Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet (sp.a) kondigde aan dat de TBS+ regeling, die ervoor zorgde dat leerkrachten vervroegd op pensioen konden, wordt afgeschaft. Los nog van de consequenties voor leerkrachten die van plan waren op pensioen te gaan, is het een blinde besparing die de kwaliteit van ons onderwijs op de helling zet. Uitgebluste leerkrachten die geen voeling meer hebben met de leefwereld van hun leerlingen vormen immers niet de beste garantie op een dynamisch onderwijs.
Langer werken
Tot op heden konden leerkrachten op 58 (twee jaar voor de pensioenleeftijd van 60 jaar) op TBS (terbeschikkingsstelling) in afwachting van hun pensioen, kleuterleid(st)ers konden op 56 vertrekken. Dit was een maatregel die uitgebluste leerkrachten de mogelijkheid gaf om op rust te gaan en hun job over te dragen aan jonge en gemotiveerde beginners.
Dat systeem moet nu verdwijnen volgens de minister. Bovendien wordt de reële pensioenleeftijd opgetrokken van 60 naar 62 jaar. Dat betekent dat leerkrachten die de voorbije periode al uitkeken naar hun pensioen, nu in één klap te horen krijgen dat ze maar liefst vier jaar langer zullen moeten werken, aangezien wie nu nog op TBS gaat, slechts 40% van zijn gemiddelde loon zou krijgen.
Niet enkel de pensioenleeftijd wordt verhoogd, er wordt ook strenger gekeken naar de lengte van de loopbaan. Zo zullen verlofstelsels (uitgezonderd palliatief en sociaal verlof) niet meer meetellen in de berekening van het pensioen. Het aantal ziektedagen wordt beperkt tot maximaal 180; wie op latere leeftijd toch de pech heeft om ziek te worden, vliegt op vervroegd pensioen. Het is een schrijnend voorbeeld van de perverse retoriek van onze politici, die ervan uitgaan dat wie ziek is automatisch probeert te profiteren van ‘het systeem,’ terwijl studies uitwijzen dat leerkrachten veel vaker dan gemiddeld slachtoffer worden van stress, burn-out, rug- en stemklachten.
Jonge leerkrachten haken af
Een jaar geleden hoorden we minister Smet nog steen en been klagen over het tekort aan jonge starters in het onderwijs, en vooral, over het feit dat 40% van de jonge leerkrachten het niet langer dan vijf jaar volhoudt. Als Pascal Smet werkelijk niet begrijpt wat hier de oorzaken van zijn, is hij ofwel blind ofwel dom.
Wie vandaag aan een loopbaan in het onderwijs wil beginnen, moet erop rekenen dat hij/zij de eerste jaren interimcontracten zal moeten aanvaarden. Voltijdse opdrachten zijn schaars en moeilijk te vinden. Systemen zoals die vroeger bestonden (waarbij je extra klussen kreeg op school om je uren vol te maken bijvoorbeeld) werden al lang geleden afgeschaft.
Bovendien is de werkdruk en -last voor leerkrachten exponentieel de hoogte ingejaagd de afgelopen jaren, onder meer als gevolg van de systematische besparingen in het onderwijs door de vorige regeringen. De prestatieregeling van een voltijdse leerkracht wordt vandaag berekend op een werkweek van 40u. Dit betekent dat je naast 20u lesgeven zou moeten toekomen met 20 uur per week om alle andere taken van een leerkracht te volbrengen (lesvoorbereidingen, verbeteringen, vergaderingen en niet-lesgerelateerde administratieve taken die vandaag 1/3 van de werkuren uitmaken!). Wie ooit één week in het onderwijs gestaan heeft, weet dat dit een grap is.
Alle studies (en ieders persoonlijke ervaring) wijzen uit dat de gemiddelde werkweek van een leerkracht de 50 uren overschrijdt. Bovendien zorgt de sociale realiteit buiten de schoolmuren er ook voor dat steeds meer klassen ‘moeilijker’ en intensiever worden, wat opnieuw een extra belasting is voor leerkrachten en begeleidend personeel. Al deze factoren zorgen ervoor dat steeds meer jongeren hun droom om leerkracht te worden voortijdig opbergen.
Consequent verzet nodig
Toch vindt minister Smet de job nog steeds niet onaantrekkelijk genoeg. Hij wil de werkdruk verhogen en de werkzekerheid doen afnemen: uitgebluste leraars die voor de klas staan nemen immers een plaats in die jonge starters doodgraag zouden overnemen. Deze besparing zou 8 à 9 miljoen euro opleveren.
Het is spijtig dat de vakbonden de handdoek voortijdig in de ring gegooid hebben om verdere onderhandelingen met de minister te voeren: dat zorgt ervoor dat er nu minder druk is. LSP denkt dat een actieplan, gecombineerd met een informatie- en sensibiliseringscampagne op de scholen, in staat kan zijn om deze besparing terug te dringen. Het is door het gebrek aan consequent verzet de afgelopen jaren dat de besparingen nu al zo ver zijn kunnen vorderen. Wij zijn van oordeel dat het onverantwoord is om deze regering ongemoeid te laten met haar plannen om ons te doen opdraaien voor de crisis en om ons onderwijs nog verder te ondermijnen.
