Wereldwijd daalt de opkomst van jongeren tijdens verkiezingen. Tijdens de laatste Zwitserse verkiezingen kwam twee derde van de millenials niet opdagen, tijdens de Amerikaanse congresverkiezingen van 2014 was dat zelfs vier vijfde. Jongeren verliezen de traditie om te gaan stemmen. Volgens sommigen zou dit een bedreiging voor de democratie betekenen.
Artikel door Sammy (Gent)
Wat is de oorzaak?
We kunnen het niet meer ontkennen: er is een kloof tussen de politiek en jongeren. Gevestigde media wijzen al gauw naar vergrijzing of de rol van sociale media bij jongeren om hun gebrekkige stembusgang te verklaren. Volgens ons liggen de oorzaken echter elders. Traditionele politici brengen geen duidelijke inhoudelijke oplossingen voor problemen waar jongeren dagelijks mee kampen. Ze hebben geen antwoord op hoge studieleningen, slecht betaalde jobs, dure woningprijzen, hoge kosten voor gezondheidszorg, etc … Integendeel: de gevestigde partijen voeren allemaal precies het neoliberale beleid dat verantwoordelijk is voor het huidig systeem van politieke en sociale afbraak. Opeenvolgende corruptieschandalen maakten bovendien duidelijk dat deze gevestigde politici vooral persoonlijke privileges nastreven.
Ondertussen gaat de materiële situatie van jongeren niet meer vooruit, de groei van het kapitalisme ligt stil. Ondanks de besparingen op kap van de arbeidersklasse blijft een nieuwe crisis om de hoek loeren. Jongeren kunnen enkel kiezen tussen een hele resem aan politieke partijen die allemaal voor dezelfde besparingslogica staan. Dat jongeren nog steeds met politiek bezig zijn, wordt bewezen door hun stem voor linkse alternatieven (met al hun gebreken) als Bernie Sanders Jeremy Corbyn en Mélenchon. Het democratisch socialisme van Bernie Sanders is veel aantrekkelijker voor jongeren dan eender wat dat het huidige systeem te bieden heeft.
De dalende participatiegraad doet zich trouwens niet alleen onder jongeren voor, maar onder de hele samenleving. Mensen voelen zich machteloos, of ze nu stemmen op deze of gene besparingspartij, veel verschil zal het niet maken. Mensen als Bernie Sanders en Jeremy Corbyn hebben daarentegen een enthousiasmerend, principieel sociaal en inhoudelijk project, een verademing. Enkel politici met een duidelijke authenticiteit zoals Bernie Sanders, Jeremy Corbyn en ook Mélenchon, slagen er nog in jongeren te motiveren naar de stembus te komen. In sommige staten stemden meer dan 80% van de jongeren op Bernie Sanders, hij haalde meer stemmen binnen onder jongeren dan Hillary Clinton en Trump samen.(1) Dit zijn niet toevallig politici die oplossingen naar voor schuiven voor reële problemen van het kapitalisme waar jongeren elke dag mee geconfronteerd worden. Als het over inhoud gaat willen jongeren wel nog naar de stembus trekken.
Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat socialisme aan een opmars bezig is onder jongeren. Recente opiniepeilingen in Amerika toonden aan dat steeds meer millennials socialisme als iets positiefs zien, 53% van de Amerikanen onder 30 stond er positief tegenover, 70% zou zelfs voor een socialistische presidentskandidaat zou kiezen.(2) Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat een groot aantal van de jongeren voor Bernie Sanders zou gestemd hebben.
Oplossingen?
Het is geen verrassing dat maatregelen van het establishment om iets aan de lage stemopkomst van jongeren te doen zich richten op individuele responsabilisering. In verschillende andere landen zijn er pogingen de stemgerechtigde leeftijd te verlagen of administratieve drempels om naar de stembus te trekken weg te nemen. Onder andere The Economist stelt stemplicht voor als oplossing. Volgens Barack Obama zou een dergelijke maatregel zelfs “transformatief” zijn voor Amerika, die de stemmen van de jongeren en armen zou vergroten. Volgens recent onderzoek heeft de stemplicht gemiddeld 7% meer opkomst dan in landen met enkel stemrecht.(3) Deze zogenaamde oplossingen blijven blind voor het breed gedragen ongenoegen tegenover de traditionele besparingspartijen.
Jongeren stemmen vaker voor politici die ingaan tegen besparingen, werkloosheid en hoge gezondheids- en studiekosten en die zorgen voor betaalbare woningen. Ze willen opkomen voor raciale, economische en klimatologische gerechtigheid. Dit klinkt misschien onrealistisch vandaag de dag, maar zo werd er vroeger ook naar de strijd voor burgerrechten en de 40-uren werkweek of huwelijksgelijkheid gekeken. Om hen ook actief politiek te betrekken, moeten ze worden ingeschakeld bij de beslissingsname in wijk of buurt, hun vertegenwoordigers rechtstreeks kiezen en zullen ze op zeer regelmatige basis moeten worden geconsulteerd. Kortom, de eerste stappen naar een arbeidersdemocratie moeten nu reeds worden gezet, willen we jongeren inschakelen. Een voorwaarde hiervoor is natuurlijk een verkorting van de arbeidstijd. Volgens een artikel uit The Independent zou in Ierland 50% van de jongeren deelnemen aan een massale opstand tegen de overheid.(4) De boodschap is duidelijk: jongeren willen iets doen, zelf betrokken worden bij de oplossing.
Tenzij we vechten voor onze dromen en wat tot ons behoort als mensen – een leven van vrijheid en waardigheid – gaan we nooit iets bereiken. En het hoeft niet bij dromen te blijven, we kunnen hier vandaag al stappen in vooruit zetten door consequent op te komen voor een democratisch socialistische samenleving, die de belangen van de onderdrukten en werkende klasse verdedigt.
