De film van Peter Farrelly is opgevat als het verhaal van een road trip. Er zit echter veel meer in, maar wellicht kon er nog veel meer uitgehaald worden. De film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. De Italiaans-Amerikaanse chauffeur Tony ‘Lip’ Valulonga (gespeeld door Viggo Mortensen) wordt door de Afrikaans-Amerikaanse pianist Don Shirley (gespeeld door Mahershala Ali) ingehuurd voor een tournee door het diepe zuiden van de VS begin jaren 1960. Een blanke man die ingehuurd wordt door een zwarte in het diepe zuiden van de VS: wat kan er foutlopen?
Door Clare Wilkins, Nottingham Socialist Party
De titel ‘Green Book’ komt van het boek ‘The Negro Travellers Green Book’, een soort reisgids die tussen 1936 en 1966 werd uitgegeven om in tijden van segregatie een overzicht te bieden van plaatsen en diensten die relatief toegankelijk waren voor zwarten. De platenmaatschappij van Shirley bezorgt Tony een exemplaar van de reisgids. Dolores, de vrouw van Tony, ziet het boek en vraagt hem of het doel is om zwarten aan te geven bij de politie terwijl ze gewone dingen doen.
Don Shirley was een klassieke en jazz pianist en componist. Zijn moeder was geboren in Jamaica en leerde hem een spinet bespelen toen hij amper twee jaar was en in New York woonde. Don Shirley werd ‘ontdekt’ en was de eerste zwarte student aan het muziekconservatorium van Leningrad. Hij werd geprezen door liberale blanke Amerikanen, waaronder John en Bobby Kennedy.
Don besliste om een tournee door het zuiden te houden, zonder goed te weten hoe het leven van zwarte werkenden in het zuiden eruit zag. De film toont enkele incidenten rond segregatie en de racistische Jim Crow-wetten. Deze incidenten zijn verschrikkelijk, maar zijn niet dominant in de film. Ongetwijfeld waren er in werkelijkheid veel meer incidenten. Viggo Mortensen merkte op dat de film de realiteit van de geschiedenis van racisme wilde tonen, maar tegelijk ook een breder publiek wil aantrekken.
Op de tournee mag Don niet in de hotels overnachten waar hij optreedt en hij mag er zelfs niet binnen in de restaurants. Hij weigert zijn laatste concert te spelen omdat hij niet in het restaurant van het hotel mocht eten. Toch is er ook een positieve kant aan het verhaal: naarmate Don en Tony elkaar beter leren kennen, worden de vooroordelen doorprikt. Doorgaans werden zwarten ingehuurd als persoonsleden van blanken, bij Tony is het omgekeerd. De film toont dat gewone werkenden onder elkaar veel gemeen hebben.
Als Don slaag krijgt in een café en Tony kwaad reageert, vraagt Don: “Zou het anders zijn als ik naar een café in jouw buurt ging?” Het geeft aan hoe diepgeworteld racisme in de VS was, maar ook hoe de burgerrechtenbeweging en de klassenstrijd de afgelopen decennia veel afgedwongen hebben. Er blijft echter nog een lange weg af te leggen. In deze tijden van Trumpisme zeggen sommigen dat er misschien nood is aan een nieuwe versie van het ‘Green Book.’ We hebben geen reisgids voor zwarten in een racistisch Amerika nodig, maar gezamenlijke strijd van alle werkenden tegen racisme en het kapitalistisch systeem dat dit racisme voortbrengt.
