Een peiling, besteld door de MR bij het instituut Dedicated Research, gaf op 1 juli bijna 25% van de Waalse stemintenties aan de PVDA. Een politieke aardbeving. Nooit geziene situaties zorgen voor onuitgegeven ontwikkelingen. Niet veel later verklaarde de algemeen secretaris van de Waalse interregionale van het ABVV, Thierry Bodson, op de RTBF: “Als in 2019 de mogelijkheid van een progressieve meerderheid (Ecolo, PVDA, PS) zich aandient, moet geprobeerd worden om een dergelijke coalitie in het zadel te heffen. In de politiek zijn er momenten die niet gemist mogen worden.”
Standpunt door Nicolas Croes, hoofdredacteur van ons maandblad ‘Lutte Socialiste’
Het Waalse ABVV kondigde een reeks ontmoetingen aan ter voorbereiding van congressen in mei 2018. Zo wil de vakbond verschillende eisen op tafel leggen. De PS was niet langer de enige formatie die geconsulteerd werd. Er waren ook discussies voorzien met Ecolo en de PVDA. In januari volgt een nieuwe reeks ontmoetingen, dit keer specifiek rond het project van een links-groene samenwerking in 2019.
Van angst naar stoutmoedigheid
Veel mensen waren ongetwijfeld enthousiast over de mogelijkheid dat deze drie partijen een einde maken aan het besparingsbeleid. Het enthousiasme is beperkter bij de top van deze partijen. De stilte bij de PS is oorverdovend. Bij Ecolo verstopt co-voorzitster Zakia Khattabi zich achter de “keuze van de kiezer” in 2019 en is er enige minachting. En bij de PVDA? Partijvoorzitter Peter Mertens verklaarde naar aanleiding van zijn bezoek aan het ABVV: “Wij stappen niet in een regionale en federale regering in 2019.” (1) De redenen hiervoor zijn een gebrek aan bereidheid om een regering te vormen die “een totale confrontatie met de Europese instellingen wil aangaan.” Maar ook om te vermijden dat “onze partij gebroken wordt door alle kaders in ministeriële kabinetten te laten plaatsnemen.”
Deze reacties kunnen wel eens niet begrepen worden door al wie een einde wil maken aan de neoliberale aanvallen. Niet dat de risico’s waar Peter Mertens op wijst niet bestaan. De PVDA beschikt over een indrukwekkend partij-apparaat en een harde kern van trouwe militanten die bereid zijn om grote opofferingen te maken, maar zal dat sterk genoeg zijn om het hoofd te bieden aan de grote uitdagingen?
Jean-Luc Mélenchon heeft zich waarschijnlijk gelijkaardige vragen gesteld voor hij de dynamiek van La France Insoumise lanceerde. Toch is hij er heel snel in geslaagd om een brede politieke beweging op te bouwen. Hij deed dit door ruimte te bieden aan iedereen die wil strijden tegen de besparingen: syndicalisten, ecologisten, feministen, leden van ngo’s, … Deze benadering – open en zonder beperkingen ter linkerzijde – heeft een dynamiek in het leven geroepen die nog steeds in opbouw is, denk maar aan de enorme betoging van 23 september met 150.000 aanwezigen. Het is deze benadering die toeliet om een spectaculaire politieke kracht te creëren. Zo werd een reservoir aan talent aangetrokken dat voorheen verspreid was over de samenleving. Het Franse politieke landschap is stevig door elkaar geschud.
Vanaf vandaag bouwen aan sociaal front van verzet
Met een dergelijke benadering zou de oproep van het ABVV aangegrepen kunnen worden als middel om vanaf vandaag een sociaal front van verzet uit te bouwen dat evengoed syndicalisten van het ACV zou kunnen aantrekken. Mobilisaties op straat zouden op een brede manier duidelijk kunnen maken wie het werkelijk serieus meent met zijn bereidheid om een einde te maken aan de dictatuur van de markt en wie zich liever beperkt tot mooie woorden tijdens verkiezingscampagnes. Maar bovenal zou de ervaring die op deze manier opgedaan wordt, de basis kunnen leggen voor de ontwikkeling van een breed kader van ervaren militanten dat de ontwikkeling van een democratisch, strijdbaar antibesparingsalternatief op zijn schouders kan nemen.
Een dergelijk alternatief kan gunstige voorwaarden creëren voor de belangen van de werkenden. Tegenover het gevaar van een nieuwe rechtse regering, begrijpen we het enthousiasme voor ‘progressieve coalities.’ Maar we mogen geen illusies hebben: alles zal afhangen van de concrete inhoud van het beleid. En dus van de krachtsverhouding van de arbeidersbeweging.
(1) La Libre Belgique, 23 en 24 september 2017.
