De uitzichtloze oorlogssituatie in het Midden-Oosten blijft een enorme stroom van vluchtelingen voortbrengen. De militaire interventies dreigen voor een verdere regionale uitbreiding van het conflict te zorgen. Vluchtelingen zoeken veiligheid en een toekomst in Europa. Maar in het door besparingen geteisterde Europa worden ze geconfronteerd met ondermaatse opvang en een groeiend wantrouwen van een deel van de bevolking. De angst na de terreuraanslagen, verder aangewakkerd door de rechtse regeringen, leidt tot een vermenigvuldiging van discriminatie en geweld tegen vluchtelingen en migranten.
Dossier door Fabian (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Racisme en discriminatie in opmars
Het stop-and-frisk-beleid van willekeurige fouilleringen kent in Antwerpen onder De Wever uitbreiding. Er duiken vooral verhalen op van mensen met een donkere huidskleur die zonder duidelijke reden worden aangehouden en vastgezet. Zo werd een jongere van migrantenafkomst in het Wijnegem Shopping Center gearresteerd en drie uur lang vastgehouden omdat hij leek op een mogelijke verdachte… De sfeerschepping zorgde ervoor dat gasten van hotel Radisson in Antwerpen de politie belden om Rode Duivel Radja Nainggolan als verdachte terrorist te melden. Na de terreuraanslagen is iedereen met een donkere huidskleur of al wie er anders uitziet verdacht. In Parijs werd iemand zelfs gefouilleerd omdat hij een socialistische sweatshirt aanhad. De boodschap op de sweat – ‘Internationaal verzet tegen kapitalisme en racisme’ – was volgens de fouillerende agent een boodschap tegen de Franse staat.
Voor de aanslagen lagen vluchtelingen al onder vuur. Zo kwam minister Jan Jambon met het idee van een badge voor vluchtelingen zodat ze zich makkelijk kunnen identificeren. Dat vluchtelingen zich sowieso moeten kunnen identificeren volstond blijkbaar niet. Het voorstel van de badge deed iets te veel denken aan gele jodensterren in nazi-Duitsland en verdween snel. Maar het idee van een tijdelijk vluchtelingenstatuut bleef wel overeind. Het kreeg zelfs steun van John Crombez (SP.a).
Bart De Wever zorgde voor ophef toen hij eind september verklaarde dat de conventie van Genève voor de bescherming van vluchtelingen moest aangepast worden om onze sociale zekerheid te behouden. Maar ondertussen volgen ook andere politici dit standpunt. Dat erkende vluchtelingen volledige rechten genieten in een land dat de conventie van Genève ondertekende, staat nu ter discussie. Het zijn overigens niet de vluchtelingen die de sociale zekerheid ondermijnen, dat gebeurt door de rechtse regering en de vorige regeringen. De vele cadeaus aan de grote bedrijven zorgen voor een tekort aan middelen.
Koren op de molen van extreemrechts
De pogingen om het asociale beleid te verbergen achter een verdeel-en-heerspolitiek zijn koren op de molen van extreemrechts. Waar het Vlaams Belang aanvankelijk stelde dat de federale regering de besparingen doorschuift naar Vlaanderen, zijn nu plots de vluchtelingen de schuldigen voor de besparingen. “Bespaar op asiel, niet op eigen mensen”, roept het Vlaams Belang. Er wordt de schijn gewekt dat asielzoekers hier in de watten worden gelegd. Voorzitter Van Grieken beweert dat een asielzoeker 1.290 euro kost terwijl zijn grootmoeder het met een pensioen van 1.083 euro per maand moet doen. Dat een deel van de opvang van asielzoekers uitbesteed is aan private bedrijven die daar winst op maken, neemt Van Grieken natuurlijk niet in overweging. Dat de opvang van asielzoekers personeel en infrastructuur vereist, terwijl de asielzoekers zelf in vaak erg armzalige omstandigheden ondergebracht worden, is een nuance waar Van Grieken liever over zwijgt. De eis van een hoger pensioen, bijvoorbeeld minimum 1.500 euro netto per maand, verdedigen, is al helemaal te veel gevraagd voor Van Grieken. Nadat onze sociale zekerheid werd ondermijnd, is het gemakkelijker om de verantwoordelijkheid voor de tekorten door te schuiven naar wie onderaan de sociale ladder staat.
Extreemrechts en de terroristen hebben uiteindelijk dezelfde agenda: de bevolking tegen elkaar opzetten om de eenheid te breken. Extreemrechts kan in België niet overgaan tot openlijk geweld, dat zou niet aanvaard worden door bredere lagen van de bevolking. Maar de hardere aanvallen op de levensstandaard, de terreurdreiging en de vluchtelingencrisis kunnen de ruimte voor racisme en extreemrechts geweld wel vergroten.
In tal van Europese landen waren er al incidenten met geweld tegen migranten en asielcentra. Zo werd een gebouw in het Duitse Dresden dat dienst zou doen als asielcentrum in brand gestoken na een betoging van de antimigrantenbeweging Pegida. In november gingen in Maagdenburg een twintigtal neonazi’s vluchtelingen te lijf met baseballknuppels. In Zweden waren er verschillende brandstichtingen in asielcentra. In Göteborg was er brandstichting bij leden van onze zusterorganisatie. In de week na 13 november waren er in Groot-Brittannië drie keer zoveel aanvallen op migranten als voorheen. In Frankrijk waren er in dezelfde week 32 aangiften van racistische misdaden tegen moslims, doorgaans zijn dat er vier of vijf per week. Vooral vrouwen met een hoofddoek worden geviseerd.
