Ingezonden stuk door Dikili
Achtergronden
In een vorig dossier werden de achtergronden bij deze verkiezingen uitgebreid toegelicht. Lees hier dit dossier
De verkiezingsresultaten zijn bekend
Samengevat komt het erop neer dat de AKP een zoveelste verkiezingsoverwinning boekt (+5% tegenover de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2009, – 5% tegenover de vorige parlementsverkiezingen in 2011).
Daarnaast is de grote overwinnaar de Koerdische BDP die nu in bijna alle Koerdische provincies de grootste is. Daar was het overigens enkel een strijd tussen AKP en BDP omdat de andere twee oppositiepartijen er nauwelijks één procent van de stemmen halen.
Waren er ongeregeldheden?
Die waren er. Niet op grote schaal maar het is bedenkelijk te noemen dat in de helft van alle provincies ‘s nachts stroomonderbrekingen waren (bijna alle energiebedrijven zijn nu geprivatiseerd, maar zoveel stroomonderbrekingen zijn er nog nooit gelijktijdig geweest), dat twee nieuwsagentschappen verschillende resultaten gaven en dat vooral in de hoofdstad Ankara (nek aan nek race) de resultaten nog niet bekend zijn omwille van ongeregeldheden. Er zullen dus nog wel hertellingen komen maar dat zal weinig veranderen aan de globale uitslag.
Ging het wel over gemeenteraadsverkiezingen?
Op het eerste zicht lijkt dit een domme vraag.
Door een verandering van de kiesdistricten én een gedwongen fusie van gemeentes (wet van 2012) kreeg de stem van het platteland (meestal conservatief stemmend) een grotere invloed in de metropoolsteden! Honderdduizenden stemmen van het platteland (enkel in Istanbul meer dan 900.000) moesten mee in rekening gebracht worden voor de burgemeester van de metropoolstad.
Tegelijk was de meest in het oog springende figuur bij deze gemeenteraadsverkiezingen de eerste minister, Erdogan, die overal aanwezig was. Tot in de kleinste provincies ging hij spreken, telkens werd dit onafgebroken uitgezonden op de bevriende tv-kanalen en ook de staatszender verdeelde de politieke zendtijd op een eigenaardige manier (90% van de tijd ging naar de AKP). Erdogan sprak niet over lokale thema’s, wel over de lobby’s, de parallelle staat van de Gülenisten, de ‘valse’ beschuldigingen van fraude aan het adres van de AKP-top en hemzelf. Hij ging zelfs zover Twitter en You Tube af te sluiten. Het was een grote doofpotoperatie die gepaard ging met anti-democratische wetten (zoals de nieuwe internetwet), het verwerven van de totale controle op justitie, het overplaatsen van rechters en politie.
De onmacht en verdeeldheid van de oppositie
Naast de AKP heb je vier andere oppositiepartijen.
1) De CHP. De republikeinse partij (de bakermat van het Kemalisme) blijft een partij die schippert. Je hebt er de oude Kemalistische oppositie in vertegenwoordigd, daarnaast een meer sociaal-democratisch gerichte vleugel. Deze vleugels blijven tegen elkaar vechten en de partijleider, Kemal Kilicdaroglu, blijft daar tussen schipperen. Zo schoof de CHP voor het burgemeesterschap van Ankara een kandidaat naar voren die uit de MHP kwam, een ‘gematigde ultranationalist’ (what’s in a name) om op die manier stemmen af te snoepen van de AKP. In Istanbul werd de populist Mustafa Sarigül, ook al geen onbesproken figuur, naar voor geschoven. Op zijn minst weinig geloofwaardig. In Antakya zetten zij de AKP-burgemeester op hun lijst.
2) De MHP. De ultranationalistische partij. Voor de MHP is er geen Koerdisch probleem. Op cruciale momenten stemmen zij zelfs mee met de AKP in het parlement (onder meer om het Turkse leger de mogelijkheid te geven Syrie binnen te vallen). Vele kiezers uit Kemalistische hoek steunen de MHP en er is zeker een lichte stemverschuiving van CHP naar MHP.
3) De BDP. De Koerdische partij die vooral aanhang heeft in de overwegend ethnisch Koerdische provincies. Zij zetten alles op het vredesproces en autonomie voor de Koerden. Er zijn onderhandelingen tussen Öcalan en de Mit (binnenlandse veiligheidsdienst, volledig onder controle van Erdogan). Deze onderhandelingen verlopen in het grootste geheim maar intussen is er wel een de facto wapenstilstand tussen de PKK en het Turkse leger. Ook opvallend was het afzijdig blijven van de Koerdische provincies tijdens de Gezi-protesten. Uit opiniepeilingen blijkt dat er een meerderheid van de bevolking wil dat er een oplossing komt. Erdogan speelt dit handig uit, maar tot op de dag van vandaag is er nog geen enkele concrete stap gedaan.
