Interview met Jo Coulier, voorzitter ACOD Onderwijs.
Aan veel Vlaamse scholen hangt een spandoek met als eis ‘meer middelen voor onderwijs’. De Linkse Socialist sprak met Jo Coulier, voorzitter van ACOD Onderwijs, over het waarom van deze actie.
Kan je ons wat meer uitleg geven bij de reden voor deze actie?
“Bij haar aantreden had minister van onderwijs Crevits een debat aangekondigd over de problematiek van de onderwijsloopbanen. Vele leerkrachten geven er binnen de vijf jaar na hun start de brui aan en algemeen wordt aangenomen dat het lerarenberoep te weinig aantrekkelijk is.
“Van debat is er ondertussen weinig sprake geweest en naar de beroepsorganisaties van het personeel in het onderwijs, de vakbonden, wordt te weinig geluisterd. Wel zijn er allerlei ‘experten’ die hun mening mogen geven en dan krijg je voorstellen die gaan van het afschaffen van de vaste benoeming tot differentiatie inzake verloning en dergelijke meer. Ook het creëren van ondersteunende functies is een weerkerend voorstel. In de praktijk merken leerkrachten dat ondersteunende functies meestal weinig ondersteuning betekenen maar wel extra werklast (o.a. vergaderingen, rapportage, evaluatie) met zich meebrengen.
“Om het kort samen te vatten: de voorstellen die op tafel gelegd worden, dreigen het beroep nog onaantrekkelijker te maken omdat men aan de essentie voorbijgaat en dat is de hoge werkdruk voor het personeel.”
Leraars hebben toch veel verlof, is er dan een probleem met werkdruk?
“Een manier om je tegenstander uit te schakelen is het belachelijk maken van de persoon. Bij elke problematiek, of het nu gaat over de lonen, pensioenen of werkdruk, moet het onderwijzend personeel horen dat ze toch niet moeten klagen met al hun verlof.
“Mijn moeder was kleuterleidster, ik kan u verzekeren dat ze gemiddeld meer dan 38 uur per week presteerde. Tijdens de schoolweken kloppen de leerkrachten veel uren en ook tijdens de vakanties wordt er tijd besteed aan voorbereidingen. De vakanties zijn eigenlijk perioden waarin de gepresteerde overuren (collectief) worden gerecupereerd. Een wetenschappelijke studie toonde aan dat de professoren aan de VUB meer dan 53 uur per week werken.
“En toch vond een vorige minister het nodig om te verklaren dat ze maar wat harder moesten werken om het tekort – door de besparingen – aan personeel op te vangen.”
Het probleem zijn dus de besparingen?
“Ja, maar niet alleen dat. Al meer dan 30 jaar wordt er bespaard op het onderwijs terwijl we in een zogezegde kenniseconomie leven en de eisen die men aan het onderwijs stelt alsmaar groter worden.
“Behalve het afleveren van (hoog)geschoolde arbeidskrachten, moet het onderwijs ook instaan voor de opvoeding, maatschappelijke problemen zoals discriminatie aanpakken en recent kwam daar nog het voorkomen van ‘radicalisering’ bij. De leerkracht moet in feite een soort superman (of vrouw) zijn, terwijl de waardering voor het beroep alsmaar afneemt.
“Na de ratificatie van het VN-verdrag waarbij inclusief onderwijs een recht wordt, moet de leerkracht nu ook nog instaan voor het integreren van jongeren met een beperking dankzij het beruchte M-decreet.”
Wat houdt dit decreet in en bent u dan tegen inclusief onderwijs?
