Onlangs nam Pablo deel aan een Latijns-Amerikaanse bijeenkomst van het CWI. In dat kader interviewde hij Mariana Christina, de verantwoordelijke van de holebiwerking van Socialismo Revolucionario in Brazilië. In neokoloniale landen is de strijd voor holebirechten nog minder evident dan bij ons. We vroegen Mariana om een beeld te geven van de situatie.
Kan je ons eens uitleggen wat de positie van holebi’s is in Brazilië en welke reacties er komen op de strijd tegen homofobie?
Mariana: “Eerst en vooral moeten we opmerken dat de onderdrukking van holebi’s anders is dan deze van vrouwen of zwarten, het patronaat gebruikt het onderscheid hetero/holebi niet op directe wijze om meer winst te maken. De onderdrukking van holebi’s wordt doorgaans ontkend in Brazilië. Er wordt gesteld dat holebi’s gelijke rechten hebben zoals iedereen.
“Tegelijk zien we echter dat de realiteit anders is. Bijna niemand zal zichzelf openlijk homofoob noemen, maar tegelijk zullen weinigen toegeven dat ze holebi’s kennen in hun directe omgeving. Recent was er een onderzoek waarbij aan kinderen werd gevraagd wie ze niet zouden willen als vrienden, een meerderheid stelde geen holebi’s als vriend te willen. Bovendien zijn homofobe verwijten erg courant, zo worden soms dierennamen gegeven aan gekende holebi’s. Er is ook geweld tegenover holebi’s, zeker tegen transseksuelen en travestieten die zich vaak moeten prostitueren om te overleven en daarbij heel wat risico’s lopen.
“Lesbiennes lopen het gevaar van huishoudelijk geweld, daar zijn wel geen exacte cijfers over maar we weten dat dit een probleem is. Holebi’s worden in familiale omgeving geconfronteerd met heel wat discriminatie. Vaak denken ze dat hun problemen persoonlijk zijn en daarom worden geen rechtszaken ingespannen of klachten ingediend.”
In België is het huwelijk tussen mensen van het zelfde geslacht wettelijk, kan dit ook in Brazilië?
“Er is inderdaad een wetsvoorstel, maar dat wordt al 18 jaar lang bediscussieerd. President Lula heeft veel beloofd aan de holebigemeenschap, waaronder een versnelling van het project voor een wet rond het homohuwelijk en een campagne “nultolerantie voor homofobie”. Maar we hebben er nog niets van gezien. Bovendien denken wij dat de strijd voor holebirechten niet beperkt is tot het wettelijke of het huwelijk, dat is maar één onderdeel van onze strijd.”
De kerk heeft een groot gewicht in Latijns-Amerika. Wat is de houding van de katholieke kerk tegenover de holebigemeenschap?
“De katholieke kerk is jammer genoeg een enorm probleem voor onze strijd. Begin dit jaar verklaarden woordvoerders van de kerk nog dat ze hoopten dat dit jaar de homoseksualiteit zou worden uitgeroeid. In de buurt van de Gay Pride organiseert ze een “mars voor het leven” met een uitgesproken homofoob karakter en met als doel om met meer op straat te komen dan het aantal aanwezigen op de Gay Pride. Gelukkig slagen ze daar niet in. De protestantse kerk is meer open en wil een campagne voeren tegen homofobie, maar ze beschikt over onvoldoende middelen daartoe omdat alle middelen werden gebruikt voor een campagne rond abortus.”
De Gay Pride in België wordt ieder jaar meer apolitiek en zelfs plat commercieel. Is dat in Brazilië ook het geval?
“Er is ook een soort van kapitalistische holebi-optocht, een “roze optocht” waar vooral luxeproducten worden voorgesteld. Dat fenomeen is wel breed verspreid, soms wordt wel eens gezegd dat een holebi zijn of haar homoseksualiteit moet “kopen”. Wij zien het natuurlijk als een klassenkwestie. Enkel de rijken kunnen het zich veroorloven om echt holebi te zijn. Op de stranden van Copacabana in Rio de Janeiro floreert het gay-toerisme en de rijke holebi’s kennen daar geen enkel probleem op straat, ze kunnen er probleemloos hand-in-hand flaneren door de dure winkelstraten. Voor andere holebi’s in Brazilië is dat niet het geval, zij worden geconfronteerd met geweld op straat.
“De Gay Pride in Brazilië is ieder jaar een groot evenement met meer dan 3 miljoen aanwezigen. Er wordt maandenlang aan voorbereid en het is een belangrijke gebeurtenis voor de holebigemeenschap, het is de enige dag van het jaar dat velen openlijk holebi kunnen zijn.”
Hoe komen de linkse socialisten tussen op die dag?
“Wij staan vooraan in de holebiwerking van de Psol (Partij voor socialisme en vrijheid). In 2006 hadden we een wagen met parlementsleden van de Psol en militanten errond die pamfletten verdeelden. Jammer genoeg heeft dat enkel in de eerste helft van de dag effect, daarna zijn veel aanwezigen te zat of gedrogeerd om nog aan politiek te doen. In 2007 was er geen grote interventie van de Psol en verdeelden we pamfletten van Socialismo Revolucionario. Vorig jaar kwamen we samen met Conluttas tussen, dat is een nieuwe linkse vakbonsfederatie in Brazilië. De organisatoren stelden echter dat ze geen politiek wilden en stelden dat de wagen van Conlutas niet voldeed aan de juiste vereisten. Wij organiseerden een menselijk schild om de wagen door te laten, waarop de organisatoren de politie op ons afstuurden. Resultaat: twee arrestaties en iemand met een gebroken arm.”
Waarom komt de Psol niet meer tussen?
“Er waren een aantal holebimilitanten die enkel met de holebiwerking bezig waren, maar de druk vanuit de holebibeweging en het gebrek aan een bredere visie zorgden ervoor dat zij niet langer een rol spelen in de Psol. Dat heeft de tussenkomsten van de Psol ernstig verzwakt. Wij letten er op dat onze holebimilitanten niet alleen opkomen voor hun gemeenschap, maar voor de arbeidersklasse in haar geheel.”
Wat is de holebiwerking van Socialismo Revolucionario?
“We organiseren holebi’s, werken aan een programma en willen anti-homofobe campagnes opzetten onder jongeren. We willen dat koppelen aan een campagne op de werkvloer. Daarbij willen we samenwerken met Conlutas. Tenslotte willen we ook via het CWI een internationaal aspect toevoegen aan onze holebiwerking.”
