfers van de abortuscentra blijkt dat maar amper 1% van hun patiënten jonger is dan 18. Hun gemiddelde patiënt is een vrouw van 29 jaar die al één of twee kinderen heeft en die in een vaste relatie zit. Ook merken de centra een stijging in het aantal abortussen. Als mogelijke reden hiervoor noemen ze de onzekere tijden waarin we leven, internationale conflicten en het leven dat steeds duurder wordt. Ze pleiten ook voor meer toegang tot anticonceptie en meer informatie over verschillende anticonceptiemiddelen voor iedereen.
Vooruit sprong meteen op de kar en deed een voorstel om nog op korte termijn te stemmen voor een nieuwe abortuswet. Dit gaat in tegen de belofte in het regeerakkoord dat er eerst een consensus bereikt moet worden onder de partijen. CD&V wil een verlenging van de termijn naar maar 14 weken in plaats van 18 en een inkorting van de verplichte bedenktijd naar 2 dagen in plaats van een volledige afschaffing. Dat is niet goed genoeg voor de andere partijen. Het debat sleept aan. Groen positioneert zich als scheidsrechter en roept op de ‘sereniteit’ te bewaken. Minister Tine Van der Straeten (Groen) beweert dat “wijzigingen aan de abortuswetgeving er in ons land altijd zijn gekomen na een grondig en sereen debat”. Dit is een debat dat al 10 jaar duurt met nog maar zeer weinig resultaten.
De huidige termijnen voor abortus zijn nog dezelfde als die van in 1990. Die wet was er gekomen na een 20 jaar lange strijd van de feministische beweging en talloze abortusprocessen. Nu de verkiezingen steeds dichterbij komen, willen de politieke partijen zich allemaal voordoen als de voorvechters van vrouwenrechten. Maar de echte voorvechters van vrouwenrechten, die komen op straat. De afgelopen jaren zagen we hoe in Latijns-Amerika de vrouwenbeweging, de zogenaamde groene golf, het recht op abortus kon afdwingen in verschillende landen. In Argentinië werd dit recht in 2020 bekomen, in Mexico in 2023. In andere landen was er een decriminalisatie van abortus. Ook in Ierland werd een overwinning geboekt voor het abortusrecht door de feministische beweging in 2018.
LSP, Campagne ROSA en ALS roepen op om ook in België op straat te komen voor abortusrechten. Wij koppelen onze eis voor toegankelijke abortus zonder restricties aan eisen voor meer middelen voor kinderopvang en onderwijs. Tegenwoordig moeten in gezinnen met kinderen beide ouders voltijds werken om rond te komen. Tegelijkertijd leven veel eenoudergezinnen op of onder de armoedegrens. De financiële situatie blijft een van de hoofdredenen waarom iemand voor abortus kiest. Wij zijn voor een echte vrije keuze, waar de keuze voor kinderen geen financieel risico inhoudt en een keuze voor abortus geen taboe of beschamend is en je er niet voor naar het buitenland moet gaan.