4) De HDP. In feite een (op vraag van Öcalan) veroorzaakte splitsing in de BDP. Zij zijn vooral vertegenwoordigd in het Westerse deel van Turkije en profileren zich als een linkse partij die tegelijk een oplossing voor het Koerdische probleem wil. Verschillende kleinere linkse partijen hebben ervoor gekozen de HDP dit keer te steunen.
De AKP spreekt met één stem, die van Erdogan, de oppositie is verdeeld en heterogeen.
Daarnaast is er de hoge kiesdrempel (ook bij gemeenteraadsverkiezingen ligt die op 10 procent).
Bovendien heeft Erdogan een grote troef in handen, Turkije is – vergeleken bij de tachtiger en negentiger jaren – een relatief stabiel land geworden met minder inflatie en een nog steeds groeiende economie. Coalitieregeringen worden met argusogen bekeken (ook door stemmers op de oppositiepartijen) omdat het verleden (en ook de partijen die deel uitmaken van het verleden zoals de CHP en de MHP) geïdentificeerd wordt met economische crisis en onstabiliteit. En uit peilingen is gebleken dat de kiezer nog steeds het meest bekommerd is om die sociaal-economische situatie.
De toekomst voor Turkije
Als het van Erdogan afhangt dan is die toekomst een nog sterker gepolariseerde samenleving, waar ‘de vijand’ zal afgestraft worden. Het is interessant om zijn balkonspeech in Ankara (de avond van de verkiezingen) er eens op na te lezen. http://www.hurriyetdailynews.com/full-text-turkish-pm-erdogans-post-election-balcony-speech.aspx?PageID=238&NID=64341&NewsCatID=338
Op 10 augustus zijn er immers presidentsverkiezingen en volgend jaar parlementsverkiezingen. Erdogan hoopt president te worden, maar dan wel een president met volmachten, een president die als dictator kan regeren. Met het vooruitschuiven van de parlementsverkiezingen wordt dit een reële mogelijkheid.
Maar dan nog zal hij beroep moeten doen op een andere partij en hiervoor mikt hij op de BDP. De BDP had aangekondigd dat zij de lokale autonomie voor de Koerdische provincies zouden afkondigen na de gemeenteraadsverkiezingen, tot op heden zijn de verklaringen nog heel lauwtjes, wat wijst op verdeeldheid binnen de BDP. Sommigen vinden dat het vredesproces enkel met Erdogan mogelijk is maar anderen willen uiteindelijk resultaten zien. De BDP heeft zich vastgeklonken aan Öcalan. De volgende verklaring van Öcalan zal dan ook cruciaal zijn.
Daarnaast is er de situatie van de Turkse economie en die staat er niet goed voor. Het land heeft een enorm tekort op de betalingsbalans dat moet gefinancierd worden. Voorlopig reageren de markten goed op de verkiezingsuitslag, maar of deze verkiezingsuitslag stabiliteit brengt is hoogst onwaarschijnlijk. In de maand januari heeft Turkije het tekort op de handelsbalans niet kunnen financieren met buitenlandse leningen maar met eigen reserves. De reserves zijn echter beperkt (maximum zes maanden). Bovendien is de kredietbubbel aan het barsten. Vele investeringen zijn gebaseerd op buitenlandse kredieten die moeten worden terugbetaald (en de Turkse lira is de facto met 30 tot 40 procent gedevalueerd, wat voor verschillende firma’s problemen gaat geven). Omdat de Turkse economie weinig of geen toegevoegde waarde geeft aan wat ze zelf produceren is er een bijkomend probleem. Veel onderdelen (bv. in de autoindustrie) moeten aangekocht worden in het buitenland wat de winstvoet zal doen dalen doordat met harde munt moet betaald worden. Bovendien is het grootste deel van buitenlands kapitaal ‘hot money’, dat wil zeggen, beleggingen op korte termijn. De financiële markten eisen daarom hogere intrestvoeten (ze zijn intussen al verhoogd) wat zijn weerslag zal hebben op de lokale economie, nog verdere verhogingen van de intrestvoeten zouden kunnen leiden tot minder investeringen, meer faillissementen, toegenomen werkloosheid. Dan zou de financiële kredietbubble wel eens kunnen barsten met een ongezien economische crisis.
In die zin is het niet onbelangrijk te zien wat binnen de AKP gaat gebeuren. Van de patroonsorganisaties heeft de AKP nog enkel steun van de MUSIAD voor haar economische politiek en uit een intern uitgelekt document blijkt dat er zelfs binnen de MUSIAD meningsverschillen zijn. Vele AKP-ers willen immers veel liever dat Gül (de huidige president) president blijft en dat de polarisatiepolitek stopt.
