De extreemrechtse studentenclub NSV kwam op 22 maart in Gent op straat voor de blanke boeren in Zuid-Afrika. De kwestie van moorden op blanke boeren – een 70-tal vorig jaar op een totaal van 18.000 doden als gevolg van geweld in Zuid-Afrika – wordt ook door N-VA opgepikt. Peter Luykx hield er een lezing over in het parlement. Wat is er echt aan de hand in Zuid-Afrika?
door Tina vanuit Zuid-Afrika
Extreme ongelijkheid
Onder het Brits koloniaal bestuur over Zuid-Afrika werd 87% van de grond aan blanken toegewezen. Na de onafhankelijkheid kwam er een apartheidsregime waarbij de blanke ‘Afrikaners’ het bewind overnamen en hun racistisch systeem vestigden. Enkel blanken behoorden tot de kapitalistische klasse en de blanke minderheid (goed voor 9% van de bevolking) controleerde tot aan de val van het apartheidssysteem in 1994 87% van de grond.
De verwachtingen van de meerderheid van de bevolking waren in 1994 hooggespannen. Maar het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) weigerde te breken met het kapitalisme. Er kwam enkel een kleine zwarte aanwezigheid in de kapitalistische klasse en onder de middenklasse. Maar de ongelijkheid bleef. Meer nog: volgens de Gini-coëfficiënt (die zegt hoeveel huishoudens afwijken van het gemiddelde inkomen) is Zuid-Afrika het meest ongelijke land ter wereld. Vandaag zit 27% zonder werk, onder jongeren loopt dit op tot meer dan 50%. Er zijn ongeveer 200.000 daklozen en 15 miljoen mensen leven onder de armoedegrens. De drie rijkste Zuid-Afrikanen bezitten evenveel als de 50% armsten. Op de lijst van de 20 rijkste Zuid-Afrikanen staan er amper zwarten, de nieuwe president Cyril Ramaphosa staat met een persoonlijk vermogen van 500 miljoen euro op de 14de plaats.
De blanken bezitten wellicht geen 87% van het land meer. Van de 70% in private handen zit het overgrote deel wel in blanke handen. Het gaat om de meest vruchtbare grond met de beste landbouwmachines en de meeste kennis van zaken. Zowat 30.000 blanke grootgrondbezitters beheren elk gemiddeld 1500 hectare landbouwgrond.
Epidemie van geweld
Tegen de achtergrond van extreme ongelijkheid is er een epidemie van agressie, verslavingen en criminaliteit. Met jaarlijks tot 18.000 moorden vallen veel slachtoffers van geweld. De hoop op verandering is niet waargemaakt door het ANC. De populistische Economic Freedom Fighters (EFF) van voormalig corrupt ANC’er Julius Malema spelen in op het vacuüm. De EFF eisen gedeeltelijke nationalisaties van de mijnbouw en de bankensector, maar gaan niet voor een breuk met het kapitalisme. De privatisering van elektriciteit maakt dat velen er slechter aan toe zijn dan onder de apartheid. De dreigende privatisering van water (onder het mom dat dit een antwoord zou zijn voor de droogte in Kaapstad) zal dit nog versterken.
De ongelijke verdeling van rijkdom en grond leidt tot terechte woede. De eis van de EFF om boeren te onteigenen zonder compensatie vindt brede steun. Het gebrek aan programma van radicale maatschappijverandering wordt verborgen achter een nationalistische benadering waarbij blanken vereenzelvigd worden met de kleine kapitalistische klasse. Het ANC besliste in december 2017 om onteigening zonder compensatie mogelijk te maken, maar wil nu eerst een breed debat organiseren vooraleer concrete maatregelen worden genomen. Mogelijk blijft alles bij het oude, hoogstens worden enkele grootgrondbezitters vervangen door andere met een andere huidskleur.
Wij verzetten ons tegen het geweld – ook tegen de blanke boeren in de zogenaamde ‘plaasmoorde’ – en verdedigen een programma dat ingaat tegen de enorme ongelijkheid die tot geweld leidt. De ellende van de grotendeels zwarte arbeidersklasse in Zuid-Afrika zal enkel stoppen als de greep van de kapitalisten op de economie wordt gebroken. Dit geldt ook voor de grootgrondbezitters, die kleine elite die 95% van de Zuid-Afrikaanse landbouwgrond gebruikt om torenhoge winsten te genereren op de kap van de gemeenschap.
