Artikel door Eric Byl
Volgens de vakbonden namen 50.000 syndicalisten uit 21 landen deel aan de Euromanifestatie van vorige donderdag in Brussel. Ondanks het folkloristische karakter van dit soort manifestaties van een Europees Vakverbond (EVV) dat min of meer correcte diagnoses opstelt maar er helaas niet naar handelt, waren er meer dan de verwachte 40.000 betogers.
De EU-leiders van hun kant zijn al gewoon aan dat soort mobilisaties. Ze beschouwen het als onvermijdelijke overlast die hun neoliberale agenda evenwel niet in gevaar brengt. Ze zouden zich kunnen vergissen. De opkomst, de overduidelijke openheid voor meer radicale eisen dan de officiële en de gespannen atmosfeer op de betoging weerspiegelen de druk van onderuit voor meer vastberaden actie.
“Onze boodschap is eenvoudig”, zei Bernadette Ségol, algemeen secretaris van het Europees Vakverbond. “Besparingen werken niet (…) Terwijl de EU leiders zichzelf feliciteren dat de eurocrisis voorbij is, stellen wij dat de crisis van werkloosheid en armoede nog steeds door raast (…) In 18 van de 28 EU-landen zijn de reële lonen gedaald. In Griekenland met bijna een kwart – en dat is dan nog zonder rekening te houden met de toename van directe belastingen! Lonen zijn na aanpassing aan de inflatie niet alleen in Spanje, Portugal en Hongarije afgenomen, maar ook in het VK en in Nederland. Meer dan 26 miljoen Europeanen zijn werkloos. Het zijn er 10 miljoen meer dan in 2008. De situatie onder jongeren is nog slechter. Van jonge Europeanen zijn er 7,5 miljoen die noch werken, studeren of een opleiding volgen. Veel van de best opgeleide en meest ondernemende jongeren verlaten hun geboorteland om elders werk te zoeken.”
Wat stelt het EVV dan voor? “Het is belangrijk dat de EU-leiders zich realiseren dat besparingen alleen onze economische tegenslagen niet zullen keren – integendeel hoge werkloosheid en dalende lonen doen de consumptie afnemen en bijgevolg ook de vraag naar goederen en diensten.” Zo laat het EVV de deur op een kier voor nog meer besparingen, en het wordt nog verontrustender in wat volgt. “Doordat de VS hebben geïnvesteerd in groei en tegelijk op een aantal terreinen de overheidsuitgaven beperkten, zijn de groei en de jobcreatie er hoger.” De EVV-leiding moet dringend bijgespijkerd worden door haar overzeese collega’s over de echte werkloosheid en sociale afbraak in de VS. “Ten tweede is er behoefte aan investeringen in infrastructuur, onderwijs, opleiding, onderzoek en ontwikkeling van nieuwe industrieën”. Het EVV ijvert voor een herstelplan door gedurende 10 jaar 2% van het Europees BBP te investeren in duurzame groei en stabiele tewerkstelling.
Het EVV noemt dat een nieuwe weg voor Europa. Hoe dit zal worden afgedwongen en als het zou lukken, hoe dit dan de armoede en de werkloosheid zou uitroeien, wordt niet toegelicht. Zelfs indien het lukt, en dat zal niet, dan nog biedt het EVV aan de werklozen een perspectief van nog eens 10 jaar uitzichtloosheid. Dat loopt ver achter op wat wij gehoord hebben tijdens de betoging, laat staan op wat nodig zou zijn om werkloosheid en armoede echt te bestrijden. Duitse betogers ijverden vooral voor wettelijke minimumlonen en een rijkentaks. Nederlandse schoonmakers pleitten voor in- in plaats van outsourcing. In Litouwen vertelde men ons, is staken voor loonsverhoging verboden. Syndicalisten van het Franse CGT waren woest over het verantwoordelijkheidspact dat de regering er gesloten heeft met de patroons. Hun nieuwe weg voor Europa is een andere dan die van het EVV en ze beschouwen de sociaaldemocratie geenszins als een bondgenoot in hun strijd.
Hoewel nog steeds verre van voldoende, boden de eisen van de Belgische vakbonden tegen werkloosheid en nepjobs, tegen sociale dumping, toenemende armoede en ongelijkheid en tegen deregulering tenminste meer concrete referenties voor mobilisatie. Maar zelfs dan was de mobilisatie maar flauw, vooral gericht op delegaties zonder officiële stakingsoproep voor de collega’s. Soms moesten vakbondsdelegees letterlijk de pamfletten uit de handen van hun secretarissen trekken die nauwelijks mobiliseerden of dachten dat hun leden toch niet geïnteresseerd waren. De mobilisatie moest het EVV vooral de gelegenheid bieden om haar magere eisen aan de EU leiders te overhandigen in aanloop naar de Europese verkiezingen. Het was een eenmalige mobilisatie, zonder verdere aankondiging, laat staan een echt actieplan om deze beperkte eisen ook echt af te dwingen.