“Het M-decreet houdt in dat ouders het recht krijgen om hun kind dat anders in het buitengewoon onderwijs zou terechtkomen, in te schrijven in het regulier onderwijs. Als vakbond zijn wij niet tegen inclusie. Waar we wel tegen zijn, is dat de gewone leerkracht die al overbelast is nog eens extra overbelast wordt doordat er kinderen die zorg nodig hebben in hun klas terechtkomen. Indien dit zou gepaard gaan met kleinere en aangepaste klassen en extra zorgondersteuning die de naam waard is, zou dit geen probleem zijn. Maar daar wringt net het schoentje. En de bestaande gespecialiseerde scholen voor buitengewoon onderwijs worden in hun werking door het M-decreet ontwricht omdat de middelen nu verspreid worden. Op die manier dreigt expertise verloren te gaan.”
Is de oplossing dan niet simpel, namelijk meer middelen?
“Dat zou inderdaad een goed begin zijn. Maar de Vlaamse regering wil daarvan niet weten en dus moest de Minister van Onderwijs op zoek gaan naar een ‘creatieve’ oplossing. Zij dacht: als we nu eens alle leerkrachten in het secundair onderwijs die een opdracht van 20 of 21 uren hebben, 22 uren les laten geven, dan sparen we bijna 3.000 onderwijsjobs uit en die middelen kunnen we dan inzetten voor beleidsondersteuning en voor zorg. Met andere woorden: omdat de politici niet de nodige financiële middelen willen ophoesten, moeten de leraars in het middelbaar tot 10% meer werken voor hetzelfde loon. Terecht zette dit heel wat kwaad bloed bij de leerkrachten omdat de werkdruk nu al te hoog is. En met dit voorstel zijn we terug bij af: in plaats van het beroep aantrekkelijker te maken, doet men het omgekeerde. Na een uitgebreide ledenconsultatie bleek duidelijk dat de leerkrachten er genoeg van hadden.”
Is een actie met spandoeken dan het geschikte actiemiddel en waarom gaat men niet in staking zoals recent nog bij Volvo?
“Elke sector heeft zijn eigenheid. Als de arbeiders bij Volvo het werk neerleggen, dan protesteert er niemand aan de poort of in de fabriek. Als leerkrachten het werk neerleggen, dan worden zij onmiddellijk geconfronteerd met werkende ouders die niet weten waar ze met hun kinderen naartoe moeten. Er is een groot plichtsbesef bij leraars zoals overigens ook het geval is bij andere zorgberoepen en je mag de emotionele chantage ook niet onderschatten. Bij een staking krijg je dan onmiddellijk media die de stakers, die al drie maanden per jaar niet werken, afschilderen als overbetaalde luieriken die de hardwerkende Vlaming met een probleem van opvang opzadelen. Daarom is er gekozen om eerst een sensibiliserende campagne te voeren om duidelijk uit te leggen waarover het gaat. Het ophangen van banners aan zoveel mogelijk scholen was een eerste stap in dit mobilisatieplan.”
Hoe verloopt de actie?
“Ondertussen hangen meer dan 1000 banners op en het aantal neemt nog toe. In een aantal scholen wordt het ophangen van een banner door de directie verboden. Sinds de paasvakantie worden andere instrumenten zoals bladwijzers aangeboden om verder te sensibiliseren.
“Maar het actieplan is ondertussen een beetje ‘on hold’ gezet. Immers, op 16 maart deelde de minister mee dat de geplande maatregelen opgeschort worden en men zal wachten op de resultaten van een onderzoek naar de taakbelasting waarvoor de opdracht ondertussen is gegeven.
“We kunnen gerust zeggen dat de actie al een eerste succes heeft geboekt. Daar waar de minister aanvankelijk haar plan wilde doordrukken, is dit door de mobilisatie van de vakbonden in de koelkast gestopt. Hoe dit nu verder evolueert, blijft afwachten maar de vakbonden moeten deze stap aangrijpen om het debat in de scholen verder te voeren en de leraars voor te bereiden om desnoods verder in actie te gaan voor meer middelen. Maar vooral moeten we onthouden dat de toegeving van de minister er gekomen is na protest van het personeel en dat dit ook aantoont dat massaal verzet wel degelijk zin heeft. Wordt dus vervolgd.”
1 mei in Antwerpen. Foto: Liesbeth
