Als je ziet wat er allemaal fout loopt bij het spoor, kan je enkel maar zeggen dat het personeel zuinig omspringt met het stakingsrecht. Het standpunt van TreinTramBus dat de reizigers al maandenlang gebukt gaan onder de vertragingen, kortere samenstellingen van treinen en andere problemen waarbij de staking daar nu nog eens bovenop komt, is wel erg kortzichtig. Er is een verband tussen die vele problemen en de staking.
Ondanks een chaotische voorbereiding van de eerste twee stakingsdagen vandaag en morgen, is de deelname groot. Onder het personeel is er een grote actiebereidheid, wat nog kan toenemen in de aanloop naar de staking in december. Nu ging het erg vlug en was er slechts een weinig duidelijk vakbondspamflet om steun voor de staking te mobiliseren. Aan de stakersposten was daar heel wat kritiek over te horen. Er worden ook vragen gesteld bij sociaal overleg waar nooit iets uitkomt en met een directie waar de taal van de business scholen wordt gesproken, maar basiskennis over de werking van het spoor zelf minder evident is.
Aan ongenoegen is er geen gebrek. Dat geldt voor het personeel even goed als voor de reizigers. De frustraties lopen op door het tekort aan middelen en collega’s. Het voorstel om de opstarttijd voor treinbegeleiders te verminderen, was slechts de druppel die de emmer deed overlopen. Dat is onderdeel van de steeds opgevoerde flexibiliteit, wat ook het doel is van de toename van contractuele tewerkstelling voor onder meer de loketten. De afgelopen jaren kwamen er steeds meer directieleden bij (een verdubbeling tot 700 sinds 2016) terwijl het personeel dat de treinen effectief doet rijden met minder is. “Gooi ze buiten”, zei een vakbondsverantwoordelijke over die consultants op een piket aan station Antwerpen Berchem.
De stakingspiketten waren belangrijk, zelfs indien het personeel op voorhand een intentieverklaring moet insturen waarin het aangeeft of het al dan niet staakt. Piketten bieden de mogelijkheid om collectief te discussiëren en vooral om de volgende stakingsdagen voor te bereiden. Er is een maand de tijd hiervoor, wat meer is dan in de meeste andere gevallen. Het betekent dat er tijd is om met vakbondsleden een rondgang te organiseren langs elke werkplek om met zoveel mogelijk collega’s te spreken en hen te overtuigen om mee te staken. Het biedt tijd om oproepen uit te werken die vertrekken van de vele tekorten op de werkvloer, waarbij er eisen worden geformuleerd over hoeveel collega’s er moeten bijkomen en hoeveel middelen er nodig zijn. Op 20 jaar tijd is het aantal personeelsleden met bijna een derde afgenomen, terwijl de dienstverlening werd uitgebreid.
Steun vinden bij reizigers kan niet evident lijken. Nochtans zijn de frustraties ook daar erg groot en lopen de belangen van personeel en reizigers samen. De klimaatbetoging van 3 december in Brussel biedt een uitstekende kans. Meer en beter openbaar vervoer is een essentiële klimaateis. Een blok van personeelsleden uit het openbaar vervoer op die betoging met een pamflet dat oproept tot solidariteitsdelegaties van klimaatactivisten op de piketten tijdens de spoorstaking van 6 en 7 december, zou een goede zaak zijn. Op die stakingspiketten kunnen open micro’s gehouden worden waarop de klimaatactivisten en andere sympathisanten het woord kunnen nemen. Daarnaast kan de solidariteit met collega’s van andere onderdelen van het openbaar vervoer versterkt worden. Bij De Lijn moet zelfs de directie erkennen dat er een verrottingsstrategie is. Er waren de afgelopen dagen spontane stakingen tegen de sluiting van stelplaatsen en tegen het gevoerde beleid in het algemeen. Aan het piket in Antwerpen Berchem waren er enkele delegees van De Lijn op solidariteitsbezoek. Waarom niet opbouwen naar een staking van alle openbaar vervoer samen?
Dat kan het startpunt zijn voor een brede campagne rond de eis van een noodplan met drastisch meer publieke middelen voor het openbaar vervoer. Een dergelijke campagne op een ogenblik dat de verkiezingen eraan komen, zou van onze eisen een verkiezingsthema maken. Het zou ingaan tegen besparingsoproepen van rechtse politici en instanties als het IMF, die nu al zegt dat de Belgische overheden de komende zes jaar 30 miljard euro moeten besparen. Het openbaar vervoer is net als vele andere diensten (van onderwijs over kinderopvang tot zorg) kapot bespaard. Als we niet nog eens jaren van hetzelfde verrottingsbeleid willen, moeten we onze strijd organiseren.
