De Vlaamse overheid weigert om de meeste Master-na-Master (ManaMa) opleidingen te blijven financieren. Dit kadert uiteraard in het besparingsbeleid. Het tekort aan publieke financiering maakt dat universiteiten op zoek gaan naar andere bronnen. Het inschrijvingsgeld dreigt een enorme sprong te maken. Eens dit voor de ManaMa’s is doorgevoerd, kan het als precedent gebruikt worden.
Artikel door Koerian (Gent)
Officieel wordt gesteld dat er meer geld naar de reguliere bachelor- en masteropleidingen moet gaan, waardoor er geen middelen zijn voor een reeks ManaMa’s en postgraduaatsopleidingen. Bij gebrek aan financiering door de overheid dreigen deze opleidingen nu erg duur te worden. De Gentse universiteit publiceerde al de inschrijvingsgelden voor ManaMa’s in 2016-2017. (1) Afhankelijk van kortingen die richtingen aan de studenten geven, gaat het om bedragen van 1.730 tot 5.330 euro! Als alle faculteiten het voor het organiseren van de manama’s nu zonder steun van de universiteit moeten stellen, is de kans groot dat studenten de volle pot moeten betalen.
Deze maatregel past in de verdere neoliberalisering van de universiteiten en hogescholen. Vorig jaar werden de reguliere inschrijvingsgelden al fors opgetrokken, nu vormen de ManaMa’s een testcase om nog een stap verder te gaan. Het probleem van de onderfinanciering wordt naar de studenten doorgeschoven, met een element van verdeel-en-heers door eerst de ManaMa’s aan te pakken. Het enige alternatief hierop is het afdwingen van meer publieke middelen voor alle opleidingen, ook voor ManaMa’s.
In België leeft 15,5% van de bevolking in of op de rand van armoede. Voor hen is 5.330 euro neertellen voor een jaar studeren onmogelijk. Ingenieurs die zich verder willen specialiseren, farmaciestudenten die de industrie inwillen, of studenten in een van de 45 andere master-na-masteropleidingen die de Ugent momenteel aanbiedt, dreigen een zware financiële kater en schulden op te lopen tenzij ze over rijke ouders beschikken natuurlijk. Hoeveel talent zal hierdoor onbenut blijven? Ook kan dit bijdragen aan de discussie over het schrappen van richtingen. Er is de voortdurende dreiging om voor het bedrijfsleven minder interessante studierichtingen te schrappen.
De verhoging van de inschrijvingsgelden voor ManaMa’s dreigt de toegang tot het onderwijs te beperken tot wie het zich kan veroorloven. Dit ligt in het verlengde van de algemene verhoging van het inschrijvingsgeld en de meerjarenbesparing van 800 miljoen euro op het onderwijs. Het aantal studenten in het hoger onderwijs is de afgelopen jaren sterk toegenomen, het aantal personeelsleden volgde de stijging niet. Bovendien is er een grote publicatiedruk waardoor individuele begeleiding van studenten onmogelijk wordt. In plaats van te investeren in hoger onderwijs, bespaarde de regering-Bourgeois 50 miljoen euro in 2015 en dit jaar nog eens 80 miljoen. Het leidde op 18 maart tot een protestactie van het personeel. “Investeren in hoger onderwijs is investeren in de toekomst”, stelden de vakbonden op die actie. De regering doet het tegenovergestelde: besparen op onderwijs en dus besparen op de toekomst.
We gaan stilaan meer in de richting van het Angelsaksische model van hoge inschrijvingsgelden en een grote invloed van grote bedrijven. In Engeland bijvoorbeeld betalen studenten 12.000 pond per jaar aan private universiteiten. De grote meerderheid gaat een lening aan om dit te kunnen betalen. Het zorgt ervoor dat jongeren jarenlang moeten afbetalen (als ze al een job vinden!) en niet in staat zijn om bijvoorbeeld een huis te kopen. Grote bedrijven maken winsten op de kap van de studenten en de gemeenschap. Studenten gaan gebukt onder een schuldenberg. In de VS bedroeg de schuldenberg in 2014 al 810 miljard euro! Gemiddeld studeerden 7 op de 10 Amerikaanse studenten in 2012 af met een lening. Gemiddeld moest elke student 22.000 euro afbetalen. Jongeren die nog aan hun leven moeten beginnen, starten meteen in het rood met een studieschuld als blok aan het been.
Het gebrek aan publieke investeringen in onderwijs zullen de ongelijkheid verder versterken. Nu al scoort het Vlaamse onderwijs slecht inzake sociale ongelijkheid. Amper 6% van de kinderen van geschoolde arbeiders gaat studeren, 64% van hen zetten hun studies voortijdig stop. Enkel een volledig gratis en kwaliteitsvol onderwijs kan hier soelaas bieden, een onderwijs met voldoende personeel voor kwaliteitsvol onderzoek en lesgeven, waar iedereen kan studeren wat hij of zij wil.
De nieuwe verhoging van de inschrijvingsgelden voor ManaMa’s moet bestreden worden. Het is het resultaat van besparingen op onderwijs. Daartegenover plaatsen we de nood aan meer publieke middelen. Als er 9,2 miljard euro extra kan uitgegeven worden aan defensie, onder meer voor de aanschaf van gevechtsvliegtuigen, zijn er blijkbaar wel middelen. Het is een politieke keuze om wel in oorlog, maar niet in onderwijs te investeren. We verzetten ons tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld en de besparingen. Wij eisen een publieke herfinanciering van het onderwijs tot 7% van het BBP.
(1) Zie: http://www.ugent.be/nl/studeren/masteropleidingen/studiekosten/studiegeldmaster/studiegeldmanama20162017.htm