Straks ook racistisch geweld in België?
Er waren al relatief kleine acties van extreemrechts in ons land. Zo trok Voorpost, de knokploeg van het Vlaams Belang, naar asielcentra in Koksijde, Sint-Niklaas en Zwijndrecht. Het Vlaams Belang ondersteunde een actie van Pegida in Antwerpen op 16 november. De media telden er ongeveer 200 aanwezigen, waaronder Dewinter en VB-voorzitter Van Grieken.
De officieuze studentenvereniging van het Vlaams Belang, NSV, besloot om de jaarlijkse haatmars in een studentenstad van maart naar november te verplaatsen om optimaal op de vluchtelingencrisis in te spelen. Deze betoging werd verboden omwille van de terreurdreiging. Een door Comac Leuven georganiseerde benefiet uit solidariteit met vluchtelingen op dezelfde dag kon wel doorgaan. ALS en Blokbuster steunden dit initiatief. Op de benefiet kwamen enkele NSV’ers samen met militanten van Voorpost de aanwezigen intimideren.
En nu staat extreemrechts klaar met enkele geplande mobilisaties. Op 9 januari wil Pegida opnieuw in Antwerpen betogen onder de slogan: “Terreur – islamisering – asielmisbruik: wij zijn het moe, grenzen toe”. En op 21 februari volgt Voorpost in Gent met een betoging onder de titel “Terrorisme moe? Grenzen toe!”. Tot nu toe bleven de mobilisaties van extreemrechts beperkt. Als we deze acties niet beantwoorden, dreigt het zelfvertrouwen van extreemrechts toe te nemen. Dat kan tot een escalatie van geweld leiden, na een betoging van Pegida in Sint-Niklaas kreeg een migrant slaag. Wij willen dat vermijden en nemen initiatieven voor tegenacties. Een eerste afspraak is alvast de anti-Pegida actie in Antwerpen op 9 januari.
Blame the system, not its victims
Europa en de verschillende regeringen kunnen geen oplossingen bieden voor de problemen. Ze komen niet verder dan het bouwen van muren of hekken om de vluchtelingenstroom fysiek te stoppen of een opgedreven militaire interventie in Syrië. Tegelijk zorgt het jarenlange besparingsbeleid voor scherpere sociale tegenstellingen in Europa met een groeiende groep die compleet uit de boot valt. Het gevoerde beleid leidt tot een vluchtelingenstroom en tot toenemend racisme.
Om tot verandering te komen, moeten we de echte verantwoordelijken aanpakken. De imperialistische interventies in het Midden-Oosten, verder aangewakkerd door wapenhandel en akkoorden met dubieuze regimes, dragen bij tot het vluchtelingenprobleem. Er zijn dringend middelen nodig zodat de bevolking in het Midden-Oosten een toekomst kan uitbouwen. Dit moet gefinancierd worden door de rijken en diegenen die winst haalden uit het Midden-Oosten, waaronder de olie- en wapenindustrie.
Eengemaakte strijd van onderuit
Het potentieel voor solidariteit en eengemaakte strijd is groot. Eind september was er een grote betoging ‘Refugees Welcome’ in Brussel, tal van activisten boden hulp aan voor vluchtelingen in Calais en elders. Particulieren geven onderdak aan asielzoekers in pré-opvang (opvang voor het asieldossier kan ingediend worden). Humanitaire hulp is belangrijk, maar er is meer nodig. We moeten ons politiek organiseren om voor een menswaardige toekomst voor iedereen, met of zonder papieren, hier en elders op te komen.
Asielzoekers en vluchtelingen moeten zich richten op de arbeidersbeweging die zelf ook offensiever moet opkomen voor de belangen van alle werkenden. Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons. Ruimte laten voor reactionaire krachten die verdeeldheid aanwakkeren, gaat in tegen onze belangen. Daarom is er ook nood aan mobilisatie tegen extreemrechts. In Duitsland verloor Pegida momentum toen onder druk van steeds groter wordende tegenacties de interne verdeeldheid sterker naar voor kwam. In Rijsel werden neonazi’s van een wake verdreven door de aanwezigen die niet aanvaardden dat extreemrechts het verdriet probeerde om te zetten in haat tegen moslims.
Doorheen mobilisaties en acties tegen racisme moeten we tevens antwoorden op de voedingsbodem waarop extreemrechts, maar ook reactionaire fundamentalisten, ingang vinden: groeiende sociale tegenstellingen en vervreemding. Een sociaal programma van jobs, diensten en huisvesting voor iedereen – kortom wat ons verenigt – is het beste antwoord op al wie ons verdeelt, zowel de besparingspartijen als extreemrechtse fundamentalisten.
Zaterdag 9 januari. Actie tegen haat en terreur. 14u De Coninckplein, Antwerpen. Facebook evenement
