De laatste jaren kende de Nederlandse economie weer enige groei. De regering klopt zich op de borst dat we dankzij haar beleid uit de recessie zijn geraakt. Maar wanneer profiteren wij daarvan? De winsten zijn weer torenhoog, maar de lonen stijgen nauwelijks en de werkdruk is enorm opgedreven. De werkloosheid is weliswaar gedaald, maar de meeste nieuwe banen zijn flexbanen. Steeds meer arbeiders eisen hun deel van de koek op; de afgelopen jaren is het aantal stakingen fors toegenomen. Inmiddels stapelen de problemen in de wereldeconomie zich echter op, en een nieuwe recessie is uiteindelijk onvermijdelijk.
Artikel door Pieter Brans, Amsterdam, uit de krant ‘Socialistisch Alternatief (Nederland)
Vorig jaar telde het grootste aantal dagen verloren door stakingen van de afgelopen dertig jaar in Nederland, vooral door de massale stakingen van de leraren in het basisonderwijs. Ook dit jaar zien we een stakingsgolf: buschauffeurs in het streekvervoer, arbeiders in de metaal, de piloten van Ryanair…. Zelfs de politie komt in actie. De algemene trend is, dat werkenden hogere lonen eisen en maatregelen tegen de immense werkdruk. Zo hebben buschauffeurs in het streekvervoer zelfs geen tijd voor plaspauzes!
Een erg welkom gevolg van de economische groei is dat dit voor de werkende klasse en de middenklasse meer mogelijkheden biedt om verworvenheden te verkrijgen. Werkenden gaan sneller over tot de eis van degelijke loonsverhogingen. Afwachten helpt niet. in actie komen wel.
Maar inmiddels pakken de donkere wolken zich al weer samen boven de wereldeconomie. Het kapitalisme is nooit echt over de crisis van 2008 heen geraakt. De jaren erna was de groei in feite mager. De groei van de productiviteit stagneerde. De investeringen stokten. In plaats van te investeren kochten veel ondernemingen hun eigen aandelen op de beurs terug. Of gaven het management absurde loonsverhogingen. Vanzelfsprekend kreeg de arbeidersklasse minder zekere arbeidsvoorwaarden, lagere lonen, uitkeringen en pensioenen en minder sociale voorzieningen voor de kiezen. Vooral jonge mensen maken alleen kans op onderbetaalde baantjes of het schijnondernemerschap van de ZZP’er, de werker voor stukloon zonder verzekering of pensioen…
Het gebrek aan vertrouwen in het herstel blijkt ook uit het feit dat de massale stimuleringsmaatregelen van na 2008 voor een groot deel blijven gehandhaafd. De enorme geld-injecties hebben er samen met de lage rente toe geleid dat de economieën uit recessies werden gesleept. Bankroeten zoals in de jaren 1930 werden vermeden. Het legde deels de basis voor de huidige globale groei, die door de regeringen wordt aangegrepen voor propaganda dat de diepe recessie na de kredietcrisis tot het verleden behoort. Maar dit beleid heeft wel geleid tot een enorme toename van schulden. Bedrijven en banken kunnen nu nog overleven door de extreem lage rente, maar zodra die weer stijgt, zullen veel van hen snel in de problemen komen. Daarnaast is er de dreiging van een handelsoorlog op wereldvlak, door de agressieve politiek van Trump. Dit zou de wereldeconomie ernstig kunnen doen vertragen.
In het Nederlandse kapitalisme domineren grote exporterende bedrijven, zoals Shell, Unilever, AKZO e.d. Zij leggen aan heel Nederland lage lonen op, want die zijn goed voor de export. Ze zijn slecht voor de binnenlandse markt (geen koopkracht) en dus voor kleinere ondernemers die daar actief zijn. De regering ondersteunt dit beleid door grote multinationale ondernemingen vrij te stellen van belasting en het geld te halen bij de werkende bevolking, bijvoorbeeld via de verhoging van de BTW. Steeds duidelijke wordt dat maatregelen zoals de verlaging van de vennootschapsbelasting en afschaffing van de dividendbelasting voor de economie als geheel geen enkel voordeel opleveren. Het voordeel is uitsluitend voor de grote ondernemingen.
Het huidige kabinet is afhankelijk van één zetel in de Tweede Kamer die door een niet al te betrouwbare VVD’er wordt bezet. De belangrijkste reden voor de schijnbare onaantastbaarheid van de VVD is het gebrek aan een echte oppositie.
Na de crash van 2007-08 was er door de schok van de crisis een afwachtende houding onder de werkenden en de middenklasse. Er werd gehoopt dat het tij zou keren en dat de verloren levensstandaard weer kon worden ingehaald. Langzamerhand groeide het besef dat dit niet zal gebeuren en dat de nieuwe generaties het slechter zullen krijgen dan de vorige. De komende jaren zal het falen van het kapitalistisch systeem alleen maar duidelijker worden, en zullen meer en meer mensen op zoek gaan naar socialistische ideeën.
