Falend systeem probeert slachtoffers voor crisis te laten opdraaien
Wereldwijd zijn er tot 60 miljoen vluchtelingen en intern verplaatste personen. Op vier jaar tijd kwamen er 20 miljoen vluchtelingen bij. Het systeem dat zorgt voor armoede, oorlog en ellende toont zijn falen op alle vlakken. Dit kapitalisme ondermijnt niet alleen onze levensstandaard en –kwaliteit, het is een gevaar voor onze planeet door het gebrek aan ecologische planning en het duwt steeds meer mensen op de vlucht.
dossier door Geert Cool uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Er is een gevoel van solidariteit onder gewone mensen, meer dan bij de overheden die vooral nagaan hoe ze vluchtelingen enerzijds kunnen stoppen en anderzijds kunnen gebruiken om de lonen en arbeidsvoorwaarden van iedereen onder druk te zetten. Maar er is ook een angst bij velen. We hebben al zoveel moeten inleveren en dan komen daar nog vluchtelingen bij, wordt onze sociale zekerheid straks helemaal onbetaalbaar? Zullen wij weer eens moeten opdraaien voor de kosten met nieuwe besparingen?
We moeten rekening houden met die angst en er antwoorden op bieden. Gezamenlijke strijd voor degelijke jobs aan goede voorwaarden, toegankelijk onderwijs met inbegrip van taalonderwijs, betaalbare huisvesting, goede openbare diensten, … voor iedereen is nodig. Samen opkomen om meer middelen af te dwingen voor onze behoeften, is het enige alternatief op verdeeldheid en allerhande vooroordelen. Niet wij moeten betalen voor de crisis, maar diegenen die ze veroorzaakt hebben. Dat geldt voor de economische crisis, maar ook voor de vluchtelingencrisis!
Wellicht wordt op zowat elke werkvloer, in elke school en aan elke toog over de vluchtelingencrisis gesproken. Een poging tot antwoord op enkele vaak voorkomende argumenten.
“Asielzoekers zullen onze jobs inpikken”
De werkgevers waren er snel bij om te zeggen dat asielzoekers sneller moeten kunnen werken. Havenbaas en beroepsprovocateur Fernand Huts zei dat hij meteen 500 asielzoekers wil aanwerven als de wet-Major wordt afgeschaft. De liberaal Patrick Dewael stelde voor om asiezoekers gemeenschapsdienst te laten doen, niet alleen voor de gemeente maar ook voor private bedrijven. Hij dacht onder meer aan de fruitpluk. De Britse conservatieven denken ook aan bejaardenzorg. De werkgevers van Unizo hielden een infodag in het Maximiliaanpark in Brussel waar asielzoekers in een tentenkamp proberen te overleven.
Jarenlang al is er een grote werkloosheid in ons land en nu blijkt dat zowel de overheid als de private sector toch honderden jobs kunnen aanbieden. Voor de werkgevers biedt een reserveleger van arbeidskrachten kansen om alle lonen en arbeidsvoorwaarden naar beneden te halen. Fernand Huts was er het openlijkst over, maar ook de andere voorstellen hebben nooit betrekking op een degelijke job aan een degelijk loon. Gemeenschapsdienst bijvoorbeeld betekent werken in ruil voor een leefloon. Welke werkgever zal nog leefbare lonen betalen als er asielzoekers zijn die aan een leefloon werken? Natuurlijk willen asielzoekers werken en een toekomst uitbouwen. Maar als een leefloon de norm wordt, is dat niet mogelijk.
Als het van de werkgevers afhangt, zullen er inderdaad goede jobs verdwijnen. Maar het waren geen asielzoekers die Ford Genk sloten en het zijn geen vluchtelingen die de tewerkstelling bij pakweg de NMBS verder afbouwen. Dat gebeurde door de werkgevers en de rechtse regeringen. De neerwaartse druk op de lonen en arbeidsvoorwaarden en andere onderdelen van het harde besparingsbeleid zorgden er voor dat ook jongeren uit Griekenland, Spanje, Portugal of Ierland hun land verlieten om elders een toekomst te zoeken. Laat de werkgevers en hun rechtse politieke marionetten onze arbeidsvoorwaarden en lonen niet afnemen! Dat kunnen we het beste door gelijk loon voor gelijk werk te eisen en betere arbeidsvoorwaarden voor iedereen.
