De campagne van Bernie Sanders in de voorverkiezingen van 2016 had een diepgaande en blijvende impact op de werkenden en jongeren in de VS. Miljoenen Amerikanen, van de grote steden tot de voorsteden en het platteland, waren enthousiast door iets wat velen nooit eerder zagen: politiek vanuit de arbeidersklasse.
Artikel door Calvin Priest, Socialist Alternative
De oproep van Sanders voor een “politieke revolutie tegen de klasse van miljardairs” ging gepaard met strijdbare en gedurfde eisen zoals algemene gezondheidszorg voor iedereen, gratis hoger onderwijs, een nationaal minimumloon van 15 dollar per uur en een zware taks op Wall Street.
Ook na de verkiezingen heeft Sanders een grote invloed op de politieke discussies in het land. De zelfverklaarde “democratische socialist” werd de belangrijkste linkse criticus van de regering-Trump.
In plaats van de gewone kiezers van al het kwaad te beschuldigen, zoals heel wat Democratische leiders deden in hun zoektocht naar zondebokken voor de vernederende verkiezingsnederlaag van Clinton, heeft Sanders van bij het begin de steun voor Trump ondermijnd op een klassenbasis. Hij is in het offensief gegaan tegen de regering van miljardairs, de plannen voor de gezondheidszorg, de belastingvoordelen voor de superrijken en de harde aanvallen op sociale diensten en onderwijs. Sanders nam concrete thema’s op die het dagelijkse leven van gewone werkenden treffen. Tegelijk benadrukte hij het hypocriete falen van de president om de “vergeten mannen en vrouwen” te vertegenwoordigen. Sanders sprak op meetings in heel het land waar hij stelde dat we ons niet alleen tegen Trumpcare moeten richten, maar ook de steun moeten opbouwen voor gezondheidszorg voor iedereen.
De Democratische leiders hebben sinds de verkiezingen eisen voor een progressief beleid afgewezen. De partij weigert op te komen voor algemene gezondheidszorg voor iedereen: prominente Democraten nemen het in opdracht van de grote farmaceutische bedrijven op tegen een wetsvoorstel van Bernie Sanders rond geneesmiddelen. Clinton was er snel bij om de bombardementen van Trump op Syrië te steunen. Recent stelde Nancy Pelosi dat steun voor het recht op abortus geen absolute vereiste is voor kandidaten van de Democraten. Het is opmerkelijk dat de steun voor de Republikeinen stabiel bleef ondanks de crisis van de regering-Trump en de groeiende steun voor linkse voorstellen zoals algemene gezondheidszorg. Ondertussen ging de steun voor de Democratische Partij in alle peilingen achteruit sinds de verkiezingen van november.
Peilingen geven aan dat Sanders een van de meest populaire politici van de VS is: maar liefst 60% staat positief tegenover Sanders op een ogenblik dat politici van beide grote partijen op het nodige wantrouwen kunnen rekenen.
De Democratische Partij hervormen?
Sanders doet het op veel vlakken uitstekend, maar hij slaagde er nog niet in om het enorme enthousiasme van zijn historische campagne om te zetten in een massa-organisatie die in staat is om effectief te strijden voor de maatregelen waar Sanders campagne voor voerde. Ondanks het opzetten van de kleine van bovenaf opgezette organisatie ‘Our Revolution’, blijft Bernie Sanders nog steeds grotendeels een éénmansleger.
Sanders heeft herhaaldelijk gezegd dat hij “momenteel” probeert om de Democratische Partij te “hervormen” in plaats van te bouwen aan een nieuwe partij, ook al benadrukt hij dat hij zelf geen Democraat is. Deze tegenstrijdige verklaringen werden recent bevestigd door Sanders in zijn “eenheidstournee” met de nieuwe voorzitter van het Nationaal Comité van de Democraten, Tom Perez.
De fundamentele tegenstellingen in de huidige benadering van Sanders bleken onder meer uit het feit dat de ‘eenheidstournee’ al gauw een tournee van meningsverschillen werd waarbij de scherpe verschillen in de partij tot uiting kwamen. Aanhangers van Bernie Sanders jouwden Perez in elke stad uit. Ze deden dit omdat Perez de partijlijn van gezondheidszorg op maat van de winsten verdedigde naast het aanvaarden van bijdragen door grote bedrijven aan de campagnekas en het status quo van het partijprogramma. Trouwe Democraten eisten dat Bernie Sanders uit de partij zou gegooid worden, ook al is hij er formeel geen lid van.
Het klopt dat de belangrijkste inspanningen van de linkerzijde vandaag in de richting gaan van het “terugnemen” van de Democraten om er een instrument van strijd tegen Trump van te maken. Het is een belangrijke ontwikkeling dat deze pogingen ondersteund worden door actieve krachten aan de basis en dit op een schaal die we de afgelopen decennia niet meer zagen. Het is een weerspiegeling van de politisering en de radicalisering van miljoenen mensen, zelfs indien dit vertrekt van een laag politiek niveau.
Maar wat zou het betekenen indien de Democraten hervormd worden tot een “volkspartij”? Het zou minstens betekenen dat er niet langer giften door grote bedrijven aanvaard worden, dat er een programma komt dat consequent voor de werkenden opkomt, dat er democratische structuren komen zodat verkozen vertegenwoordigers verantwoording verschuldigd zijn. Gevestigde Democraten zouden ongetwijfeld eerder breken met de partij dan dat ze dit aanvaarden.
Ondanks de diepe crisis in de partij blijft het meest waarschijnlijke scenario dat de Democratische neoliberale leiding en het partijapparaat het zullen halen en dat de krachten ter linkerzijde voor een keuze zullen staan om zich te onderwerpen aan die leiding ofwel om te breken en een nieuwe massapartij op te zetten.
