Het kapitalisme kan niet voldoen aan de behoeften van migrerende werkenden en hun gezinnen
Het neoliberaal beleid van de afgelopen 30 jaar heeft geleid tot een nooit geziene ongelijkheid. De pandemie maakt daar geen einde aan, maar verscherpt integendeel de bestaande tekorten en tegenstellingen. De Covid-19 crisis toont het onvermogen van dit systeem om tegemoet te komen aan de noden van de armsten, migranten en hun gezinnen.
Dossier door Pietro (Brussel)
Op woensdag 7 mei, midden de pandemie in Malta, werden een vijftigtal schipbreukelingen teruggeduwd toen hun boot al in de zone onder jurisdictie van deze EU-lidstaat was binnengevaren. (1) Uit een gedetailleerd onderzoek van de New York Times (2) blijkt dat de Maltese regering drie private boten charterde om migranten op de Middellandse Zee te onderscheppen en terug te sturen naar Libië, ondanks de wereldwijde gezondheidscrisis. Deze operatie begon al in april.
De Maltese regering waarschuwde dat ze niet langer kon garanderen dat schipbreukelingen zouden gered worden of dat ze op het land zouden mogen komen. Het argument daarvoor was dat alle middelen nodig waren voor de strijd tegen Covid-19. Zo ziet het Europese migratiebeleid er dus uit in tijden van corona.
Dodelijk beleid van de EU
De EU-lidstaten hebben op 27 maart besloten hun militaire schepen in het kader van de operatie ‘Sophia’ in de Middellandse Zee minstens tijdelijk terug te trekken. Sinds 2015 hebben deze boten het leven van zo’n 45.000 migranten gered.
Door de toename van infecties in Afrika en het Midden-Oosten zullen migranten hun land blijven verlaten. Dit brengt het risico met zich mee op besmettingen in de enorme vluchtelingenkampen. In die kampen zitten mensen onder vaak erbarmelijke omstandigheden samengepakt, zonder basishygiëne of medische hulp. Een cijfer om dit te illustreren: in de Griekse kampen zitten momenteel meer dan 40.000 migranten, terwijl ze officieel slechts plaats hebben voor 7.000 personen. Bijna een derde van de mensen in de kampen is minderjarig, aldus de UNHCR.
Hoewel de Europese leiders weigeren te investeren in het veiligstellen en regulariseren van het leven van de migrantenbevolking, is er geen gebrek aan concrete regelingen om te voorkomen dat migranten de Europese Unie bereiken. Hun idee is om de praktijk van terugduwen (of “push back”) van asielzoekers te verbreden, onder meer door gebruik te maken van privébedrijven.
In plaats van de bescherming van migranten tijdens de gezondheidscrisis te eisen, vormen de inperkingsmaatregelen die door de Covid 19-pandemie zijn opgelegd een nieuw voorwendsel om niet alleen de EU-grenzen verder af te sluiten, maar ook om tienduizenden migranten in Europa op te sluiten in kampen die ongezond zijn en de ontwikkeling van de epidemie kunnen bevorderen.
De autoriteiten dwingen de opsluiting van vluchtelingen in kampen in Griekenland af, met name in de overvolle “hotspot” van Moria op het eiland Lesbos, terwijl de Italiaanse en Maltese havens gesloten zijn en er in het centrale deel van de Middellandse Zee nog maar één reddingsboot actief is. Het aantal scheepswrakken en bijhorende doden neemt toe.
Het kapitalistische systeem – met zijn oorlogen, zijn uitbuiting en zijn vernietiging van de natuur, die onder andere tot gevolg heeft dat wereldwijde pandemieën zoals die van COVID-19 worden versterkt – dwingt miljoenen mensen om hun land te ontvluchten.
Racisme als wapen tegen COVID
Van bij het begin van deze gezondheidscrisis was er racistische propaganda. Het leidde tot geweld tegen Chinezen of andere ‘Aziatische’ mensen in Frankrijk, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Rusland, de VS en elders.