Maar zelfs ondanks deze elementen had de opkomst gemakkelijk het dubbele of het drievoudige kunnen zijn. Veel delegees bleven thuis of gingen gewoon werken, deels door gebrek aan informatie, deels omdat ze niet langer de indruk willen wekken bij hun collega’s dat de delegatie nog maar eens een daguitstapje maakt terwijl anderen niet uitgenodigd zijn, deels ook omdat ze genoeg hebben van de mobilisaties zonder vervolg. Door de toenemende agressie en aanvallen door de patroons op de lonen, de brugpensioenen en de arbeidscontracten waren er anderen die de gelegenheid wel aangrepen om hun verzet en vastberadenheid te tonen, en ook om de vakbondsleiders tot meer dadendrang aan te zetten.
We ontmoetten delegaties uit veel werkplaatsen die met sluiting bedreigd zijn of door een herstructurering gaan, ook uit Noord-Frankrijk, en andere die betrokken zijn in conflicten over lonen en brugpensioenen. Het meest prominent waren de 1.500 dokwerkers uit Antwerpen, Gent en Zeebrugge. Zij namen onmiddellijk de kop van de betoging en eindigden in een fysieke confrontatie met de politie. Het is schandalig hoe Bernadette Ségol van het EVV zich distantieerde. “Ik hoop dat het geweld van een kleine minderheid de aandacht niet afleidt van de ernstige en vreedzame boodschap van de overweldigende meerderheid.” Geen woord over de aanval die de Europese Commissie heeft ingezet tegen de wet-Major (een wet op basis waarvan enkel erkende dokwerkers ook in de logistieke afdeling van de haven mogen ingezet worden). Geen woord over het feit dat de Europese Commissie daarmee een van de meest agressieve patroons van België steunt.
Indien Ségol, het EVV en de Belgische vakbondsfederaties een steviger positie hadden ingenomen tegen privatiseringen en liberalisering, indien ze de strijd landelijk en op Europees vlak gecoördineerd hadden in plaats van de arbeiders van verschillende landen en diverse sectoren elk apart te laten aanpakken, indien ze beroep zouden doen op de solidariteit en daarmee een perspectief zouden aanbieden dat kan winnen, dan zouden de dokwerkers niet naar geweld moeten grijpen om hun jobs en arbeidscondities te verdedigen zoals in 2006 in Straatsburg. Toen zijn ze erin geslaagd de Europese havenrichtlijn tegen te houden en door diegenen als Ségol kwamen velen onder hen tot het onfortuinlijke besluit dat dit de enige weg is om de EU tegen te houden in het vernietigen van hun jobs, hun arbeidscondities en hun inkomen. Als Ségol ergens verontschuldigingen voor zou moeten aanbieden, dan zou dat moeten zijn voor het gebrek aan vastberadenheid van het EVV en de afwezigheid van een echt actieprogramma dat kans maakt op een overwinning door coördinatie van de strijd en solidariteit in actie.
De Linkse Socialistische Partij denkt dat het de leiders van het EVV en van de Belgische vakbonden ontbreekt aan vastberadenheid en dat ze een strijdbaardere opstelling zouden moeten innemen in het verdedigen van onze rechten. Dat zou ook een campagne tegen privatisering en liberalisering vereisen, tegen de loonbevriezing en voor bruto loonsverhogingen, voor kwaliteitsvolle jobs en een algemene verkorting van de arbeidsduur zonder loonverlies, voor degelijke minimumlonen en ter verdediging van de openbare diensten. We zijn het eens met de vakbonden dat Europa anders en beter moet, maar we denken niet dat dit kapitalistische Europa eenvoudig omgevormd kan worden tot en sociaal Europa. Loontrekkenden hebben een ander politiek perspectief nodig en hun eigen onafhankelijke partijen gebaseerd op en programma dat de Europese richtlijnen afwijst, de afbetaling van de overheidsschuld weigert, en de nood om de sleutelsectoren van de economie te nationaliseren onder arbeiderscontrole verdedigt. Samen met de internationale solidariteit en gecoördineerde strijd kan dit de basis leggen voor een echt “ander en beter” Europa, een socialistische federatie van Europa.
