Interview met een linkse socialist uit Libanon
Libanon staat hier bekend als een land met tal van sectaire tegenstellingen en een immens vluchtelingenprobleem als gevolg van de oorlog in Syrië. Het land kent momenteel een grote beweging van protest tegen het afvalprobleem. De regering slaagde er niet in om een nieuw contract voor de afvalophaling te sluiten, waardoor het afval zich ophoopt. De bevolking aanvaardt dit niet en protesteert. We spraken hierover met Tamer Mahdi, een lid van het CWI (de internationale organisatie waartoe LSP behoort) in Libanon.
Wat is er aan de hand in Libanon?
“De protestacties van de afgelopen dagen ontstonden naar aanleiding van het afvalbeleid. Een maand geleden liep het contract met het privaat bedrijf dat voor de afvalophaling instond af. Sinsdien sloot de regering geen nieuw contract en probeerden verschillende delen van de heersende elite het nieuwe contract naar verschillende bedrijven te trekken.
“Het wijst op de nauwe samenwerking tussen de gevestigde bedrijven en de belangen van de grote bedrijven. De onderliggende corruptie ligt nu open en bloot op straat. De bevolking lijdt hier het hardste onder. In de hoofdstad Beiroet en elders werd het afval al wekenlang niet meer opgehaald. Op de straten liggen er heuse afvalbergen.
“Vorige week werd een campagne opgestart op Facebook onder de naam “Je stinkt”. Daarmee werd het verband gelegd tussen de afvalcrisis en het ‘politieke afval’ in de regering. Er werd opgeroepen tot straatprotest. Velen zagen in deze acties een kans om hun protest te uiten, niet alleen rond de kwestie van het afval maar rond alles.
“Vorige zaterdag, 22 augustus, was er een oproep voor een algemene protestactie in Beiroet voor het parlement en het kantoor van de premier. De opkomst was overweldigend met meer dan tienduizend aanwezigen. Er waren gezinnen, jongeren, werkenden, wekrlozen, … Maar een uur na het begin van de actie begon het leger gewelddadig te reageren. Betogers werden geslagen, de loop van machinegeweren werd als stok gebruikt, er werd in de lucht geschoten om mensen weg te jagen. Nochtans ging het om een vreedzaam protest, er waren geen plannen voor geweld of rellen.
“Na deze repressieve aanpak vertrokken de meeste gezinnen met jonge kinderen. Er bleven enkele honderden, misschien duizend, mensen op het plein. De politie en het leger probeerden hen weg te jagen, ze gebruikten daarbij rubberkogels. De mensen riepen: ‘We gaan niet weg’. De confrontaties bleven aanhouden tot rond 2 uur ’s nachts. Zowat 40 betogers warden opgepakt, er vielen meer dan 50 gewonden.”
Wat was de impact hiervan op de beweging?
“De organisatoren wisten niet waar ze het hadden. De repressie kwam onverwacht waardoor ze er niet op voorbereid waren. Er was ook geen communicatie met de betogers over hoe met de repressie om te gaan.
“Zondagochtend werd opgeroepen tot een nieuwe betoging, ook tegen het geweld van de dag ervoor. Rond 11u begonnen mensen te verzamelen. De actie ging de hele dag door. Maar dan kwam er plots een groepje jongeren dat bekend staat al seen knokploeg van een sjiietische sectaire groep om het protest te infiltreren en te saboteren. Ze gooiden met stenen en lokten een confrontatie met de politie uit. De autoriteiten grepen dit meteen aan om harde repressie in te zetten met onder meer traangas en er werd opnieuw geschoten, ook met scherp. Een man kreeg een kogel in het hoofd en ligt in een coma. Het ziet er nu naar uit dat hij aan de beterhand is, maar het scheelde niet veel of er was een dode gevallen.
“Dergelijk geweld door de overheid en sectaire partijen geeft aan dat de heersende elite erg bang is van deze beweging. Politici beschuldigen de betogers ervan dat ze buitenlandse agenda’s volgen. Het doet denken aan de wijze waarop Ben Ali of Moebarak in het verleden probeerden om massaprotest te discrediteren. Deze propaganda pakt niet, de beweging blijft aangroeien.”
Wat zijn de eisen van de betogers?
“Corruptie is het belangrijkste thema waar iedereen over klaagt. Maar de betogers gaan verder in hun eisen, ze willen dat het regime en de corrupte krijgsheren aan de top verdwijnen. De populaire slogan tijdens de zogenaamde ‘Arabische lente’ voor de val van het regime is ook hier aanwezig.
“Het probleem is dat de organisatoren van de campagne zich beperken tot de afvalcrisis, terwijl de betogers op straat al veel verder staan. De organisatoren eisten aanvankelijk het ontslag van de regering. Die eis lieten ze nu vallen, ze vragen enkel het ontslag van de minister van leefmilieu. De mensen op straat zijn vele radicaler dan de organisatoren. Gisteren [maandag] probeerden de organisatoren het protest op te schorten tot volgend weekend. Maar er waren nog steeds betogingen met een eigen dynamiek. De bevolking blijft spontaan op straat komen.”
Wat zijn de politieke gevolgen voor de regering?
“De regering is verward. Ze weet niet wat te doen en probeert het protest te stoppen. De politici proberen de verantwoordelijkheid voor de crisis naar elkaar door te schuiven.
“Maandag was er geen repressie tegen de betogers. Het regime raakt bang van de reacties op het geweld. Mogelijk kan de regering vallen door deze beweging. De heersende klasse is bang maar heeft geen antwoorden. De mensen zullen niet zomaar een op corruptie gebaseerde ‘oplossing’ aanvaarden.”
Hoe zal de beweging de komende dagen ontwikkelen volgens u en hoe kunnen er stappen vooruit gezet worden?
“De organisatoren beslisten om de eisen tot de afvalcrisis te beperken. Ze weigerden expliciet om een aantal activisten in de organisatie van de beweging toe te laten.
“Als dat zo doorgaat, zullen de organisatoren de controle over de beweging verliezen. De betogers aanvaarden dit niet. Hun eisen zijn duidelijk politiek en gericht tegen corruptie in het algemeen, maar er wordt ook gepleit voor de val van de regering.
“Als linkse socialist heb ik van het begin gezegd dat de campagne ook thema’s als werkloosheid en armoede moet opnemen, naast de privatiseringen en afbouw van openbare diensten. Het protest moet ook de banden tussen de sectaire partijen en de grote bedrijven duidelijk maken. Het maakt duidelijk hoe privatiseringen werken en hoe corrupte politici er miljarden mee verdienen. We moeten opkomen voor de nationalisatie van de afvalophaling waarbij de lokale overheden deze taak in handen nemen in plaats van het over te laten aan private bedrijven die enkel naar de winsten kijken. De beweging moet een klassenprogramma aannemen dat jongeren, werkenden en werklozen uit alle gemeenschappen kan verenigen. Om de beweging uit te breiden, moet er ook een oproep komen naar de onafhankelijke vakbonden, zeker die van de publieke sector die de afgelopen maanden verschillende acties voerden, om het protest te vervoegen.
“De ervaringen van de afgelopen dagen en de beperkingen van de organisatoren wijzen op de nood aan democratisch verkozen structuren om de beweging uit te bouwen. Vertegenwoordigers moeten verantwoording verschuldigd zijn voor hun handelingen. Lokale comités in de wijken zijn belangrijk om de campagne van onderuit te organiseren en meer mensen te betrekken. En er is ook internationale solidariteit nodig om deze strijd breder bekend te maken.”