Extreemrechts valt nu migranten en vluchtelingen aan met Covid-19 als excuus, vooral in Griekenland. Binnenkort zal het ongetwijfeld gevolgd worden door traditionele partijen, met inbegrip van zogenaamde ‘progressieve’ sociaaldemocratische en groene partijen. Ze zullen proberen om nog meer racistische migratieregels in te voeren, muren te bouwen en het principe van Fort Europa te versterken. Dit alles met het argument dat het nodig is om ons te ‘beschermen’ tegen het virus. Zonder reactie van de arbeidersbeweging kunnen zelfs linkse mensen en werkenden het gevoel krijgen dat ze geen andere keuze hebben dan de genomen maatregelen te accepteren, ook al vinden ze de genomen maatregelen niet prettig.
Het virus zelf is nochtans ‘antiracistisch’: het houdt geen rekening met geslacht, religie of nationaliteit. Maatregelen op basis van dergelijke kenmerken zijn daarom in het beste geval nutteloos. Degenen die het virus gebruiken om verdeeldheid te creëren, verhinderen ons om samen te werken en om de verspreiding van het virus en de crisis te stoppen. Deze pandemie toont het onvermogen van de heersende klassen en hun beheer van de samenleving.
Geen enkele grenscontrole kan voorkomen dat vluchtelingen het land binnenkomen, laat staan dat er een virus kan verspreid worden. “Je kan een virus niet ommuren,” zei Larry Gostin, professor in de wereldwijde gezondheidswetgeving aan de Georgetown Universiteit. De reden waarom mensen bang zijn voor migranten en vluchtelingen is het onvermogen van de heersende klasse om ernstige maatregelen te nemen tegen Covid-19. De enorme ongelijkheden die door dit systeem worden gecreëerd, onder meer door het onmenselijke migratiebeleid en het totale gebrek aan overheidsinvesteringen in de gezondheidszorg, illustreren dat de heersende klassen de werkenden, met inbegrip van vluchtelingen en werkenden zonder papieren, zullen laten betalen voor de crisis.
Maar noch vluchtelingen, noch arbeiders zijn verantwoordelijk voor oorlog, klimaatverandering en armoede en het wanbeheer van de pandemie – de meest voorkomende redenen waarom mensen vluchten.
De hypocrisie van de Europese regeringen, Portugal en Italië
Het idee van een mogelijke “regularisatie” om de staten in staat te stellen de gevolgen van de gezondheidscrisis op te vangen, wint geleidelijk aan terrein in Europa.
De Italiaanse minister van Landbouw pleitte dinsdag 14 april voor de regularisatie van 600.000 illegale immigranten om de economie, die zwaar is getroffen door de epidemie, weer op gang te brengen. De Vijf Sterren Beweging verzette zich hier onmiddellijk tegen en zei dat dit niet het moment was om een ‘aanzuigeffect’ te organiseren. De werkgeversfederaties zelf, met name in de grote agrosector, erkennen dat migratie een noodzakelijk antwoord is op de economische behoeften van de regio’s.
In Frankrijk stuurden 104 parlementsleden van 10 partijen enkele dagen geleden een brief naar premier Edouard Philippe waarin ze opriepen tot de regularisatie van mensen zonder papieren in het licht van de Covid-19 pandemie.
Op zaterdag 28 maart kondigden de Portugese autoriteiten ook de tijdelijke regularisatie aan van migranten die in afwachting zijn van een verblijfsvergunning. Het doel is om solidariteit te tonen met de meest behoeftigen in een noodsituatie, wat in ieder geval de manier is waarop de regering de uitzonderlijke regularisatiemaatregel rechtvaardigde. Ook al moet de maatregel op het gebied van de volksgezondheid worden toegejuicht, hij is helemaal niet voldoende. De realiteit is dat dit soort maatregelen het werkelijke doel van de heersende klasse aan het licht brengt: het gebruik van goedkope migrantenarbeid tijdens de crisis om te voorzien in de behoeften als gevolg van het tekort aan arbeidskrachten in sectoren met een tekort. Dit is met name het geval voor Brazilianen die vaak in de toeristische sector werken, die volledig tot stilstand is gekomen, of voor Aziatische landarbeiders in het zuiden van het land. Het is duidelijk dat de houding van de heersende klasse er altijd in bestaat om de winst boven de belangen van de bevolking te stellen.