Sanders heeft het over het cruciale belang van een “hervorming” van de Democratische Partij, maar is voorzichtig genoeg om daaraan toe te voegen dat dit erg moeilijk zal zijn, waarbij hij de deur openlaat voor de opbouw van een nieuwe partij. Maar Sanders heeft die conclusie duidelijk nog niet getrokken. Nochtans is het in de strijd tegen het neoliberale beleid en tegen het rechtse populisme van Trump belangrijk om te komen tot een brede, van onderuit en democratisch georganiseerde organisatie die in staat is om te strijden en de eisen van Sanders af te dwingen. Dat zou de “politieke revolutie” van Sanders meteen concreter maken.
De opmerkelijke groei van de Democratic Socialists of America (DSA) van 6.000 tot 20.000 leden op een jaar tijd, naast de snelle groei van Socialist Alternative, toont het enorme potentieel om de socialistische linkerzijde vandaag op te bouwen. Een politiek bredere organisatie met Sanders’ leiding en autoriteit zou een veel groter potentieel hebben voor een snelle ontwikkeling waarbij honderdduizenden mensen enthousiast zijn en mee betrokken raken bij deze organisatie en de strijdbewegingen.
Om volledig vorm te krijgen, moeten zo’n organisatie een langdurige inspanning doen om zich te organiseren en om actieve campagnes te voeren. De strijd voor algemene gezondheidszorg zou samen kunnen gaan met de opbouw van een nieuwe kracht. Sanders slaagde erin om het profiel en de steun voor algemeen toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen te vergroten. Vandaag gebruikt hij dit vooral als retorisch tegengewicht voor Trumpcare. Zo zegt hij: “Vandaag verdedigen we de Affordable Care Act [Obamacare], morgen komen we op voor algemene gezondheidszorg.” Een organisatie met massaal lidmaatschap zou dynamisch campagne hierrond voeren en de eigen organisatie versterken door overal in het land massameetings te houden rond deze eis in de aanloop naar een massale nationale actiedag.
Zelfs indien zo’n organisatie zich vooral op de Democraten richt, zou het in de praktijk een basis vormen voor een nieuwe massapartij als de ‘omvorming’ van de Democratische Partij zoals bijna volledig vaststaat mislukt.
Overtuig Bernie
In februari kwam een voormalige medewerker van de campagne van Sanders, Nick Brana, met een petitie onder de titel “Draft Bernie for a People’s Party.” De petitie deed denken aan een gelijkaardig initiatief van Socialist Alternative eind 2016 toen we 125.000 handtekeningen ophaalden. De petitie van Brana haalde al 36.000 handtekeningen, wat significant is gezien de aandacht vooral uitgaat naar Trump en de Republikeinen.
In april kreeg Brana de steun van Cornel West die op Democracy Now sprak over de petitie en zo een breder links publiek bereikte. Brana en West maakten van de gelegenheid gebruik om Sanders naar een gemeentehuis uit te nodigen om over een nieuwe partij te discussiëren.
Jammer genoeg heeft Sanders nog niet gereageerd op die uitnodiging.
Socialist Alternative denkt dat Sanders op de uitnodiging moet ingaan, zelfs indien hij niet bereid is om mee te werken met het initiatief. Hij kan de bijeenkomst gebruiken voor een eerlijk en open debat over hoe we vooruit kunnen gaan. Hij kan zijn plannen openlijk verdedigen tegenover zijn aanhangers. Die aanhangers kunnen meteen van de gelegenheid gebruik maken om een bilan op te maken van de inspanningen om de Democratische Partij te ‘hervormen’ en dit koppelen aan een ernstige discussie over tactieken en strategieën.
Wij denken dat een nieuwe massale linkse partij, onafhankelijk van het geld van de grote bedrijven, objectief nodig is om de rechterzijde een nederlaag toe te brengen en om tot verandering te komen. Zoals we eerder stelden, heeft Sanders vorig jaar een historische kans gemist toen hij Clinton ondersteunde en campagne voor haar voerde in plaats van zelf als onafhankelijke kandidaat mee te doen en een nieuwe partij te lanceren. De deur is nog niet gesloten, maar de geschiedenis biedt geen eindeloos aantal kansen om de asociale krachten die onze samenleving domineren onder het kapitalisme uit te dagen. We moeten de kansen grijpen wanneer ze zich stellen en er het beste van maken.
Om deze strijd vandaag vooruit te helpen, kunnen we best zoveel mogelijk sterke onafhankelijke linkse en socialistische kiescampagnes voeren in het land. We hebben de DSA uitgenodigd om daaraan mee te werken. In Minneapolis is er de kandidatuur van Ginger Jentzen van Socialist Alternative voor de gemeenteraad op basis van een platform voor een minimumloon van 15 dollar per uur en een programma van betaalbare huisvesting. In Seattle steunen we Nikkita Oliver van de People’s Party en steunen we samen met DSA de campagne van de onafhankelijke democratische socialist Jon Grant.
Een nieuwe massale linkse partij zal heel wat voeten in de aarde hebben en afhankelijk zijn van een correcte timing en de betrokkenheid van brede lagen. Maar deze nieuwe partij komt er. Het wereldwijde kapitalisme en de twee gevestigde partijen in de VS kunnen geen antwoord bieden op de bekommernissen van de werkende bevolking: ze bieden slechts een toekomst van massale ongelijkheid, instabiliteit en crisis. Een nieuwe partij kan en moet opgebouwd worden – zelfs indien we het moeten doen zonder Bernie Sanders.