“We kunnen toch niet iedereen opvangen”
Nu al kunnen de diensten de toevloed van asielzoekers niet aan. In Brussel ontstond in de buurt van de Dienst Vreemdelingenzaken een tentenkamp, in feite een krottenwijk die eerder aan de zogenaamde Derde Wereld doet denken. Dit komt niet alleen door de hoeveelheid asielzoekers, overigens een resultaat van een buitenlands beleid dat even rampzalig is als het binnenlandse besparingsbeleid voor de werkenden en armen bij ons. Het is ook het gevolg van jarenlange besparingen op sociale diensten en opvang. In de sector van individuele hulp en juridische bijstand aan vluchtelingen werd eerder een besparing van 17% opgelegd. Vluchtelingenwerk Vlaanderen klaagde aan dat het hierdoor dit jaar slechts ongeveer de helft van het aantal asielzoekers uit 2012 kan opvangen.
In de plaats hiervan wordt vluchtelingenopvang steeds meer aan private bedrijven uitbesteed, zo is de grootste aanbieder van opvang in Duitsland het bedrijf European Homecare, een bijzonder winstgevend concern. Ook in ons land stappen private bedrijven op de markt van de opvang, hotelgroep Corsendonk en bewakingsdienst G4S bijvoorbeeld zullen 502 vluchtelingen opvangen in de Kempen. “We zijn een commercieel bedrijf, dus we willen winst maken”, klinkt het daar. Op de kap van de vluchtelingencrisis maken private bedrijven winst en de rechtse partijen spelen het budget dat aan deze bedrijven wordt gegeven uit om de rest van de bevolking te laten geloven dat asielzoekers in luxe leven.
Natuurlijk kunnen we niet ellende van de wereld in een klein land als België opvangen, maar ons land is wel bereid om zich in zowat elk conflict in de wereld te mengen. Van Afghanistan over Irak tot Libië wordt militair tussengekomen. Wat is het resultaat van die oorlogsinspanningen? De lijst van landen van waar vluchtelingen komen vertoont opmerkelijk veel gelijkenissen met die van militaire conflicten. Niemand vlucht voor zijn plezier, niemand laat zijn familie en geboorteplaats achter om elders een onzekere toekomst tegemoet te gaan. De enige echte oplossing voor het vluchtelingenprobleem is het stoppen van oorlog, ellende en uitbuiting. Zoniet zal de vluchtelingenstroom enkel groter worden. Wat indien de Turkse president Erdogan verder gaat met zijn wanhoopsbeleid van oorlog tegen de Koerdische bevolking waardoor het volledige land in een bloedige burgeroorlog dreigt meegesleurd te worden? Hoeveel van de miljoenen Syrische vluchtelingen die nu in Turkije zitten zullen dan naar Europa komen? Door impliciet groen licht te geven aan Erdorgan zijn de VS en de NAVO-landen mee verantwoordelijk.
Dat het excuus van massavernietigingswapens een leugen was om een oorlog om olie en prestige te starten in Irak, is ondertussen algemeen bekend. Miljoenen mensen betoogden tegen die oorlog, in Brussel waren het er ook honderdduizend. De gewone bevolking was klaar en duidelijk tegen die oorlog. Aangedreven door de oliebelangen en verhongerd op het strategisch gelegen Irak besloot het establishment van vooral de VS en Groot-Brittannië om toch ten oorlog te trekken. Twaalf jaar later is er geen vrede en democratie in Irak, maar een sectair conflict dat tot in Syrië gevolgen heeft. Dat veel private bedrijven in de oorlog betrokken waren, droeg eraan bij dat er geen sprake was van heropbouw in Irak.
De rechtse krachten die ons zeggen dat we niet alle ellende van de wereld kunnen opvangen, zijn dezelfden die druk bezig zijn met het vergroten van die ellende. We moeten hen stoppen door samen op te komen tegen neokoloniale plunderingen en imperialistische oorlogen. De anti-oorlogsbeweging van 2003 toonde het potentieel daarvoor, net zoals de revolutionaire golf in het Midden-Oosten en Noord-Afrika in 2011. Die bewegingen hebben geen einde kunnen maken aan de ellende omdat ze niet doorgezet werden tot de vestiging van een alternatief systeem waarin de belangen van de meerderheid van de bevolking centraal staan. Maar het potentieel van strijd hiervoor zat wel in deze bewegingen vervat. Met de nieuwe acties tegen corruptie en privatisering van de afvalophaling in Libanon, arbeidersacties in Egypte en strijd in Irak wordt duidelijk dat de revolutionaire golf kan terugkeren. De 1% rijksten willen de ellende over ons allemaal verdelen, dat beantwoorden we best door samen te strijden voor een andere samenleving waarmee we een einde maken aan die ellende.
