Tentoonstelling. Peter Alma, 1886-1969, schilderijen, grafiek en beeldstatistiek
Op het moment is er fraai werk van de socialistische kunstenaar Peter Alma te bezichtigen op een kleine, maar indrukwekkende tentoonstelling in een Amsterdams atelier. Een portret van de Russische revolutionair Lenin, dat hij maakte in zijn stervensjaar 1924. Het dynamische ‘Vaandels’ en ook zijn hoekig vormgegeven ‘Havenarbeider’ en de rode ‘Pionier’ uit 1924 zijn hier te bewonderen.
Ron Blom, Offensief Utrecht en gepromoveerd historicus
‘De Kapitalistische Orde’Indrukwekkend is zijn beantwoording van een brief van Russische jongeren die vele jaren later zijn werk ontdekten. Hij schrijft in bibberig handschrift over zijn herinnering aan het onopvallend binnentreden van Lenin op het derde Kominterncongres in 1921. Maar al snel verspreidde dit nieuws zich door de zaal en een enorme geestdrift maakte zich van de congresgangers, die uit alle hoeken van de wereld afkomstig waren, meester.
Alma bezocht van 1904 tot 1906 de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en vervolgens tot 1914 de Académie Humbert in Parijs. Hij raakte er bevriend met Fernand Léger en Piet Mondriaan en nam deel aan de befaamde Salon des Indépendants. Na een verblijf van twee jaar in het kunstenaarsdorp Laren, vestigde hij zich in 1916 in Meerhuizen, een buitenhuis aan de Amstel, waar meer kunstenaars woonden, onder wie Charley Toorop.
Aangestoken door het vuur van de Russische Revolutie verbond Alma zich met de strijd van de linkse arbeidersbeweging. Naast het ‘ezelschilderen’ ging hij zich toeleggen op houtsneden en wandschilderingen in openbare gebouwen: kunst voor iedereen. Vanaf 1919 maakte hij houtsneden voor de communistische krant de Tribune, waarin hij ook regelmatig tentoonstellingen besprak. In 1921 bezoekt hij in Moskou het derde Congres van de Derde Internationale en maakt tijdens die reis kennis met de kunstenaars El Lissitzky, Wassily Kandinsky, Vladimir Tatlin en Kazimir Malevitsj. Twee jaar later komt mede door zijn toedoen de revolutionaire ”Eerste Russische Kunsttentoonstelling” naar het Stedelijk Museum in Amsterdam. In 1924 heeft hij zelf een overzichttentoonstelling in het Stedelijk Museum.
Na 1926 oriënteert hij zich meer op het buitenland. Zijn grafische werk wordt opgenomen in internationale kunstpublicaties zoals i/10. Hierdoor wordt hij via Gerd Arntz gevraagd voor het Instituut voor Beeldstatistiek in Wenen. Hij werkt mee aan het opzetten van Isostat, een vergelijkbaar Russische instituut voor algemene voorlichting en propaganda in Moskou en Charkov. Alma was actief in antifascistische kunstenaarsprotest. Tegen de Olympische Spelen in Berlijn met Brecht Willemse zijn 2e vrouw en tegen de Spaanse Burgeroorlog met zijn 3e vrouw Lie Heynen ‘de Hollandse Passionaria’.
Vanaf de oprichting van de Socialistische Kunstenaars Kring in 1927 was Alma lid van deze linkse kunstenaarsorganisatie. De SSK gaf het boekje ‘Kopstukken’ uit met daarin sociale portretten van vertegenwoordigers van de kapitalistische orde, zoals een generaal, een diplomaat, een minister en een priester.
Tussen 1930-1964 krijgt hij tal van opdrachten voor wandschilderingen zoals in het Amstelstation (treinen en sporen die naar alle uithoeken van de wereld leiden en ‘compositie’), wandtapijten, glas in lood ramen en mozaïeken. Eind 1966 heeft Alma zijn laatste overzichttentoonstelling in het Stedelijk Museum.
Alma’s werk heeft verwantschap met De Stijl beweging, mede door het contact in Laren met zijn vriend Mondriaan en met van der Leck. Maar hij streefde naar een zuivere eenvoudige, meer begrijpbare kunst, in dienst van de sociale revolutie. In al zijn werk, van de minieme pictogrammen (signaturen), de rake houtsneden, de krachtige schilderijen tot aan de grote mozaïeken en immense wandschilderingen, kenmerkt Peter Alma zich, door eenvoud en duidelijkheid.
De tentoonstelling ‘Peter Alma, 1886-1969, schilderijen, grafiek en beeldstatistiek’ is nog tot en met 29 april te bezichtigen bij Jongert & Jongert aan de Mauritskade 100 A hs te Amsterdam. www.jongertenjongert.nl
