Geheime documenten die na 30 jaar vrijgekomen zijn, tonen aan dat de regering van Margaret Thatcher op directe wijze tussenkwam in de interne werking van de ambtenarenvakbond CPSA, de voorloper van de huidige vakbond PCS (Public and Commercial Services).
De regering was bezorgd omwille van de groeiende invloed van de voorloper van de Socialist Party, Militant. Vooral wijlen John Macreadie (overleden in 2010) lag daarbij als militante vakbondsleider onder vuur.
John won de verkiezingen voor de positie van algemeen secretaris van de CPSA in 1987. “Subversievelingen kunnen we niet tolereren in zo’n functie,” merkte een officieel document dat nu vrijkwam op. De rechterzijde werd hierop ingezet om John op ondemocratische wijze aan de kant te schuiven.
Chris Baugh, vandaag assistent algemene secretaris van de PCS en lid van de Socialist Party, werkte destijds nauw samen met John Macreadie. Neil Cafferky van weekblad ‘The Socialist’ sprak met hem.
Er waren in de jaren 1980 heel wat lastercampagnes tegen militante vakbondsleiders in de rechtse media?
“Er waren heel wat aanvallen in de media tegen de zes aanhangers van Militant die toen in de nationale leiding van de CPSA verkozen waren. Er waren tal van artikels om ons zwart te maken. Maar dit gebeurde in een context dat heel wat grote kranten tijdens de verkiezingen voor de leiding van de CPSA de rechtse ‘gematigde’ lijst publiceerden om de lezers aan te bevelen om voor die kandidaten te stemmen. Zo hoopten ze de linkerzijde, en vooral de aanhangers van Militant zoals mezelf, buiten te houden.”
De documenten die nu vrijkomen, tonen aan dat regeringsvertegenwoordigers in opdracht van Thatcher zelf samenzaten met niet nader genoemde leiders van de CPSA op een ogenblik dat de vakbondsleiding in handen van de rechterzijde was. Er werd daarbij gesproken over de opkomst van Militant. Van waar kwam die linkse groei in de ambtenarenbond in de jaren 1980?
“Je moet natuurlijk een correct beeld hebben van de ambtenarij. In tegenstelling tot de karikatuur die in de media vaak gebracht wordt, bestaat de ambtenarij uit een uitgebreid netwerk van organisaties doorheen het land. De CPSA stond sterk onder een laag van jonge, vrouwelijke en laagbetaalde ambtenaren.
“Het is opmerkelijk dat het beruchte Ridley Report dat opgemaakt werd voor Thatcher in 1979 aan de macht kwam om de macht van de vakbonden te ondermijnen, specifiek verwees naar de ambtenarenbond.
“Er waren uiteraard ook acties, zoals de grootste ambtenarenstaking uit de geschiedenis die in 1981 plaatsvond. Dat was toen Thatcher het loonakkoord dat sinds de jaren 1950 bestond schrapte. Het was een voorbode op het schrappen van verschillende nationale akkoorden. Er waren stelselmatige aanvallen op de lonen, jobs en de arbeidersvoorwaarden. De regering wilde zowel de vakbondspositie als de rechten van de werkenden aanvallen.
“Veel CPSA-leden begonnen niet in de ambtenarij te werken omdat Militant ons daarheen stuurde, zoals de rechterzijde in de vakbond beweerde, maar omdat we als jongeren gewoon op zoek waren naar werk. Het idee dat dat we er gedropt werden om de ambtenarij te ondermijnen, is te belachelijk voor woorden.
“Mensen zoals mezelf en heel wat andere CPSA-leden werden overtuigd door socialistische standpunten. Vooral Militant had een aantrekkingskracht omdat het voor de meest militante verdediging van de arbeidsvoorwaarden van de leden stond. Dat was zeker belangrijk op een ogenblik van harde aanvallen en tal van conflicten.
“Ik ben ook van oordeel dat Militant een centrale rol speelde in het opbouwen van een netwerk van activisten rond wat toen ‘Broad Left’ genoemd werd, een alliantie van strijdbare activisten. Het trok leden aan die niet alleen kwaad waren wegens de aanvallen door de regering, maar ook wegens het falen van de rechtse leiding om daar een ernstig antwoord op te bieden.
“Die rechtse vakbondsleiders vormden een politieke groep die banden had met zowel de staat als de werkgevers. Hun doel was om wat zij als linkse ‘subversie’ zagen in de ambtenarij uit te schakelen. Dat werd vrij openlijk gezegd in hun verkiezingsmateriaal.
“En dan was er de rechtse journalist Woodrow Wyatt die in zijn dagboeken vermeldde dat Kate Losinska, destijds een voortrekker van de ‘gematigden’, een bezoek bracht aan Thatcher op een ogenblik dat de vakbonden daar niet welkom waren. Bernard Levin, een journalist van Times, publiceerde de volledige lijst van de rechterzijde om hen te ondersteunen.
“De media waren altijd erg welwillend tegenover de rechterzijde en hielpen vaak bij aanvallen op activisten. Maar die activisten wonnen steun onder de gewone leden omdat ze ernstig waren in de strijd tegen de aanvallen en omdat ze ook alternatieven naar voor schoven op zowel syndicaal als politiek vlak.”
De rechterzijde in de ambtenarenbond werkte dus samen met de regering, in feite met de werkgevers. Maar dat was niet de enige methode die gebruikt werd in de strijd tegen de linkerzijde. Er waren ook bureaucratische maneuvers in de vakbond.