“Ja maar, ons sociaal stelsel ligt al onder vuur”
Het Vlaams Belang verspreidt een folder met als titel: “Bespaar op asiel, niet op eigen mensen”. Daarin wordt verwezen naar de besparingen zoals de indexsprong of de verhoging van de pensioenleeftijd. Er wordt gesuggereerd dat asielzoekers daarvoor verantwoordelijk zijn. Natuurlijk is het hypocriet van het VB om eerst zelf te pleiten voor de besparingen die deze regering doorvoert, zoals gefoefel aan de index of de verhoging van de pensioenleeftijd, om dat vervolgens enkel aan te klagen als het tegen asielzoekers kan gebruikt worden. In de aankondiging voor de meeting met Marine Le Pen op 15 september stelde het VB dat het de financiële inspanningen voor asielzoekers en Zuid-Europa wil stoppen om deze middelen aan te wenden om “de belastingen omlaag te halen zodat de economie weer zuurstof krijgt.” Extreemrechts richt zich tegen de slachtoffers van de crisis om de verantwoordelijken ervan te pamperen.
Hetzelfde liedje horen we bij andere rechtse partijen, zoals N-VA, die plots beweren dat ze ‘onze sociale zekerheid’ willen beschermen en dat we daarom niet iedereen kunnen opvangen. Dezelfde rechtse partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de jarenlange afbouw van de sociale zekerheid. Zij zijn het die werklozen schorsen en naar het OCMW doorsturen of die de gezondheidszorg compleet ondermijnen. Voor jongeren creëerden ze al een speciaal sociaal statuut zonder recht op een inschakelingsuitkering, nu willen ze ook in de kinderbijslag speciale statuten invoeren. Als ons sociaal stelsel onder vuur ligt, dan komt dit niet door de asielzoekers maar door de rechtse partijen die onze sociale bescherming afbouwen. Het zijn niet de vluchtelingen die de BTW op elektriciteit verhogen of de pensioenleeftijd verhogen, dat doen de rechtse partijen.
Om de aanvallen op ons sociaal stelsel te stoppen, moeten we samen strijden tegen de rechtse regeringen. Uiteraard doet rechts er alles aan om ons te verdelen zodat we zwakker staan. Werkenden worden tegen werklozen opgezet, mensen van Belgische afkomst tegen migranten, migranten die hier al langer zijn tegen vluchtelingen, ‘goede’ vluchtelingen tegen ‘slechte’ vluchtelingen, … In onze strijd tegen sociale afbraak geldt het principe dat alles wat ons verdeelt, ons verzwakt.
“Wie gaat de factuur betalen? Wij hebben al genoeg betaald…”
De miljoenen vluchtelingen slaan niet op de vlucht voor een onvermijdbare natuurramp maar voor oorlogen en contrarevolutie. De heersende klassen van zowel de imperialistische landen als van het Midden-Oosten moeten betalen voor de zorg en opvang van vluchtelingen, alsook voor de latere heropbouw van de regio. Ze moeten betalen omdat het hun systeem en hun beleid is dat verantwoordelijk is voor de crisis, of het nu gaat om de imperialistische interventies in Irak en Libië of de financiële steun aan jihadistische groepen vanuit Saoedi-Arabië en de Golfstaten.
Olie- en wapenbedrijven maakten grote winsten in deze regio. In 2014 was Saoedi-Arabië de grootste wapenimporteur ter wereld, goed voor 6,4 miljard dollar of 10% van de wereldwijde wapenhandel ter waarde van 64,4 miljard dollar. De Verenigde Arabische Emiraten waren goed voor 2,2 miljard dollar wapenimport. De Europese ambassadeur in Irak, Jana Hybášková, stelde een jaar geleden in het Comité over Buitenlandse Zaken in het Europees Parlement dat sommige Europese landen olie kochten van ISIS en op die manier de groepering mee financierden. Jana Hybášková weigerde nadien om namen te noemen. Zoals steeds in het kapitalisme komen de winsten voor de mensenrechten of democratische rechten.