En in België…
In België is er een ongekende gezondheids- en sociale crisis. De bevolking is bijna in quarantaine geplaatst om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Inperkingsmaatregelen zijn niet in staat om de kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen waarvan de blootstelling aan het virus dramatisch kan zijn, waaronder ouderen, zieken, de meest kwetsbaren … Tot de meest kwetsbaren die momenteel in de steek worden gelaten, behoren vluchtelingen die in het bijzonder te lijden hebben onder deze inperking. Hen buiten de wet laten is een misdaad tegen de menselijkheid. Een misdaad die we moeten bestrijden voor het welzijn van iedereen!
Er zijn tien jaar verstreken sinds de laatste grote sociale bewegingen van mensen zonder papieren in België. Tien jaar lang hebben opeenvolgende regeringen een onmenselijk beleid gevoerd, waardoor honderdduizenden mensen als ‘illegaal’ op ons grondgebied zijn achtergebleven. Een blik op het verleden onthult het bittere falen van het huidige model, in termen van menselijkheid en efficiëntie! De les is dat we alleen door het organiseren van een consistente krachtsverhouding en een alliantie tussen de verschillende collectieven van mensen zonder papieren, vakbonden en de hele onderdrukte bevolking de regularisatie van alle mensen zonder papieren kunnen winnen.
De heersende klasse heeft de duidelijke politieke wil om zoveel mogelijk werkenden ‘illegaal’ te laten zijn, wat het beleid van sociale dumping versterkt en de werkomstandigheden van alle werknemers naar beneden trekt. Het doel was om goedkope arbeidskrachten te voorzien voor sectoren zoals catering, logistiek, schoonmaak, bouw …
De wereldwijde crisis van het kapitalisme in het tijdperk van de pandemie treft ook veel vrouwen zonder papieren in de zorg voor anderen. De overgrote meerderheid van de vrouwen zonder papieren in België vult de leegte op die is ontstaan door tientallen jaren van besparingen op de openbare diensten en de zorg voor anderen. Bovendien kan met deze crisis de meerderheid van de mensen zonder papieren niet meer werken en is al het geld dat elke week naar hun familie thuis wordt gestuurd, stopgezet. Dit zal een enorme impact hebben in de landen van de neokoloniale wereld, waar het merendeel van de jobs zich in de informele economie bevindt, terwijl een groot deel van de bevolking gewoon overleeft met geld dat uit het buitenland wordt opgestuurd.
Dit alles schetst een afschuwelijk beeld van de impact van de coronacrisis in België. En wanneer de werkloosheid in de volgende periode explodeert, zal er een enorme concurrentie zijn op de zwarte arbeidsmarkt, die de lonen onder druk zal zetten door steeds meer Belgen te laten concurreren met werkenden zonder papieren. Dit is een echte sociale tijdbom.
Reeds in volledige lockdown werd op 20 april 2020 een actie gelanceerd door een groep activisten zonder papieren (verspreid door het netwerk Migrant Libre). Ze wilden de aandacht van het publiek op de eis van regularisatie vestigen. Vervolgens hebben de vakbondsorganisaties ABVV-CSC en de verenigingen voor migrantenondersteuning aan Franstalige maar ook Nederlandstalige zijde (die gegroepeerd zijn in een breder platform IK BEN SOLIDAIR) op maandag 4 mei een campagne gelanceerd op de sociale netwerken: “Tegen het virus, regularisatie nu!”
Dit is een goede stap op weg naar een breed draagvlak, maar we zullen verder moeten gaan in het opbouwen van een krachtsverhouding en solidariteitsacties.
