Meer en beter openbaar vervoer door samen op te komen voor meer personeel, betere arbeidsvoorwaarden en meer middelen
De regering wil meer volk op de trein, maar weigert de nodige middelen te voorzien. Meer treinverkeer zou goed zijn voor zowel het milieu als de mobiliteit. Dat kan enkel mits investeringen in meer personeel, betere arbeidsvoorwaarden en infrastructuur. Het spoorpersoneel staakt om dat te eisen. De strijd van het personeel en de belangen van de reizigers zijn dezelfde: meer en beter openbaar vervoer.
Investeer in personeel
De afgelopen 20 jaar is het aantal reizigers met 60% gestegen. In dezelfde tijd verdwenen er 10.000 jobs. Er is zo hard bespaard op het personeel dat de job niet meer aantrekkelijk is. Vrije dagen kan je niet opnemen, de flexibiliteit en werkdruk worden opgevoerd. Personeel valt hierdoor uit, sommigen zoeken ander werk. Zelfs indien de spoorwegen vandaag willen aanwerven, blijft de uitstroom groter dan de instroom.
De traditionele partijen en de gevestigde media stellen het op stakingsdagen voor alsof de acties van het personeel het probleem zijn. Ze gingen zelfs over tot beperkingen van het stakingsrecht. De rampzalige situatie op het Belgisch spoor vandaag is echter net waartegen al jarenlang geprotesteerd wordt. Het stakende personeel had gelijk, de directie en de regering zijn verantwoordelijk voor wat fout loopt.
Hoe uit de vicieuze cirkel geraken? Door massaal te investeren in personeel en ervoor te zorgen dat het personeel ook blijft. Dat betekent goede arbeids- en loonvoorwaarden, de mogelijkheid om rust waar er recht op is effectief op te nemen, geen onmogelijke uurroosters die een sociaal leven onmogelijk maken (de zogenaamde ‘buiten reeks’ waarbij het personeel maar enkele dagen op voorhand weet welke shift het moet doen). Vandaag is er niet genoeg personeel om alle treinen te laten rijden. Er is nood aan een dringende en massale investering in nieuwe personeelsleden om het huidige beloofde aanbod effectief te kunnen realiseren en het aanbod uit te breiden.
Om de uitstroom van personeel te stoppen, moet er iets aan de werkdruk gedaan worden. Daarnaast ook aan de lonen. De laatste opslag dateert van 2008! De index compenseert een groot deel van de inflatie, maar niet alles en altijd met vertraging. Ons wordt begrip gevraagd voor die vertraging, maar het gaat ten koste van onze levensstandaard. De volledige index moet hersteld worden en daarnaast is er voor het spoorpersoneel een volwaardige baremaverhoging nodig.
Liberaliseren is ‘zot’ en ‘irrationeel’, ook voor het spoor
Met het oog op de liberalisering werden de Belgische spoorwegen in 2005 opgedeeld in Infrabel en de NMBS, waar later HR Rail bijkwam. Dit ging gepaard met allerhande managementpraktijken uit de privé en een aangroei van het bijhorende waterhoofd van managers. Het personeel en de reizigers zijn van geen tel in dit model. De aandacht gaat vooral naar lijnen met veel ‘klanten’. Van openbare dienstverlening is er geen sprake meer.
De waanzinnig energieprijzen tonen dat de markt faalt. Zelfs premier De Croo zegt dat de markt ‘zot’ is en de werkgeversfederatie VBO omschrijft de markt als ‘irrationeel’. Om de energieprijzen onder controle te krijgen, dringt een nationalisatie van de volledige energiesector zich op.
Nu het falen van liberaliseringen zo duidelijk is, zullen we het spoor er toch niet verder aan onderwerpen? Vanaf 1 januari 2023 is het binnenlands reizigersverkeer geliberaliseerd, waarbij de dienstverlening voor 10 jaar aan de NMBS is toegewezen. De liberaliseringen moeten ingetrokken worden, het reizigers- en goederenverkeer moeten terug openbare diensten worden die gecontroleerd en beheerd worden door het personeel, de gebruikers en de gemeenschap.
Meer middelen nu!
Elke onderhandeling bij het spoor de afgelopen jaren begon met de boodschap dat het resultaat ‘budgetneutraal’ moest zijn. Er kan enkel geïnvesteerd worden wat elders geknipt wordt. Daar kwamen meerdere besparingen bovenop. Zonder extra publieke middelen loopt het spoor enkel nog meer vast. Het personeel is dit beu, de reizigers raken gefrustreerd door de aftakeling.
Tijdens de coronapandemie werd duidelijk dat de regeringen heel snel middelen kunnen mobiliseren. Als het is om bedrijven te ondersteunen, zijn er miljardensubsidies. Voor iets essentieel als het openbaar vervoer daarentegen is er nooit geld. Dit moet stoppen. Door de acties op te voeren, kan het personeel meer middelen afdwingen. Het staat daarbij sterker als het actief gesteund wordt door de reizigers.
Actieplan
De werkgevers en hun politici organiseren een collectieve verarming van de werkenden en hun gezinnen. Straks dreigt tot 40% van de bevolking onder de armoedegrens te vallen! Het protest groeit overal aan. In Groot-Brittannië is er een stakingsgolf die mee op gang getrokken is door het spoorpersoneel. In Nederland was er in september een spoorstaking. De eisen klinken steeds bekend in de oren: meer loon, meer collega’s, meer respect.
Een 24-urenstaking zal wellicht niet volstaan om het beleid te veranderen. Op 9 november is er de algemene staking tegen de hoge prijzen en voor koopkracht. Ook het spoorpersoneel kan daaraan deelnemen. Tegelijk kunnen de reizigers op de klimaatacties, zoals de betoging van 23 oktober, eisen verdedigen rond meer en beter openbaar vervoer. Er is nood aan een actieplan dat verder bouwt aan een krachtsverhouding. We mogen niet plooien zonder een echte loonsverhoging en een nationalisatie van de hele energiesector onder controle van de werkenden!
