De schokkende koelbloedige slachtpartij bij Charlie Hebdo en de incidenten van de daaropvolgende dagen zorgen voor een enorme woede. Op de dag van het bloedbad kwam er meteen een veroordeling van het geweld door onze Franse zusterorganisatie die het had over een “laffe en barbaarse” aanval. Ook wij bevestigen onze veroordeling, net zoals we dit eerder deden bij terreuraanslagen zoals op 11 september 2001 in de VS.
Editoriaal van The Socialist (licht aangepast voor een Belgisch publiek)
Zowel op 11 september 2001 als nu opnieuw met de aanslag bij Charlie Hebdo zien we dat aanslagen van Al Qaeda of door deze groepering geïnspireerde aanslagen in het westen steeds gericht zijn tegen gewone werkenden.
Doorheen Frankrijk was er een uitbarsting van protest tegen de ergste terreuraanslag in het land sinds meer dan een halve eeuw. Er waren acties in meer dan 30 steden en ook elders in de wereld waren er heel wat solidariteitsactie. Op 11 januari was e een grote betoging in Parijs.
Massale betogingen zijn belangrijk omdat terroristische aanslagen zoals deze enkel leiden tot verdeeldheid en polarisering. Het speelt in de kaarten van diegenen die de belangen van de werkende bevolking aanvallen. In Frankrijk heeft het establishment – wiens beleid mee de basis heeft gelegd voor terreur – snel ingegrepen om de leiding van de betogingen te nemen. Voor de betoging van zondag waren onder meer David Cameron, Angela Merkel, Netanyahu of nog Jan Jambon, Kris Peeters en Charles Michel van de partij.
Het extreemrechtse Front National probeert voordeel uit de situatie te halen door verder in te spelen op gevoelens van racisme en verzet tegen migranten. Doorheen Europa proberen anderen op dezelfde kar te springen. Zo verklaarde de rechtse populist Nigel Farage in Groot-Brittannië: “We hebben hier, en ik heb het ook in ander landen gezien, een grof multicultureel beleid. We hebben een vijfde kolonne in onze landen.”
Bondgenoten van terrorisme
De terroristen hebben een verschrikkelijke en tragische slag aan het personeel van Charlie Hebdo toegebracht. Maar hun poging om dit blad het zwijgen op te leggen is mislukt. Waar de cartoons van Charlie Hebdo voorheen door tienduizenden mensen bekeken werden, is de verspreiding na de aanslag veel groter. Het blad kondigde ook aan dat het zal verdergaan.
In plaats van de situatie van moslims in Frankrijk te verbeteren, hebben de terreurdaden het verergerd. De staatsrepressie in de gemeenschappen wordt opgevoerd en wellicht zal er een toename zijn van fysieke aanvallen door extreemrechtse groepen en individuen. Dit wordt nu al duidelijk. Het is duidelijk dat organisaties als Al Qaeda en ISIS die terreur in het westen aanmoedigen zeker niet de bedoeling hebben om een strijd tegen onderdrukking te voeren. Ze zijn zelf erg autoritair en reactionair en willen regimes vestigen die gebaseerd zijn op kapitalistische en feodale uitbuiting, censuur en verbodsregels.
Het is dringend om in Frankrijk te bouwen aan arbeiderseenheid over alle religies en wie niet religieus is heen. Dit moet gericht zijn op het organiseren van verzet tegen iedere aanval op democratische rechten, ook als dit gebeurt in naam van de strijd tegen de terreur. Maar er is ook verzet nodig tegen iedere poging om minderheden als zondebok weg te zetten. In Groot-Brittannië heeft het hoofd van de veiligheidsdiensten MI5 de aanslagen in Parijs al gebruikt om nieuwe machten voor de veiligheidsdiensten te vragen. De regering antwoordde dat alle nodige middelen zullen voorzien worden.
Dreiging neemt toe
Mark Rowley, de verantwoordelijke van de Britse antiterreurdienst, stelde: “Op dit ogenblik is er geen connectie met Groot-Brittannië.” Maar hij voegde eraan toe: “Het bedreigingsniveau blijft onveranderd en staat op ernstig voor Groot-Brittannië.” MI5-topman Andrew Parker schat dat er ongeveer 600 mensen vanuit Groot-Brittannië naar Syrië zijn getrokken om mee te strijden met ISIS of het met Al Qaeda verbonden Nusra Front. Zowat de helft van hen zijn teruggekeerd, velen raakten gedesillusioneerd in de Jihad maar niet allemaal. Aanslagen zoals die van 7 juli 2005 in Londen en nu in Parijs tonen het gevaar van terreurdaden, ook door individuen die totaal van de samenleving vervreemd zijn zonder in het buitenland te gaan vechten.
