n januari beloofde het IMF 40 miljard dollar voor Oekraïne, maar er is minstens twee tot drie keer zoveel nodig. De ‘hulp’ gaat gepaard met vreselijke voorwaarden. Zo werd al bekend dat de gasprijzen met 280% zullen stijgen. Na het akkoord met het IMF kondigde minister van Financiën Jaresko aan dat “alles wat kan geprivatiseerd worden, zal geprivatiseerd worden.”
Ingekorte versie van een artikel door Rob Jones vanuit Moskou
Tegelijk gaat het militaire opbod verder. De NAVO heeft een grotere aanwezigheid in de Baltische regio, zo kwamen er 3.000 Amerikaanse soldaten en honderden tanks en ander gereedschap. In navolging van het akkoord dat midden februari in Minsk werd gesloten, beweren beide kampen dat de zware artillerie van de onmiddellijke frontlinie is weggehaald. Maar op verschillende plaatsen gaan de confrontaties door.
Nog voor de onderhandelingen werden meningsverschillen tussen de VS en de EU duidelijk. De Amerikaanse suggestie dat het westen Oekraïne sterker moet bewapenen, werd afgewezen door Merkel die vreesde dat Rusland eveneens meer wapens zou inzetten. Tal van Europese bedrijven lijden onder de sancties tegen Rusland en het antwoord van Poetin daarop.
Het feit dat Poetin tien dagen uit de publieke ruimte verdween nadat een bezoek aan Kazachstan werd afgezegd, versterkt de geruchten van een machtsstrijd in het Kremlin. Er zijn verschillende belangen. Zo is er woede onder bedrijven die geld verliezen door de sancties en de economische crisis maar is er evengoed steun van andere bedrijven die door de devaluatie van de munt meer winsten opstrijken op buitenlandse markten. Er zijn diegenen die menen dat Rusland de rebellen in Oekraïne in de steek liet met het eerste vredesakkoord van Minsk in september, maar tegelijk is er een grote meerderheid van de Russen gekant tegen een openlijke betrokkenheid van Rusland in Oekraïne.
Ook andere elementen suggereren dat er een strijd is binnen de elite. Zo werd door de Russische veiligheidsdiensten aangekondigd dat een groep Tsjetsjenen was opgepakt voor de moord op Boris Nemtsov. Die aankondiging was op zich ongewoon en bovendien was de centrale verdachte een commandant in de speciale troepen van de Tsjetsjeense heerser Kadyrov, een trouwe aanhanger van Poetin. Heel wat van deze troepen waren betrokken bij de strijd van de pro-Russische krachten in Oost-Oekraïne. De arrestatie van de Tsjetsjenen kan wijzen op een conflict tussen de veiligheidsdiensten en Kadyrov, en bij uitbreiding Poetin.
De situatie in Oekraïne is al niet beter. Porosjenko sloot een decentralisatie van het land uit en dreigde de noodtoestand in heel het land uit te roepen indien het vredesakkoord geen stand hield. Hierdoor zou het leger alle macht in handen kunnen nemen. Hardliners in de Oekraïense regering, zoals premier Jatsenjoek, zijn voorstander van een “mobilisatie van het leger” om de “staatsgrens te beschermen.”
De prowesterse liberale en extreemrechtse politici willen de oorlog tegen de oostelijke delen van Oekraïne opvoeren, maar de bevolking is steeds wanhopiger en weinig enthousiast over oorlog. Zo kwamen in Ternopil minder dan de helft van de 14.000 voor het leger opgeroepen mannen opdagen. De zwakte van het officiële leger maakt dat bataljons van vrijwilligers, vaak gecontroleerd door extreemrechts, een grotere rol spelen. Het is nog maar de vraag in welke mate de regering in Kiev deze bataljons onder controle kan houden.
De oorlog is verre van voorbij en de economische achteruitgang blijft duren. Zo lag de industriële productie in januari 21% onder het niveau van een jaar eerder. In Donetsk was er een daling met 49% en in Loehansk met 87%. De economische ineenstorting in Oekraïne wordt versterkt door Russische plunderingen. Niet dat dit de toestand van de Russische economie verbetert. Er wordt geschat dat de werkloosheid dit jaar met 40% zal toenemen, honderdduizenden migranten keren terug naar Centraal-Azië. De activiteit van de bouwsector in Moskou zal dit jaar naar verwachting met 30% afnemen.
Zolang de situatie gedomineerd wordt door de gevestigde belangen en hun militaire bondgenoten, komt er geen duurzame oplossing voor de crisis in Oekraïne. Zelfs indien de vredesgesprekken nieuw leven ingeblazen worden en bijvoorbeeld leiden tot een derde vredesakkoord van Minsk, blijven de economische omstandigheden van armoede, corruptie en wanhoop bestaan. Bovendien blijven de NAVO en Rusland tegenover elkaar staan in de hele regio. Enkel een massabeweging onder leiding van een onafhankelijke arbeiderspartij kan de autoritaire regimes in de regio aan de kant schuiven en de basis leggen voor een arbeidersregering met een socialistisch beleid dat vertrekt van de noden van de meerderheid van de bevolking.
