Belangrijke overwinning voor massale feministische beweging
Het Spaanse Hooggerechtshof besliste om de veroordelingen in de zaak van de verkrachters van de ‘wolfsroedel’ in Pamplona zwaarder te maken. De vijf schuldige mannen krijgen 15 jaar gevangenisstraf. Het hof besliste verder dat de 18-jarige vrouw die slachtoffer was wel degelijk verkracht was en niet gewoon het slachtoffer van ‘gewoon’ seksueel misbruik.
Artikel door John Hird, CWI-lid uit Baskenland
De schandalige zaak duurde bijna drie jaar en veroorzaakte een massale beweging van vrouwen, en de werkenden en jongeren in het algemeen. Hun slogans “yo sí te creo” (ik geloof je) en “no es abuso, es violación” (geen misbruik, maar verkrachting) werden wereldwijd overgenomen.
De zaak benadrukte niet alleen het seksueel geweld waar vrouwen het slachtoffer van zijn, maar ook de onverschilligheid van een gerechtelijk systeem dat gedomineerd wordt door reactionaire rechters met achterhaalde seksistische opvattingen. Dit is in de Spaanse staat des te sterker omdat de staatsmachine een directe erfenis is van het Franquisme (de heerschappij van dictator Franco). Alle rechters die beslisten om de verkrachters van de wolfsroedel lichtere straffen te geven om ze uit de gevangenis te houden, zouden moeten afgezet worden en de arbeidersbeweging moet opkomen voor een volledige doorlichting van het Spaanse ‘on-rechtssysteem’. Het moet vervangen worden door een echt rechtssysteem dat beheerd en geleid wordt door de werkende klasse en de onderdrukten, met gekozen rechters die afzetbaar zijn.
Overwinning voor massabeweging
Het is duidelijk dat het Spaanse rechtssysteem niet plotseling ‘het licht heeft gezien’ en een vreselijke onrechtvaardigheid heeft gecorrigeerd omdat het systeem ‘werkt’ zoals de politici beweren. Nee, het establishment zag de massabeweging van vrouwen en arbeiders en is er bang voor. Er is gereageerd om nog grotere mobilisaties te voorkomen. Dit is de verdienste van groepen als Libres y Combativas en Sindicato de Estudiantes (studentenvakbond) die de jongeren opriepen om op straat te komen en te staken tegen de oorspronkelijke vonnissen, vooral tijdens de massale algemene studentenstaking van 10 mei 2018.
Dit is een grote overwinning voor de massabeweging, maar er zijn tal van andere gevallen van geweld tegen vrouwen in de Spaanse staat en daarom moeten de mobilisaties en campagnes worden voortgezet totdat het seksistische rechtssysteem van top tot teen veranderd is. Het is ook belangrijk om op te merken dat deze overwinning werd behaald ondanks de rol van de officiële leiders van de arbeidersbeweging, die onder onhoudbare druk van onderaf tot acties overgingen toen ze daartoe gedwongen werden, maar het toch beperkten tot symbolisch protest. Een massale strijdbare beweging van syndicalisten die van onderuit opgebouwd is en beschikt over een strijdbare revolutionaire leiding, had de situatie volledig kunnen veranderen en had van overwinningen tegen onderdrukking, besparingen en kapitalisme de dominante dynamiek van de klassenstrijd kunnen maken.
In de Spaanse staat heeft de verontwaardiging over het seksistisch geweld en de straffeloosheid die het rechtssysteem aan daders geeft, een belangrijke plaats ingenomen in de opkomst van de massale vrouwenbeweging. We moeten erkennen dat de overgrote meerderheid van het geweld tegen vrouwen plaatsvindt in het eigen huis of binnen het gezin, een dagelijkse nachtmerrie waar miljoenen mensen mee te maken hebben en die wordt verergerd door de gevolgen van de besparingen.
Er zijn belangrijke parallellen met andere landen, bijvoorbeeld met de #IBelieveHer-protesten in Ierland na het spraakmakende proces over de rugby-verkrachting in Belfast. In dat protest speelden de Socialist Party (CWI in Ierland) en de socialistisch feministische campagne ROSA een belangrijke rol.
De beweging in de Spaanse staat vormde het epicentrum van de vrouwenbewegingen in de wereld, zowel wat betreft haar omvang – met miljoenen mensen die herhaaldelijk de straat opgaan – als wat betreft de wijze waarop de verenigde actie van de werkenden en de strijdmethoden op de voorgrond staan. Dit blijkt vooral uit de twee prachtige feministische algemene stakingen van 8 maart 2017 en 2018, toen miljoenen vrouwen en mannen deelnamen aan stakingsacties en massabetogingen. Dit is van groot belang voor socialistische feministen in het buitenland en geeft aan hoe we stappen vooruit kunnen zetten.
Reactie
Er zijn nu reactionaire politici die kritiek geven op de uitspraak. Francisco Serrano, kopman van de extreemrechtse partij VOX in Andalusië, bekritiseerde de uitspraak als volgt: “De veiligste relatie tussen een man en een vrouw zal nu enkel door prostitutie zijn. Het verschil tussen gratis seks en ervoor betalen, is voortaan dat je voor gratis seks meer moet betalen.” De woordvoerder van VOX in de regio Murcia, Juan José Liarte Pedreño, plaatste op Facebook een bericht waarin hij minister van Justitie Dolores Delgado een “hoer” noemde.
De diepgaande politieke polarisatie in de Spaanse samenleving wordt nu duidelijk weerspiegeld in en door de massale vrouwenbeweging. Naast de retoriek tegen arbeiders en een rabiate Spaans-nationalistische opstelling, komt VOX ook met een uitgesproken antifeministische boodschap.
De massabeweging die de afgelopen jaren het pleit op straat heeft gewonnen, moet waakzaam blijven en de strijd tegen geweld op vrouwen, het onrechtvaardige rechtssysteem en alle reactionaire politici en rechters verderzetten. Een einde maken aan het achtergebleven karakter van Spaanse staatsinstellingen zoals het gerecht, vergt een breuk met het kapitalisme en strijd voor socialisme. De opbouw van een democratische, revolutionaire socialistische partij van de werkende klasse, die actief opkomt voor socialistisch feminisme, is een cruciale taak die voor ons ligt.