Tot hiertoe hebben onze argumenten de overheden nog niet overtuigd. In de Kamercommissie was minister voor Asiel en Migratie Maggie De Block (Open VLD) niet enthousiast over het voorstel. “Illegaal verblijvende mensen werden verondersteld het land te hebben verlaten, vaak lang geleden. De huidige gezondheidscrisis is op zich geen reden om hun verblijf te regulariseren, zelfs niet tijdelijk.” Ze voegde daaraan toe: “Op dit moment worden aanvragen voor een verblijfsvergunning nog steeds per geval behandeld, dat wil zeggen op individuele basis. Er is geen initiatief gepland voor een collectieve regularisatie van personen die illegaal in België verblijven.” (3)
Volgens Le Soir staat heel de federale coalitie van MR, VLD en CD&V negatief tegenover het idee van een tijdelijke regularisatie, onder meer omdat N-VA klaar staat om zich volop op kwesties rond asiel en migratie te gooien. Traditionele partijen en de volmachtenregering ontkennen hardnekkig de positieve impact die een regularisatie zou hebben op de aanpak van de gezondheidscrisis en de financiering van de sociale zekerheid. Het zou 58 miljoen euro per week opbrengen als alle werkenden zonder papieren in het reguliere circuit zouden terechtkomen. In tijden van budgettaire tekorten is het onbegrijpelijk dat hier geen rekening mee wordt gehouden. De regering wil het geld niet halen waar het zit, bij de aandeelhouders en de rijken, maar is zelfs niet bereid om de gemeenschappelijke fondsen van de arbeidersbeweging te financieren. Dit alles omdat ze nu eenmaal de lage lonen willen behouden.
Volgens de schattingen van het Federaal Expertisecentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) waren er in 2015 tussen de 85.000 en 160.000 mensen zonder papieren in België. Dit betekent dat mogelijk tienduizenden mensen onder de radar van de Covid-19 testen zullen vallen, wat de effectiviteit van de exit-strategie ondermijnt.
Ons programma
In dit verband moeten de marxisten en de arbeidersbeweging een programma voor migranten en vluchtelingen verdedigen. Als eerste stap moet het geld dat wordt gebruikt om grote bedrijven zoals luchtvaartmaatschappijen en het leger te subsidiëren, onmiddellijk worden gebruikt om migranten te beschermen.
We willen de oorzaken bestrijden die mensen op de vlucht drijven. Oorlogen, imperialistische interventies, de uitbuiting van mensen en de natuur: dat is wat zoveel mensen ertoe aanzet om te vluchten voor geweld, ellende en rampen.
Fatsoenlijke jobs, massale overheidsinvesteringen in sociale woningbouw, onderwijs en zorg … zijn nodig. Maar dit vereist een breuk met de winstlogica van het kapitalisme, waar de concentratie van rijkdom onder een kleine elite ellende en groeiende gezondheidsrisico’s voor de rest van de bevolking betekent. Vorig jaar nog riep de NAVO haar lidstaten op om 2% van hun budget aan defensie te besteden. Om dichter bij dit cijfer te komen heeft onze regering 3 miljard euro gereserveerd voor nieuwe gevechtsvliegtuigen. Ze zaaien ellende en wijzen met hun beschuldigende vingers naar de slachtoffers.
In de huidige context van de crisis van het kapitalisme hebben we voor elke hervorming een revolutionaire strijd nodig. De regularisatie zal een massale strijd vergen van de meerderheid van de arbeiders zonder papieren, verbonden met de organisaties van de arbeidersbeweging en brede lagen van de bevolking. Het zal ook strijd voor gelijke lonen vereisen, waarbij werkenden zonder papieren in elke sector hetzelfde loon krijgen als ander personeel. Er moet ook bescherming zijn van werkenden zonder papieren die klacht indienen tegen hun werkgever, waarbij sociale inspectie wordt uitgevoerd zonder dat er politie bij te pas komt om werkenden zonder papieren te arresteren.
Deze eisen moeten worden gekoppeld aan een aanhoudende strijd voor de eenheid van alle werkenden tegen het besparingsbeleid en tegen racisme, voor een samenleving die vrij is van alle ongelijkheden. We moeten ons verzetten tegen dit systeem dat ellende en uitbuiting voortbrengt en dat gebaseerd is op oorlog en neokoloniale plundering, waardoor zoveel mensen gedwongen worden hun regio te ontvluchten met gevaar voor eigen leven.
