Door Matt Dobson, Socialist Party Scotland
De meetings met onder meer Tommy Sheridan brachten in totaal reeds 18.000 mensen op de been.Op twee weken van het Schotse referendum over onafhankelijkheid liggen de resultaten in de peilingen erg dicht bij elkaar. De steun voor onafhankelijkheid was nog nooit zo groot.
Op 1 september verscheen een peiling van YouGov waarin de onbesliste kiezers buiten beschouwing werden gelaten. De steun voor onafhankelijkheid ging in deze peiling met 8% vooruit op een maand tijd. Het ja-kamp staat hierdoor op 47%. De steun voor het neen-kamp ligt amper 6% voor met 53%, terwijl het midden augustus nog 14% voorop lag.
In plaats van een vervelend element voor de meerderheid van het Britse kapitalistische establishment, kan de steun voor het ja-kamp een belangrijke crisis worden. Premier David Cameron heeft het openlijk over zijn “bezorgdheid” en “zenuwachtigheid” voor het vooruitzicht van onafhankelijkheid.
De campagne van het neen-kamp, de door voorstanders van onafhankelijkheid tot ‘Project Fear’ omgedoopte campagne van de gevestigde partijen (zowel Tories, New Labour als Liberaal Democraten), draait op volle toeren. Het volledige spectrum van het establishment met tal van bekende autoriteiten, van de werkgeversfederatie over celebrities tot het bestuur van Schotse elite-universiteiten, vormen samen een steeds schriller klinkend waarschuwingskoor voor de harde gevolgen van onafhankelijkheid.
Labour-leider Ed Milliband kondigde aan dat hij tot het einde van het referendum in Schotland zal verblijven. Hij wil geen premier van Groot-Brittannië zonder Schotland worden, zo stelde hij. De steun van Labour voor de neen-campagne doet wat de partij nog rest aan reputatie onder de werkende bevolking geen goed.
De chantage is nooit gezien, maar toch blijkt ‘Project Fear’ een wanhopige operatie die er niet in slaagt om de toenemende steun voor het ja-kamp af te blokken.
De vrees van Cameron en Milliband is gerechtvaardigd. Er is een duidelijke en zichtbare steun voor onafhankelijkheid. Dit blijkt in de steden en dorpen met stickers, stands, affiches, spandoeken,… voor onafhankelijkheid. Het gaat niet enkel om officieel campagnemateriaal maar ook veel zelfgemaakte zaken. Het wijst op een roep naar een fundamentele sociale en economische verandering voor miljoenen gewone werkenden en jongeren.
De recente peiling van YouGov wees er overigens op dat de steun voor het ja-kamp onder gewone werkenden het sterkste was toegenomen, een vooruitgang met 9%. Er wordt al voorspeld dat het ja-kamp het zou halen in arbeidersbuurten van Schotland, waaronder de steden Dundee en Glasgow.
Een ja-stem zou een uitdrukking zijn van protest tegen het aanhoudende besparingsbeleid van de voorbije periode, een mogelijkheid om in te gaan tegen de ongelijkheid en de aanvallen waar de gevestigde partijen voor staan.
In de krant The Guardian stelde commentator Paul Mason: “Er gebeurt iets ongelofelijk in Schotland. Als het politieke enthousiasme de relatief apolitieke wereld van de sociale woningen, de cafés en de nachtclubs bereikt en mensen energie heeft, dan kan de opkomst de peilingen doorkruisen. De mensen hebben alle harde macro-economische waarschuwingen gehoord – over het pond, de banken, de schuld, de onbetrouwbaarheid van het oliegeld. Tegenover het idee van een duidelijke breuk met het beleid van Westminster en de neoliberale economische koers, zijn dat risico’s die velen bereid zijn om te nemen. Als het gebeurt, zal er duchtig naar schuldigen gezocht worden. Maar het is op voorhand duidelijk waar het grootste probleem zich bevindt: het is onmogelijk geworden om met de grote partijen uit Westminster tegen het vrijemarktbeleid in te gaan.”
Paul Mason vergist zich als hij stelt dat arbeidersbuurten “relatief apolitiek” zijn. De meeste mensen zijn er totaal vervreemd van het kapitalistische politieke establishment, maar er is wel een intense woede tegenover de besparingen en de dalende levensstandaard. Er is een wil tot verandering aanwezig.
Steeds meer mensen voeren actief campagne voor een ja-stem en de publieke meetings zijn bijzonder groot. Dat staat in een scherp contract met voorbije verkiezingen die een steeds verder afkalvende deelname kenden en weinig enthousiasme voor de discussies die door de gevestigde partijen werden opgeworpen. Het enthousiasme vandaag wijst op de hoop dat een ja-stem een realistische mogelijkheid wordt en voor het eerst in het leven van veel mensen een kans vormt om de levensomstandigheden te veranderen.
De verwachtingen zijn hooggespannen ondanks de pogingen van SNP-leider Salmond en de leiding van de officiële ja-campagne om niet teveel hoop te creëren in wat onafhankelijkheid op kapitalistische basis zou betekenen.
Het resultaat van het referendum valt moeilijk te voorspellen. De spanningen op straat nemen toe, de neen-campagne beweert dat voorstanders van onafhankelijkheid tot intimidatie overgaan. De rechtse Labour-politicus Jim Murphy trekt met de campagne ‘No Thanks’ door stadscentra en werd meermaals door omstaanders lastig gevallen, er werd zelfs met eieren naar hem gegooid.
Er zijn elementen van de neen-campagne die inspelen op racistische en sectaire spanningen. Nigel Farage van het rechts populistische UKIP komt naar Schotland in de laatste week van de campagne. Hij wil opkomen voor het behoud van de eenheid. De Orange Order houdt een nationale betoging tegen onafhankelijkheid in Edinburgh.
Het belangrijkste reden waarom de neen-campagne nog voorop ligt, moet gezocht worden bij de terechte twijfel over wat een onafhankelijk kapitalistisch Schotland zou betekenen voor de meerderheid van de bevolking. De beloften van de SNP over lagere belastingen voor de grote bedrijven en aanhoudende besparingen zijn een grote hinderpaal voor een meerderheid van ja-stemmen.
De reeks meetings ‘Hope over Fear – Socialist Campaign for Independence’ trekt steeds meer mensen. Op de meetings spreekt de bekende socialist Tommy Sheridan naast anderen, waaronder de Socialist Party Scotland. De grote socialistische meetings tonen dat er een groeiende steun is voor ideeën zoals het gebruiken van de bevoegdheden van de onafhankelijkheid om de besparingen te stoppen, de olie en gassector alsook de bankensector in publieke handen te nemen en iedereen een degelijk loon te geven. Deze campagne versterkt de ja-stem.
Socialist Party Scotland komt actief op voor een ja-stem, maar koppelt dit aan het verzet tegen het besparingsbeleid en voor democratisch publiek bezit en controle over de sleutelsectoren van de economie. Enkel met een socialistisch beleid kan een onafhankelijk socialistisch Schotland als onderdeel van een bredere vrijwillige socialistische confederatie de levens- en arbeidsvoorwaarden van de meerderheid van de bevolking echt veranderen. Werkenden en jongeren hebben nood aan een eigen massale partij om daarvoor te strijden.
