De verschrikkelijk reactionaire methoden van de fundamentalisten die samen met de MNLA (Nationale Bevrijdingsbeweging van Azawad) de macht grepen in het noorden van Mali werden door Frankrijk aangegrepen om de militaire interventie, operatie Serval, voor te stellen als buitenlandse hulp “op vraag van de bevolking van Mali” om de “democratie” en de “mensenrechten” te verdedigen. De militaire operatie krijgt logistieke steun van het Belgische leger. De methoden van de reactionaire fundamentalisten zorgen voor afkeer. Maar zal de militaire interventie daar een antwoord op bieden? En hoe kunnen we tot echte vrede in de regio komen?
Artikel door Nicolas Croes uit de februari-editie van ‘De Linkse Socialist’
Rampzalige sociale situatie
Ondanks de enorme natuurlijke rijkdommen (Mali is derde belangrijkste goudproducent van Afrika), is het land een van de armste ter wereld. In 2011 stond het op de 175ste plaats van de 187 landen die in de ontwikkelingsindex van de VN waren opgenomen. De kindersterfte neemt er nog een enorme omvang aan, net zoals ondervoeding, analfabetisme,… Daarnaast is er nog een brede verspreiding van het fenomeen van vrouwenbesnijdenis.
In de regio ten noorden van het “groene Mali” (het vruchtbare gebied rond de rivier Niger) is de situatie nog dramatischer. De regio was steeds achtergesteld op het vlak van investeringen en infrastructuur. Dat was al het geval tijdens de Franse kolonisatie, maar ook na de onafhankelijkheid in 1960 bleef het zo, zeker onder de dictatuur van generaal Moussa Traoré vanaf 1968. Bovendien is er steeds meer droogte als gevolg van de klimaatveranderingen. Dat is rampzalig voor de bevolking van de hele regio die quasi volledig afhankelijk is van de lokale landbouw en veeteelt. Ten slotte is er een ineenstorting van het toerisme als gevolg van de wereldwijde crisis en de toename van het geweld in de regio, waardoor steden als Timboektoe zo goed als zonder inkomsten vallen. Er is enkel de beperkte humanitaire hulp uit het westen en vanuit andere landen, voorheen ook vanuit Libië toen Khadaffi daar nog aan de macht was.
Het is niet overdreven om te stellen dat de woestijngebieden in het noorden een oceaan van miserie, woede en wanhoop vormen. Dat is de rotte voedingsbodem waarop drughandelaars, gewapende milities, strijders van Al Qaeda, ontvoerders,… welig tieren.
Verantwoordelijkheid van het regime van Barnako
De problemen in het noorden van Mali zijn niet nieuw. Er waren al verschillende revoltes, onder meer in 1990. Dat was overigens een van de factoren die mee leidde tot de val van de dictatuur van Traoré in 1991. Het duurde tot in 1996 vooraleer verschillende Toeareg-groepen (een Berbervolk van nomadische veetelers in de Sahel) hun wapens symbolisch in brand staken in ruil voor beloften van investeringen om de verschrikkelijke levensomstandigheden te verbeteren. Ze werden echter verraden, er kwamen geen investeringen.
De dictatuur van Traoré kwam ten einde na een massale revolte waarin jongerenmobilisaties een centrale rol speelden. Er waren sinds 1977 regelmatig jongerenbewegingen, acties van vrouwen en ook de basis van de vakbondsfederatie UNTM (Union Nationale des Travailleurs du Mali) liet vaak van zich horen. Met algemene stakingen en massabetogingen werd het einde van de dictatuur geëist maar tegelijk ook meer sociale rechtvaardigheid. Bij gebrek aan een politiek verlengstuk dat de oorzaken van de sociale problemen aanpakte, was er een vacuüm waar een deel van de militaire leiding op inspeelde met een staatsgreep om een “overgang naar democratie” mogelijk te maken, maar vooral om de bestaande staatsstructuur en het systeem van uitbuiting in stand te houden na het verdwijnen van de dictator. Het bleek echter niet gemakkelijk om een stabiel regime te vestigen, er waren ook na 1991 verschillende massabewegingen.