Het is een leugen om te zeggen dat er niet genoeg middelen zijn om de mensen een goede toekomst en goede levensomstandigheden te bieden – ongeacht hun afkomst. Wat er in werkelijkheid gebeurt is dat de grote aandeelhouders en grote bazen de schatkist van de gemeenschap, de rijkdom die door ons zweet wordt gecreëerd, plunderen om alleen kruimels achter te laten. Ze vullen hun zakken en leiden de aandacht daarvan af door te roepen dat vluchtelingen van ons afpakken wat er overschiet. Zoals de slogan het zegt: ‘Het probleem is de bankier, niet de migrant.’
De enige realistische manier om uit de vluchtelingencrisis te komen is een eengemaakte strijd van alle werkenden, los van hun afkomst, geslacht of seksuele geaardheid, om de sleutelsectoren van de economie uit de handen van de kapitalistische elite te halen. Op deze manier wordt het mogelijk om de middelen te hebben om een einde te maken aan oorlogen, ellende en milieuvernietiging. Alleen de oprichting van een nieuwe maatschappij, een democratische socialistische maatschappij, zal het mogelijk maken om te komen tot een wereld waarin de vrijheid van verkeer reëel is en vrij van de logica van uitbuiting.
- Onmiddellijke regularisatie van alle mensen zonder papieren.
- Oprichting van een beweging ter verdediging van vluchtelingen tegen het geweld en de intimidatie van extreemrechts.
- Maak een einde aan alle moorddadige aanvallen op vluchtelingen die de Europese grenzen op het continent en op zee naderen.
- De opschorting van de registratie van vluchtelingen en versnelde processen voor regularisatie invoeren.
- Onmiddellijke verstrekking van voedsel, kleding, onderdak en medische diensten, massale screening van alle vluchtelingen die aan de grenzen zijn gestrand.
- Meer asielbureaus oprichten zodat alle asielaanvragen snel kunnen worden behandeld, zodat de vluchtelingen de status van vluchteling of een andere juridische status kunnen krijgen en ongehinderd naar het land van hun keuze kunnen reizen.
- Het ontmantelen van de racistische en onmenselijke overeenkomst tussen Turkije en de EU, evenals de Dublin III-overeenkomst, zodat vluchtelingen in alle lidstaten van de EU asiel kunnen aanvragen.
- Een evenredige verdeling van de vluchtelingen in de EU toepassen.
- De EU is rijk genoeg om een dergelijk beleid te financieren en kan geld bijeenbrengen door de rijken en de multinationals te belasten, maar wat niet bestaat is de politieke wil van de politiekers van de bazen om dit te doen.
- Voor een massaal plan van overheidsinvesteringen: sociale huisvesting, degelijk en gratis onderwijs, echte fatsoenlijke jobs met een minimumloon van 14 euro per uur en tests voor iedereen.
- Afschaffing van een onmenselijk detentie- en massa-uitzettingsbeleid, alle migranten moeten volledige wettelijke rechten hebben.
- Laten we de oorzaken bestrijden die mensen ertoe aanzetten te vluchten: oorlog, terrorisme, uitbuiting en milieuvernietiging. In deze context is de niet-betaling van schulden een cruciale eis.
- Laten we een alternatief voor het kapitalisme verdedigen: een socialistische samenleving waarin de behoeften van de meerderheid van de bevolking voorgaan boven de winsten van een handjevol mensen. Dit kan door middel van nationalisatie onder democratische controle en beheer van de belangrijkste sectoren van de economie.
Verwijzingen
- https://www.mediapart.fr/journal/france/070520/malte-enrole-des-chalutiers-prives-pour-repousser-des-migrants?utm_source=20200507&utm_medium=email&utm_campaign=QUOTIDIENNE&utm_content=&utm_term=&xtor=EREC-83-[QUOTIDIENNE]-20200507&M_BT=1740178511094
- https://www.nytimes.com/2020/04/30/world/europe/migrants-malta.html
- https://plus.lesoir.be/297882/article/2020-04-29/le-front-commun-syndical-appelle-regulariser-temporairement-les-sans-papiers
