Amerikaanse presidentsverkiezingen: diskrediet establishment leidt tot verdeeldheid.
Artikel door Bryan Koulouris uit ‘Socialist Alternative’, krant van onze Amerikaanse zusterorganisatie
Robert Reich, de vroegere minister van Werk onder Clinton, waarschuwde het politieke establishment: “Politieke insiders zien niet dat het belangrijkste politieke fenomeen in Amerika vandaag de revolte is tegen de ‘heersende klasse’ van insiders die al decennialang Washington domineren.” (2 augustus 2015).
Er is een revolte tegen racisme, tegen de lage lonen, tegen ‘politiek as usual’. Ondanks een langere periode van economisch herstel, worden jongeren geconfronteerd met slechte jobs, torenhoge schulden en ecologische crisis. Het politieke establishment wordt gefinancierd en gecontroleerd door de grote bedrijven. Dit establishment krijgt het in elke peiling opnieuw hard te verduren.
De wereld staat ondertussen in brand met etnische en religieuze verdeeldheid en oorlog in grote delen van het Midden-Oosten. De Chinese devaluaties en beurscrash zorgen voor angst in de hele wereldeconomie. In Europa bedreigt het harde besparingsbeleid zelfs het voortbestaan van de EU. Het maakt dat steeds meer mensen zien dat dit systeem niet werkt.
Hoe kan een racistische, seksistische miljardair zo populair zijn?
Hoe is het in deze situatie mogelijk dat een racistische, sekistische miljardair als Donald Trump zoveel respons krijgt? Trump vindt gehoor voor zijn aanvallen op beide partijen en op alle politici. Hij zegt openlijk dat het politieke systeem opgekocht wordt. En hij kan het bewijzen, hij kocht zelf tal van politici. Zijn retoriek is niet bepaald voorzichtig, sommige Republikeinse kiezers vinden dat verfrissend. Hij is ook een monster gecreëerd door het rechtse establishment dat al jarenlang stookt met racisme en een polarisering tussen bevolkingsgroepen.
Het is opmerkelijk dat Trump steun en enthousiasme kan vinden, terwijl de gevestigde Republikeinen daar niet in slagen. De gevestigde Republikeinen waren ook erg traag in hun verzet tegen de meest verwerpelijke uitspraken van Trump. De Republikeinen staan voor een fundamenteel probleem: ze moeten een rechtse basis enthousiasmeren terwijl die basis steeds verderaf staat van de kiezers die naar links opschuiven.
Clinton kan niet bekoren
De campagne van Bernie Sanders krijgt momentum, terwijl Clinton er niet in slaagt om de Democraten te bekoren. Ook hier zien we een wantrouwen in het establishment. De primaries in beide partijen brengen kandidaten naar voor die niet gesteund worden door de grote bedrijven die de Amerikaanse politiek al zo lang domineren.
Deze schokken in het politieke systeem en de impliciete mogelijkheid van onafhankelijke kandidaturen voor de presidentsverkiezingen, zijn voorbodes van een grotere politieke aardbeving in de VS. Reich merkt op: “Amerika kende lang een heersende klasse, maar de bevolking was bereid om deze te tolereren in de drie decennia na Wereldoorlog Twee toen de welvaart breed gedeeld werd en de Sovjet-Unie een bedreiging vormde. De heersende klasse leek toen welwillend en slim. Maar in de afgelopen drie decennia – op een ogenblik dat bijna alle economische vooruitgang naar de top ging terwijl de lonen van de meeste mensen afnamen – leek het alsof de heersende klasse de eigen zakken vulde ten koste van de rest.”
Hol populisme bestrijden
Dit systeem faalt en verliest zijn legitimiteit bij een nieuwe generatie die het slechter denkt te hebben dan hun ouders. Bewegingen voor werk, gelijkheid en vrijheid zullen op de voorgrond treden en een politieke uitdrukking vinden.
Het fenomeen Donald Trump is echter een waarschuwing voor de arbeidersbeweging en progressieve organisaties. Het anti-establishmentgevoel kan ook door rechtse en soms racistische en seksistische standpunten gemobiliseerd worden.
In deze context moeten we ons organiseren rond thema’s die er voor de mensen in onze wijken, scholen en werkplaatsen toe doen: hogere lonen, betaalbare huisvesting, degelijk onderwijs en een einde van racistisch politiegeweld. Dat is hoe het holle populisme van miljardairs kan gestopt worden en hoe we tegelijk een beweging opbouwen die mensen inspireert en motiveert om zelf ook actief te worden.