Oorlog met Syrië op komst
Het rommelt al geruime tijd aan de grens tussen Turkije en Syrië. Op 25 maart wordt een gesprek gepubliceerd op het internet. Deelnemers, de minister van Buitenlandse Zaken, het hoofd van de veiligheidsdiensten en de adjunct-stafchef van het leger. De authenticiteit van dit gesprek wordt niet in vraag gesteld!!! Onafgezien van het feit dat het niet normaal is dat zulke gesprekken afgeluisterd worden, is er de inhoud van het gesprek. De heren in kwestie bespreken de mogelijkheid om in Syrië binnen te vallen en oorlog te ontketenen.
Hakan Fidan (hoofd van de Mit, binnenlandse veiligheidsdienst): ‘We kunnen vier mannen in Syrië plaatsen, die kunnen een achttal raketten afschieten op leeg grondgebied in Turkije, als het nodig is lanceren wij deze aanval, dit is geen probleem, op die manier vinden wij een rechtvaardiging om Syrië binnen te vallen!’
De minister van Buitenlandse Zaken Davutoglu antwoordt als volgt: ‘Onder ons, de eerste minister heeft me telefonisch geantwoord dat zulk een aanval kan opgezet worden en gebruikt worden in die omstandigheden’.
Turkije steunt (allang) het Al Nusra (afdeling van Al Quada) en laat hun militanten vanuit drie verschillende plaatsen vanuit Turkije aanvallen plannen op Syrisch grondgebied. Bovendien kan een oorlog met Syrië de aandacht verschuiven van de corruptieschandalen.
Eerlijk gezegd, wat is er stuitender? Het feit dat deze conversatie is afgeluisterd of wat er tijdens deze conversatie is gezegd! Moest dit niet op het internet zijn gekomen, dan zou Turkije misschien vandaag al in oorlog geweest zijn met Syrië!
De dag na de publicatie op het internet werd You Tube verboden!!!
Tussen haakjes, tijdens zijn balkonspeech heeft Erdogan verklaard dat Turkije al in oorlog is met Syrië.(Syria is in a state of war with us).
En klein links? Wat zijn daarvan de resultaten?
In vele gevallen was er een oproep van kleinere linkse partijen om ofwel te stemmen op de CHP, de BDP of de HDP. Meestal hebben zij dan één of meerdere kandidaten van hun op die kieslijsten kunnen plaatsen. De Ödp in Samandag (grootste partij daar bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen) heeft haar burgemeester de lijst laten trekken van de CHP (81% van de stemmen). Verschillende personen uit comitees van de Gezi-park protesten hebben zich ofwel op een lijst van de CHP, ofwel op een lijst van de HDP kandidaat gesteld en zijn verkozen (daarom niet als burgemeester, wel als lid van een gemeentebestuur of provinciale raad). Enkel in Dersim (Tunceli) is er – voor de eerste keer in de geschiedenis – een burgemeester verkozen in het district Ovacik – die lid is van de TKP (Turkse Communistische Partij). Voor alle eerlijkheid, de vorige burgemeester daar was lid van de EMEP (maoïstische partij) maar het is voor het eerst in de geschiedenis van Turkije dat er ergens een communistische burgemeester is, althans een die lid is van de TKP.
Wat dikwijls vergeten wordt is dat lokale CHP burgemeesters dikwijls heel links zijn, de onafhankelijke vakbonden steunen, samenwerken met Syriza en niks te maken hebben met de Kemalistische elite! Globaal kan je echter zeggen dat klein links nog kleiner is geworden.
Algemeen besluit
1) De achtergronden bij deze verkiezing heb ik reeds uitgebreid toegelicht in mijn vorige artikel, onder meer daar vind je een verklaring voor de ‘solide basis’ die Erdogan heeft en waarover ik dit keer niet heb geschreven. http://www.socialisme.be/nl/15446/turkije-de-kroon-is-ontbloot
2) Hoewel klein links in stemmenpercentage zakt zijn er toch veel meer verkozenen door het feit dat zij ofwel op HDP, BDP (in mindere mate) en CHP lijsten zijn gaan staan. Positief hierbij is dat deze verkozenen tijdens hun campagnes duidelijk stelden te gaan voor de eisen van bijvoorbeeld de plaatselijke platformen die tijdens en na de Gezi-park protesten zijn ontstaan.
3) De toekomst van Turkije zal bepaald worden door de toestand van de economie. Als de kredietbubble barst, de economische stabiliteit verandert, dan verandert ook Turkije. Gebeurt dat niet voor de volgende verkiezingen, dan vrees ik het ergste.
4) Onafgezien van dit alles, de ‘rust’ is niet weergekeerd in Turkije. De onderliggende conflicten blijven bestaan en zullen voor reacties blijven zorgen.