De media besteden veel aandacht aan het feit dat het bloedbad in Parijs niet werd aangericht door ongeorganiseerde individuen die alleen handelen, maar door wat een goed georganiseerde en getrainde groep blijkt te zijn die bovendien het bloedbad had gepland. Er zou steun van Al Qaeda geweest zijn, de aanvallers riepen alvast verwijzingen naar Al Qaeda tijdens hun aanslag. Het zou gaan om twee jonge Fransen van Noord-Afrikaanse afkomst, maar in Frankrijk opgegroeid.
Imperialistische interventies
Na de start van de door de VS geleide oorlogen in Afghanistan en Irak waarschuwden socialisten voor het gevaar van terreuraanslagen in het westen. Er was wereldwijd een enorme woede tegenover die oorlogen. Dat was zeker ook het geval in de moslimgemeenschappen. Er was een afkeer van die imperialistische interventies en de dood en vernieling die ermee gepaard gingen.
Er was ook woede tegenover het bloedbad van het Israëlische regime in Gaza en de weigering van de VS-regering om dit te veroordelen. De terreurdreiging wordt nu nog erger door de door de VS geleide luchtaanvallen op ISIS in Irak en Syrië. Deze aanvallen worden ook door het Franse imperialisme ondersteund. Dit heeft in zekere zin de positie van ISIS versterkt en het leidt tot een groter aantal doden op het terrein.
In Frankrijk is er ook de erfenis van de interventies in Noord-Afrika, waaronder de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog die in 1962 eindigde en waarin honderdduizenden doden vielen. In oktober 1961 werden 250 vreedzame Algerijnse betogers in het centrum van Parijs brutaal aangepakt door de Franse politie waarbij tot 250 doden vielen.
De woede tegenover het buitenlandse beleid van de westerse kapitalistische regering wordt nog aangevuld met een afkeer van het besparingsbeleid in het binnenland waarmee de ongelijkheid verder toeneemt. De rijken worden steeds rijker terwijl de overgrote meerderheid van de bevolking zijn levensstandaard ziet afnemen, een laag van de bevolking valt steeds meer buiten de boot als het op degelijke jobs en lonen aankomt.
Dit uit zich in Frankrijk onder meer in enorme armoede onder migranten en een concentratie van werkloosheid in de voorsteden waarbij de sociale problemen gepaard gaan met discriminatie. Frankrijk telt de grootste moslimbevolking van Europa, naar schatting gaat het om 9% van de bevolking. Er zijn onder meer zowat 4 miljoen migranten en hun afstammelingen uit Mahreb-landen.
De rellen in 2005 in Frankrijk waren een uitdrukking van de frustratie en de woede tegenover de armoede, politierepressie en racisme in de voorwijken. Die omstandigheden zijn vandaag nog niet veranderd. Komt daar nog bij dat veel jonge moslims doorheen Europa de gevolgen voelen van de stigmatisering van moslims en de anti-migrantenretoriek en bijhorend beleid van de rechterzijde, rechtse media en politici en dit in verschillende gradaties.
Vrije meningsuiting
Charlie Hebdo werd gezien als een links blad dat zich scherp uitsprak tegen religieuze leiders, prominenten politici en autoriteit in het algemeen. Het blad wil schokken en woede uitlokken met harde satire waarbij alles en iedereen onder vuur wordt genomen. Het blad was meermaals opzettelijk provocatief, onder meer toen de cartoons van Mohammed werden gepubliceerd.
Socialisten verzetten het recht van individuen om een religieuze overtuiging te volgen of om geen religie te volgen. Deze vrijheid moet mogelijk zijn zonder enige discriminatie of onderdrukking. Tegelijk verdedigen we het recht op vrije meningsuiting en publicatie, met inbegrip van het recht op kritiek en het gebruik van satire en humor. Dit is niet enkel om culturele redenen, maar omdat elke beperking op wat kan gezegd en gepubliceerd worden door de staatsinstellingen zal gebruikt worden tegen vakbondsmilitanten en socialisten waarbij onze mogelijkheden om in te gaan tegen de klassenuitbuiting worden beperkt.