“Een van de redenen waarom Militant zoveel steun won onder de beste en meest actieve delegees van CPSA was omdat we ervoor opkwamen dat de leiding verantwoording zou afleggen en omdat we voor een democratische werking opkwamen.
“We wilden de verkiezingen uitbreiden zodat de verkozen leiding ook de beslissingen van de congressen zou nakomen. De kwestie van leden die hun zeg hebben en controle over de leiding uitoefenen, was voor ons van cruciaal belang om een brede steun op te bouwen.
“Dit was tegen de achtergrond van een leiding die gewoon toekeek hoe een reeks nationale akkoorden, waaronder over de loonvoorwaarden, geschrapt werden. Het doel was natuurlijk een klassieke verdeel-en-heerstactiek om de vakbonden aan banden te leggen en strijd vanwege alle leden te vermijden door niet langer nationale loonakkoorden te sluiten.
“Er waren allerhande beschuldigingen over vreemde toestanden in de verkiezingen binnen de vakbond, waardoor we wel moesten ingaan tegen de manier waarop die interne verkiezingen georganiseerd werden. We voerden de druk op de rechtse leiders op om te vermijden dat zij zich met het verloop van de verkiezingen zouden inmengen.
“Nu blijkt dat op zeer hoog niveau vanuit de politieke wereld is tussengekomen in de werking van de vakbond. Bovenop deze nieuwe onthullingen waren er eerder al documenten na 30 jaar geheimhouding vrijgekomen waaruit blijkt dat Lord Amstrong, de secretaris van de regering, een document van de veiligheidsdiensten MI5 had voorgesteld waarin gewezen werd op de groeiende invloed van Militant in de ambtenarij. Om een lang verhaal kort te maken: het rapport ging – in hun woorden! – over hoe de Militant-aanhangers “rustig uitgezuiverd” konden worden uit de ambtenarij.
“De reden waarom ze ervoor kozen om dit ‘rustig’ te doen in plaats van publiek, stond ook in het document van Armstrong. Minister Nigel Lawson was erg bezorgd omdat de vakbonden juist verboden waren bij de veiligheidsdiensten. En uiteraard ook omdat de mijnstaking in de herfst van 1984 nog steeds bezig was. Ze waren bang om een nieuw front tegen de vakbonden te openen en daarbij martelaars te creëren. De voorkeur ging uit naar wat een ‘zuiveringsprocedure’ werd genoemd.
“Dit betekende dat de aanhangers van Militant niet gewoon afgedankt werden wegens hun politieke standpunten, maar dat ze constant zouden opgevolgd worden. Er zou gecontroleerd worden of ze promoties kregen, hun werkprestaties werden van nabij gevolgd en hun activiteiten werden eveneens opgevolgd. We weten dat dit vele jaren heeft geduurd.
“Het is natuurlijk geen complete verrassing, zeker niet voor wie jarenlang gevolgd werd. Maar het geeft wel aan hoe de staat toezicht hield op vakbondsactiviteiten.
“Het is belangrijk dat er protest is om de mijnwerkers te herdenken die vervolgd werden rond Orgreave [een confrontatie tijdens de mijnwerkersstaking van 1984]. Er is ook de campagne van de Blacklist Support Group tegen de wijze waarop grote bouwbedrijven – en mogelijk ook de staat – gegevens van arbeiders bijhielden om hen op een zwarte lijst te kunnen zetten wegens vakbondsactiviteiten.
“Het wijst op de enorme omvang van het overheidstoezicht op vakbondsactiviteiten. Ik denk dat het naïef zou zijn om te denken dat wat er in de jaren 1980 gebeurde, vandaag niet meer zou bestaan en dat er geen toezicht meer zou zijn op vakbondsactiviteiten.
“We kunnen daarbij enkel maar eisen dat er een degelijk openbaar onderzoek komt.”
Wat denk je dat er na deze onthullingen moet gebeuren?
“Als assistent algemeen secretaris van de PCS zit ik vandaag in dezelfde positie als John Macreadie destijds en ben ik direct betrokken. Volgens mij moeten we een discussie voeren over hoe we de bekommernissen over het optreden van de werkgever en de regering in het bijzonder kunnen uiten. Tot hiertoe kwam er weinig verrassend nog geen reactie van die kant.
“We moeten de regering officieel vragen welk toezicht er vandaag op de vakbonden wordt uitgeoefend. Meer fundamenteel moeten we opkomen voor een ernstig publiek onderzoek naar het overheidstoezicht op vakbondsactivisten. In het kader van een lopend onderzoek naar undercover politiewerk in actiegroepen, het Pitchford-onderzoek, moeten we de betrokken advocaten horen. We moeten ook contacten leggen met andere syndicalisten die op deze wijze werden aangepakt.
“Er is nood aan een duidelijke oproep voor een publiek onderzoek naar toezicht en inmenging van de staat bij legitieme vakbondsactiviteiten. We moeten ook bekend maken in welke mate individuen een doelwit waren omwille van hun socialistische standpunten. In het verleden was dit het geval met aanhangers van Militant, maar het Pitchford-onderzoek toont aan dat recent nog leden van de Socialist Party geviseerd werden.
“We moeten hiervoor opkomen binnen de vakbond, het op tafel gooien bij de werkgever, erover discussiëren met collega’s van andere vakbonden en nadenken hoe we de druk kunnen opvoeren voor een ernstig publiek onderzoek naar wat de staat en de regering gedaan hebben.”
