Artikel door Olivia O’Neill vanop socialistparty.ie
Op 13 december 2013 bracht Beyonce een onaangekondigd album uit. De promotie van het album gebeurde met een song en video onder de titel ‘Drunk in love’. De video toont Beyonce op het strand terwijl ze over haar seksleven met echtgenoot Jay-Z zingt. Aanvankelijk lijkt er niets aan de hand en blijft het binnen wat van Beyonce en Jay Z of gelijk welke mainstream pop, hip-hop of r’n’b artiest kan verwacht worden.
Maar op het einde van de song komt Jay Z met een opvallende zin: “I am Ike Turner, turn up baby know I don’t play. Now eat the cake, Anna Mae. I said eat the cake, Anna Mae”.
Beyonce herhaalt achter Jay Z dezelfde woorden en lacht. Het gaat nochtans om een verwijzing naar de verschrikkelijke gebeurtenissen die in de film ‘What’s love got to do with it’ waarin het levensverhaal van Tina Turner (echte naam Anna Mae Bullock) wordt gebracht. In dat levensverhaal komt ook de verkrachting en het vele geweld door haar jaloerse echtgenoot Ike aan bod.
De scène in de film is erg pijnlijk. Het toont de publieke vernedering van een vrouw die in een ijzeren greep van een gewelddadige echtgenoot zit. Het gaat erg diep over het gevoel van schaamte en misbruik dat slachtoffers van geweld voelen. Als Tina een cake van echtgenoot Ike Turner afwijst, duwt hij het gewelddadig in haar mond en smeert hij de rest over haar gezicht met de woorden “eat that cake, Anna Mae.”
De aard van deze beelden maakt dat het onrustwekkend is dat Beyonce en Jay Z er zo gemakkelijk overstappen. Het komt over als kwaadwillig en een slag in het gezicht van een erg bekende artiest, maar ook in het gezicht van alle vrouwen die de verschrikkelijke realiteit van geweld ondergingen. Ongetwijfeld was Tina Turner een belangrijk voorbeeld voor een artiest als Beyonce, haar liveshows bevestigen dat.
Ook is er weinig twijfel over mogelijk dat een groot deel van het succes van Beyonce verder bouwt op het werk van zwarte artiesten voor haar die soms niet de erkenning kregen die ze verdienden. Deze invloeden gaan van de vroege blues en jazz tot de ritmische structuren van vroegere zwarte spirituals. Maar er waren ook eerdere vrouwelijke artiesten zoals Bessie Smith en Ethal Waters of recenter Etta James, die razend was toen ze ontdekte dat Beyonce haar had gespeeld in ‘Cadillac records’ (een film over de vorming van Record Label in Chicago).
Beyonce is de meest succesvolle zwarte zangeres ooit. Het ongelofelijke commerciële succes lijkt jammer genoeg gepaard te gaan met het verdedigen van het huidige neoliberale kapitalisme – met name door het verafgoden van het individualisme en het totaal negeren van de realiteit van klassenverschillen en onderdrukking. Beyonce heeft daar helemaal geen kritiek op. Hoe is het anders mogelijk dat ze een belachelijke song als ‘Girls Rule the World’ schrijft? Neen, Beyonce, meisjes en vrouwen heersen niet over de wereld. Dit soort postmoderne standpunt leidt ertoe dat huishoudelijk geweld op een bijzonder lichtvoetige wijze wordt gebracht in ‘Drunk in love.’
Het is niet verwonderlijk dat veel jonge vrouwen fan zijn van Beyonce en ook wel verward zijn over waar ze voor staat. Onder de 17 video’s die ze op 13 december publiek maakte, bevindt zich de video ‘Flawless’. Die video valt op door de verwarrende en hypocriete boodschap voor de jonge vrouwen die opkijken naar Beyonce. De song bevat een sample van de Nigeriaanse feministe Chimamanda Ngozi Adichie:
We teach girls to shrink themselves
To make themselves smaller
We say to girls
“You can have ambition
But not too much…..
I am expected to make my life choices
Always keeping in mind that
Marriage is the most important
Now marriage can be a source of
Joy and love and mutual support
But why do we teach girls to aspire to marriage
And we don’t teach boys the same?
We raise girls to each other as competitors
Not for jobs or for accomplishments
Which I think can be a good thing
But for the attention of men
We teach girls that they cannot be sexual beings
In the way that boys are
Feminist: the person who believes in the social
Political, and economic equality of the sexes
Dat is uiteraard een positieve boodschap. Maar het contrasteert met de rest van de song. Beyonce zegt hierna immers: “bow down bitches” en begint op te scheppen over hoe ‘vlekkeloos’ haar diamanten wel zijn – nog meer verering van hebzucht en individualisme. Als feminisme betekent opkomen voor een samenleving zonder onderdrukking van vrouwen, dan moeten we radicaal ingaan tegen het kapitalistische systeem en het seksisme dat er eigen aan is. Als Beyonce wordt voorgesteld als ‘feministisch icoon’, zegt dit veel over hoe het kapitalisme zich alles probeert toe te eigenen. Het gevaar dat daarvan uitgaat, zien we in de wijze waarop Beyonce lacherig omgaat met partnergeweld.
Het succes van Beyonce is in feite een voorbeeld van het gebrek aan gevestigde artiesten die hun publiek vertegenwoordigen en niet meegezogen worden in de egoïstische belangen van de commerciële muziekindustrie.