Het regime bleef ondertussen alles doen om de belangen van het imperialisme te dienen. Vooral het Franse imperialisme speelt een belangrijke rol. De dictaten van het IMF en de Wereldbank werden opgevolgd en er werd een wilde neoliberale politiek gevoerd waarbij de bestaande openbare diensten werden vernietigd. Dat was in het bijzonder het geval onder Amadou Toumani Touré (ATT), de generaal die in 1991 de staatsgreep leidde en in 2002 tot president werd verkozen.
Socialisme of barbarij
Noch in Afghanistan, noch in Irak, noch elders bleek oorlog een oplossing te zijn om tot democratie te komen. Integendeel, de “strijd voor democratie” werd gebruikt als rookgordijn waarachter de verdediging van de imperialistische belangen schuil ging. In het geval van Mali gaat het vooral om de controle over de natuurlijke rijkdommen in de regio, in Mali alsook in buurland Niger. Frankrijk haalt hier meer dan een derde van het uranium voor zijn kerncentrales en besliste om troepen naar Niger te sturen om er het Franse energiebedrijf Areva te beschermen (het is overigens voor het eerst dat het leger openlijk dienst doet als militie voor een privébedrijf). “Frans Afrika” blijkt nog steeds te bestaan. Dat werd eerder duidelijk met de operatie in Ivoorkust en nu in Mali.
Een groot deel van de bevolking van Mali staat vandaag positief tegenover de komst van de Franse troepen als buffer tegen het reactionaire fundamentalisme. Maar de ware aard van de Franse dominantie over Mali zal niet lang verborgen blijven. Er zijn vandaag tal van verslagen van oorlogsmisdaden langs beide kanten en de problemen strekken zich tot in Algerije uit. Daar zijn de wonden van het bloedige conflict in de jaren 1990 nog niet geheeld.
Enkel een beweging georganiseerd op klassenbasis die de controle op de natuurlijke rijkdommen aan de massa’s bezorgt, kan de diverse problemen tussen de verschillende etnische groepen (Toearegs, Arabieren, Bambara, Dogon, Bozo,…) overstijgen en de dodelijke verdeeldheid die uit de overlevingsstrijd en de wanhoop voortkomt, vervangen door een gemeenschappelijk perspectief. De arbeiders en armen in Mali kennen een lange traditie van strijd waardoor zo’n ordewoord niet abstract is.
Onze eisen
- Neen aan de imperialistische interventie in het noorden van Mali! Terugtrekking van de buitenlandse troepen – haal de Franse troepen weg uit Senegal, Ivoorkust, Burkina Faso, Tsjaad,…
- Neen aan de noodtoestand, voor het herstel van alle democratische vrijheden in Mali!
- Voor het opzetten van verdedigingscomités die de etnische verdeeldheid overstijgen en die democratisch georganiseerd en gecontroleerd worden door de bevolking van Mali om de reactionaire milities te verjagen, maar ook om iedere poging tot neokoloniale militaire bezetting van het noorden te bestrijden!
- Voor het recht op zelfbeschikking van de Toearegs! Alle volkeren van de Sahel en de Sahara moeten net als alle volkeren binnen ieder land beschikken over gelijke rechten en ook het recht om over hun eigen toekomst te beslissen!
- De rijkdommen van Mali horen aan de bevolking van het land toe! Voor democratische controle en beheer door de arbeiders en armen van de grote landgoederen, het Office du Niger (dat grote delen van de vruchtbare grond rond de rivier Niger controleert), de mijnen en de strategische sectoren van de economie. Voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratische controle!
- Voor de financiering van een economisch ontwikkelingsplan op basis van de behoeften van de massa’s van Mali en onder controle van die massa’s!
- Weg met het regime dat nu in de hoofdstad Bamako aan de macht is! Voor een regering van arbeiders en arme boeren om een begin te maken van een socialistisch beleid om het land te ontwikkelen op basis van een gemeenschappelijke massastrijd die democratisch van onderuit wordt georganiseerd.