Maar dit betekent niet dat we stellen dat er geen grenzen zijn. Weinig mensen zouden ervoor pleiten dat vrijbaan wordt gegeven aan materiaal dat bewust en opzettelijk opkomt voor pakweg racisme of seksisme.
Maar wie bepaalt wat aanvaardbaar is en wat niet? We kunnen geen vertrouwen stellen op censuurorganen van de regering of politici als die regeringen vandaag bijna volledig bestaan uit pro-kapitalistische en pro-besparingspolitici. De grenzen van wat aanvaardbaar is, moet democratisch bepaald worden. In een socialistische samenleving zou dit moeten gebeuren door regelmatig verkozen vertegenwoordigers van onderuit die permanent afzetbaar zijn.
Antwoord van arbeidersbeweging is cruciaal
Ingaan tegen het terrorisme van aanhangers van ISIS of Al Qaeda is niet de taak van ‘gematigde moslims’, zoals sommige rechtse commentatoren stellen. De kleine minderheid in de samenleving die heil ziet in terreurdaden kan van gelijk welke religieuze achtergrond komen of ook geen religieuze achtergrond hebben. Denk maar aan de aanslagen door extreemrechts zoals in Noorwegen in 2011 toen de extreemrechtse terrorist Anders Breivik 77 jongeren neerschoot.
De weg vooruit bestaat evenmin uit ‘eenheid’ tegen het terrorisme met figuren als François Hollande en Nicolas Sarkozy. Zoals Gauche Révolutionnaire in een pamflet stelde: “Deze aanslag zal door de heersende klassen en de kapitalisten gebruikt worden. Zowel Hollande, Sarkozy als Le Pen zullen ze voordoen als verdedigers van onze vrijheden, terwijl ze ingaan tegen onze strijd en vreemdelingen stigmatiseren.”
In plaats daarvan is er nood aan eenheid van onderuit, van de werkende bevolking. Massabewegingen van de arbeidersklasse die op een georganiseerde wijze opkomen voor een verbetering van onze levensstandaard en ingaan tegen de kapitalistische regeringen, kunnen het tij van de toenemende terreurdreiging keren.
Gauche Révolutionnaire concludeerde in het pamflet: “ De vakbonden, organisaties van de arbeidersbeweging en verenigingen moeten oproepen tot eigen herdenkingen voor de slachtoffers bij Charlie Hebdo en dit op hun eigen basis: voor de eenheid van de werkenden, jongeren en de overgrote meerderheid van de bevolking los van afkomst of geloofsovertuiging, voor vrije meningsuiting, tegen alle reactionairen en integristische terroristen, tegen het racistisch beleid en tegen het imperialisme dat sectaire verdeeldheid, onverdraagzaamheid en obscurantisme versterkt.
“Tegen het racisme en het beleid dat miljoenen mensen in ellende onderdompelt, is er nood aan een eengemaakte en massale mobilisatie. Het is op die basis dat wij deelnemen aan de ondersteuning van de journalisten en werknemers van Charlie Hebdo.”
Terrorisme is geen gevaar dat door de kapitalistische heersende klassen en regeringen zal uitgeschakeld worden. Zij hebben de voorwaarden voor terrorisme gecreëerd en zijn nu niet in staat om het gevaar ervan aan te pakken. Geen enkele toename van staatsrepressie zal de dreiging wegnemen.
De aanhoudende crisis van de wereldeconomie zorgt ervoor dat regeringen nog meer overgaan tot aanvallen op de meerderheid van de bevolking. Het leidt ook tot groeiende imperialistische verdeeldheid en gewapende conflicten. We moeten bouwen aan nieuwe massale arbeiderspartijen met een socialistisch programma dat een uitweg biedt uit dit nachtmerriescenario.
Het publiek bezit van de sleutelsectoren, een socialistische economische planning en democratische besluitvorming op alle niveaus van de samenleving zou de basis leggen voor een samenleving zonder oorlog, onderdrukking, uitbuiting en armoede en ook zonder terrorisme.
