Tijdens een online vraag-en-antwoord sessie werd Stephen Hawking, bekende natuurkundige en kosmoloog, gevraagd naar zijn mening over de steeds verdere automatisering van jobs en de daaruit voortvloeiende werkloosheid. Zijn antwoord was opmerkelijk en interessant.
Artikel door Mathias (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Volgens Hawking zou iedereen een comfortabel en luxueus leven kunnen leiden als de door machines geproduceerde rijkdom herverdeeld wordt. Maar als de eigenaars van die machines deze herverdeling weten tegen te houden, komt er een enorme toename van de ongelijkheid en miserie. Hij merkt op dat de trend momenteel neigt naar de tweede optie.
De vraag is dus of de technologie gebruikt wordt in dienst van de gemeenschap om het leven van de meerderheid van de bevolking aangenamer te maken of als technologie integendeel leidt tot meer ellende en technologische werkloosheid. De steeds uitgebreidere toepassingen van robotica, computers en 3D printers kunnen ingrijpende gevolgen hebben op de tewerkstelling. Een studie van de universiteit van Oxford stelde dat in de Verenigde Staten binnen 10 à 20 jaar tot 47% van de bestaande jobs kunnen verdwijnen. Voornamelijk de toepassingen gerelateerd aan big data zouden daarbij van belang zijn.
De studiedienst van ING maakte voor België dezelfde oefening. Volgens hen zouden er van de 4,5 miljoen arbeidsplaatsen in België maar liefst 2,2 miljoen geautomatiseerd kunnen worden in de toekomst. Bovendien zijn het niet meer enkel de laaggeschoolde en arbeidsintensieve jobs die bedreigd worden. Mogelijk verdwijnen op termijn 98% van de boekhouders, 96% van de acountants, 93% van de belastingambtenaren, 69% van de laboratoriumtechnici, 66% van de verzekeringsmakelaars, … Het aantal jobs zou dus wel eens spectaculair kunnen dalen.
De rampzalige gevolgen van dergelijke jobvernietiging zorgden ervoor dat ook in het verleden naar een mogelijke oplossing gezocht werd. Keynes blikte in 1930 in zijn “Economic possibilities for our Grandchildren” al eens 100 jaar vooruit op de mogelijkheden die de wetenschappelijke en technische vooruitgang zouden kunnen brengen. Volgens hem zou het kapitalisme de technologische werkloosheid kunnen opvangen door een arbeidsduurvermindering tot 15 uur per week. In de naoorlogse periode zagen we inderdaad dat de gemiddelde arbeidsweek steeds korter werd. Maar sinds de opkomst van het neoliberalisme stagneerde die trend en werd ze zelfs omgekeerd. Wel was er een toename van onvrijwillige deeltijdse arbeid, waarbij de werkende dus zelf betaalt voor de arbeidsduurvermindering. Een herverdeling van het werk, met behoud van loon, komt er dus niet vanzelf.
Die vaststelling brengt ons terug bij Hawking. We zijn het met hem eens dat technologische vooruitgang het leven van de meerderheid van de bevolking een pak gemakkelijker kan maken. Niet de technologische vooruitgang maar het kapitalisme bedreigt ons. Of de technologische ontwikkeling in het voor- of nadeel van de meerderheid van de bevolking zal spelen, hangt af van de klassenstrijd. De Belgische arbeidersbeweging toonde in haar strijd tegen de rechtse regering dat ze nog steeds alive and kicking is en in staat is om de maatschappij grondig te veranderen.
Reacties zijn gesloten.