Het Amerikaanse en het Britse imperialisme hebben een directe verantwoordelijkheid voor wat nu gebeurt in het Midden-Oosten. Het was de invasie van Irak in 2003 die leidde tot een reeks gebeurtenissen die bij gebrek aan een geslaagde beweging van de Irakese arbeidersklasse leidde tot sectaire verdeeldheid, geweld en burgeroorlog. De strijd voor het recht op asiel moet gekoppeld worden aan de eis voor noodprogramma’s gefinancierd door de rijken en diegenen die winst haalden uit het Midden-Oosten, waaronder de olie- en wapenindustrie.
“Het is allemaal erg, maar wij kunnen er niets aan doen”
Socialisten zijn duidelijk dat het alleen de verenigde actie van de werkende bevolking en de armen in het Midden-Oosten is die een einde kan maken aan burgeroorlog, de sectaire krachten een nederlaag kan toebrengen, dictators omverwerpen, democratische rechten afdwingen en de ketenen van het kapitalisme en imperialisme breken. De revoluties vanaf 2011 in Noord-Afrika en het Midden-Oosten gaven een beeld van hoe actie door de werkende bevolking tot verandering kan leiden. Veel kansen gingen verloren omdat de massabewegingen geen duidelijk alternatief hadden en niet wisten hoe ze hun doelstellingen konden bekomen. Om te vermijden dat dit opnieuw gebeurt, moeten onafhankelijke bewegingen uitgebouwd worden met een socialistisch programma en methoden. Zulke bewegingen kunnen een einde maken aan sectaire verdeeldheid, oorlogen, repressie, armoede en zouden opkomen voor een wereld zonder kapitalistische uitbuiting waar de middelen volgens democratische planning ingezet worden naargelang de behoeften van de meerderheid van de bevolking en niet de heersende klassen.
Tegelijk verdedigen we hier het recht op asiel. Wij eisen een onmiddellijk plan om vluchtelingen een degelijke toekomst aan te bieden met betaalbare huisvesting, voldoende taalonderwijs, plaatsen op school, psychologische ondersteuning voor post-traumatische stress, … Dit moeten we verbinden met een algemeen plan om de huisvestingcrisis aan te pakken door te strijden voor meer huisvesting, jobs en een degelijke toekomst voor iedereen.
We verwerpen alle pogingen om verdeeldheid te zaaien onder de slachtoffers van besparingen en kapitalisme. Deze slachtoffers hebben wereldwijd belang bij een gezamenlijke strijd tegen de heerschappij van de 1% superrijken. Het huidige beleid leidt tot een enorme ongelijkheid – volgens jaar zullen de 1% rijksten meer rijkdom hebben dan de 99% armsten. Het is deze ongelijkheid die leidt tot oorlogen en een groeiend aantal vluchtelingen. Het versterken van de ongelijkheid bij ons – door een afbouw van de sociale zekerheid en lagere lonen – zal daar geen antwoord op bieden, maar integendeel tot meer problemen.
We kunnen ook hier in België dingen doen. De strijd tegen het rechtse besparingsbeleid voeren, is cruciaal. Deelname aan de betoging van 7 oktober en een vakbondsaanwezigheid in de discussies en acties over vluchtelingen, kunnen een stap vooruit bieden. Het biedt een antwoord op de verdelende retoriek van rechts en het is een aanzet tot antwoord op de redenen waarom mensen vluchten. Niemand pleit voor “ongecontroleerde migratie” zoals De Wever suggereert, niemand vlucht voor zijn plezier. Meer bommen en extra racisme zullen de conflicten niet stoppen, maar integendeel versterken. Een breuk met het besparingsbeleid bij ons realiseren, zou ook een voorbeeld zijn voor strijdbewegingen in het Midden-Oosten. Dit systeem biedt de meerderheid van de bevolking geen toekomst, laat ons actief strijden voor een alternatief in de vorm van een democratisch socialisme dat op planmatige wijze de economie in publieke handen neemt en de voorwaarden creëert om te komen tot een wereld waarin niemand hoeft te vluchten.
