Voor het recht op gratis en degelijk onderwijs!
Voor het eerst sinds ’99 wordt vandaag opnieuw actie gevoerd voor meer middelen voor het hoger onderwijs. De gevolgen van het hogescholendecreet van ’94 worden nu in elke hogeschool pijnlijk voelbaar. De maatregelen van de vorige minister, SP.a’er Van den Bossche, hebben op elk niveau in het onderwijs tot drastische besparingen geleid.
Gebrek aan middelen
Sinds ’95 krijgen de hogescholengroepen een enveloppe met middelen die ze zelf moeten beheren. In de plaats van een directie die zich hoofdzakelijk kan bezighouden met de organisatie van een instelling en de onderwijskwaliteit staat er vandaag een manager aan het hoofd van de instellingen om de budgetten te beheren. Dat deze enveloppe niet toereikend is om te voldoen aan de behoeften is vrij duidelijk: lesgevend personeel wordt afgedankt, gebouwen krijgen geen onderhoud meer, kuis- en technisch personeel wordt afgedankt, investeringen zijn niet meer mogelijk, kapotte computers worden niet meer hersteld, sociale voorzieningen worden afgebouwd, …
Officiële cijfers bewijzen dat het aandeel van de hogescholen tussen 1996 en 2002 in het Vlaamse BBP (Bruto Binnenlands Product) gedaald is met 14,2 %. De belangrijkste oorzaak is genoegzaam bekend: de overheid neemt de indexering van de enveloppe niet helemaal voor haar rekening! Daardoor erodeerde de hogeschoolenveloppe sedert de implementatie van het Hogeschooldecreet met méér dan € 70 miljoen (meer dan 2,8 miljard frank). (uit persbericht van VLHORA, 19 september 2003).
Weg met de enveloppefinanciering
De enveloppefinanciering was een noodzakelijke hervorming om de besparingen zonder ééngemaakt protest te kunnen doorvoeren. Want uiteindelijk worden de hoge scholen nu zelf voor de keuze gesteld waarop ze besparen, niet meer de overheid. Door het bevriezen van de enveloppe en de niet volledige indexering van de enveloppe dalen de middelen voor het onderwijs. Ondertussen is het aantal hogeschoolstudenten sinds ’95 met 10% gestegen, maar niet de middelen.
We kunnen vandaag strijd voeren voor extra budgetten, een hogere enveloppe, maar die kwestie zal zich ieder jaar opnieuw stellen. Om fundamenteel te breken met de besparingslogica moet de enveloppefinanciering teruggeschroefd worden.
Een democratisch onderwijs?
In de jaren ’60 werden de poorten van het hoger onderwijs open gezet voor grotere groepen jongeren, ook uit de arbeidersklasse. De kapitalistische economie had op dat moment nood aan meer geschoolde arbeidskrachten. Maar vandaag zijn er voor de economie téveel hoogegeschoolden, die daarom nooit aan de slag geraken in hun sector. Daarom wil men nu een eerste selectie doorvoeren via de kostprijs; die de laatste jaren sterk steeg. Soms spreektmen in die zin van de amerikanisering van ons onderwijssysteem. In de VS studeert een student af met een gemiddelde schuld van 17.000$. Wij verzetten ons tegen deze tendens.
De evolutie van studiekosten
In vergelijking met het studiejaar 1986-87 zijn de studiekosten, naargelang het studietype en het al dan niet kotstudent zijn, gestegen met 60% tot 90%. Na uitzuivering van de inflatie is de studiekost in het hoger onderwijs met 35% à 62% gestegen.
| Onderwijstype | 1986-87 | 1996-97 | Bruto-stijging | Stijging na inflatie | |
| Hogeschool | Niet-kotstudenten | 41.900 | 79.743 | 90,3% | 62,8% |
| Kotstudenten | 85.887 | 141.325 | 64,5% | 37,0% | |
| Universitair onderwijs | Niet-kotstudenten | 41.706 | 67.790 | 62,5% | 35% |
| Kotstudenten | 79.950 | 135.337 | 69,3% | 41,8% |
Bron: Studiekosten in het hoger onderwijs (HIVA/RUG)
Bologna en de commercialisering van het onderwijs
De Bologna-verklaring is een zeer dubbelzinnig op te vatten en onnauwkeurig verdrag dat in 1999 werd gesloten door de ministers van onderwijs van alle deelstaten van de Europese Unie. Het wil ervoor zorgen dat de universiteiten en hoge scholen in de verschillende landen meer op elkaar afgestemd worden. Verder moet het onderwijssysteem worden aangepast met het oog op de Europese vrije markt.
De achterliggende gedachte is de creatie van een Europese "onderwijsmarkt" die een concurrent kan vormen voor de Amerikaanse, en die interessant genoeg is voor de grote multinationals om te investeren. De onafhankelijkheid van onderwijs en onderzoek in de universiteiten en hogescholen is hierbij van geen belang. Vertegenwoordigers van de multinationale ondernemingen zullen in de nieuw op te richten accreditatieorganen, die beslissen over de subsidies die aan de verschillende opleidingen worden gegeven, eerder hun eigen belangen dienen dan die van de studenten en personeel. Ook de kwaliteit van de opleidingen wordt hierbij van secundair belang.
De school is geen fabriek
Deze en vorige regeringen hebben alles in het werk gezet om de hervormingen t.v.v. de grote bedrijven en multinationals door te voeren. Vandaag staat het recht op degelijk en gratis onderwijs opnieuw op de helling. De Actief Linkse Studenten zullen blijven strijden voor een onderwijs ten dienste van de ontplooiing van het individu en het vormen van kritische en onafhankelijke geesten.
De Actief Linkse Studenten/Etudiants de Gauche Actifs zijn aanwezig in alle belangrijke studentensteden van België. Naast de vele discussies en debatten die we organiseren zijn we gekend om onze actieve betrokkenheid bij verschillende bewegingen. Onze rol in de antiglobaliseringcampagne (met Internationaal Verzet) in de anti-oorlosgbeweging (Dag X) en de antiracismebeweging (met Blokbuster) zijn breed gekend. Om deze strijd te kunnen aangaan hebben we een politieke formatie nodig die duidelijk onze eisen verdedigt. Daarom werken we samen met deLinkse Socialistische Partij – LSP aan de uitbouw van zo’n partij.
De Actief Linkse Studenten (ALS) eisen:
- Weg met de enveloppefinanciering!
- Drastische verhoging van de onderwijsbudgetten!
- Gratis en kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen!
- Geen privatisering van de sociale voorzieningen!
- Meer middelen voor de sociale sector aan de hogescholen!
- Reële inspraak van studenten en personeel in het beheer van de school!
