Verplichte gemeenschapsdienst voor werklozen, verplicht vrijwilligerswerk voor asielzoekers, langdurig zieken terug aan het werk zetten, … In verschillende landen zien we gelijkaardige maatregelen. Het Nederlandse voorbeeld van de straatveger die afgedankt werd en nadien voor zijn uitkering verplicht werd om de straten te vegen, is algemeen bekend. Maar ook elders zijn er dergelijke absurde voorbeelden. Hieronder een getuigenis vanuit Australië.
Artikel door een werkloze socialist uit Melbourne
“Sinds ik mijn job als verzorgende bij mensen met een beperking verloor omdat er onvoldoende middelen voor waren, kwam ik in een programma ‘Work for the Dole’ (W4D). Het betekent dat ik 25 uur per week aan onbetaalde arbeid moet doen in ruil voor een uitkering. Het komt neer op een uurloon van net 10 dollar [6,5 euro] of 7 dollar onder het nationale minimumloon.
“Voorstanders van het programma W4D stellen dat het doel is om werklozen terug aan de slag te krijgen. De realiteit is anders. Ik ben opgeleid om te werken in een sector waar het personeel overwerkt en onderbetaald is. De vraag naar begeleiding van mensen met een beperking blijft erg groot, maar er zijn onvoldoende middelen om het nodige aantal jobs te voorzien.
“In plaats van in de sector waarvoor ik opgeleid ben te werken, moet ik nu voor iets meer dan de helft van het minimumloon werken. Ik krijg maar ongeveer de helft van wat zelfs de regering als het minimum beschouwt en bovenop mijn werk moet ik tijd vinden om een andere job te zoeken. De tijdsdruk en het stigma dat over Work for the Dole hangt, zorgde ervoor dat eerdere deelnemers aan gelijkaardige programma’s in vergelijking met andere werklozen 12% minder kans hadden om werk te vinden.
“In plaats van mijn frustraties te begrijpen en me te helpen om een degelijke job te vinden, omschrijven ze me als lui en een ondankbare profiteur. Ik krijg te horen dat ik de samenleving tot last ben omdat de samenleving geen nuttige rol voor me vindt. Ik moet mijn huur, rekeningen en andere kosten betalen met amper 261,7 dollar [175 euro] per week. Wie is de samenleving tot last?
“In mijn W4D programma zijn er tien anderen met erg verschillende achtergronden, kwalificaties en werkervaringen. We zijn om verschillende redenen zonder werk gevallen, maar de belangrijkste reden is het gebrek aan jobs. De jongerenwerkloosheid in de staat Victoria staat volgens de sociale diensten van VCOSS op een crisisniveau. Maar toch worden wij verantwoordelijk geacht voor onze situatie? Naar schatting zoeken bijna 100.000 jongeren in Victoria naar werk. Het is niet uitzonderlijk dat voor tientallen of zelfs honderden jobs wordt gesolliciteerd, maar dat er geen enkele uitnodiging voor een gesprek volgt.
“Ik moet voor minstens vijf jobs per week solliciteren. Soms is het een strijd om jobs te vinden waarvoor ik de nodige kwalificaties heb of die ik wil doen, dan begin ik maar voor alles te solliciteren. Maar het helpt niet dat duizenden anderen net hetzelfde doen.
“Het meest frustrerende aan het programma Work for the Dole is dat ik onder het minimumloon verdien. De private ‘werkgevers’ en anderen gaan lopen met het geld dat ik in loon zou moeten ontvangen voor het werk dat ik doe.
“Mijn private jobdienst krijgt 3.000 dollar publieke middelen om me te zeggen aan welk W4D-programma ik moet deelnemen op straffe van schorsing van mijn uitkering. Er zou ongeveer 4.000 dollar nodig zijn om de job die ik doe om te zetten in een job aan het minimumloon. Het is maar een voorbeeld van hoe publieke middelen voor de creatie van jobs voor werklozen vooral bij private bedrijven terechtkomen, bedrijven in de sector waar winst wordt gemaakt op basis van werkloosheid.
“De echte oplossing voor de werkloosheid bestaat niet uit stelsels die de werklozen afstraffen. Het geld dat verspild wordt aan geprivatiseerde stelsels zou beter gebruikt worden om echte jobs te creëren. Alle middelen die verspild zijn aan verplichte maar nutteloze gesprekken, opleidingen en het invullen en verwerken van eindeloos lange formulieren, zouden beter aangewend worden voor sociaal nuttige jobs. Bijvoorbeeld in de sector waarvoor ik opgeleid ben: de sociale zorgsector. Gelijk wie in die sector werkt, kan getuigen dat er geen gebrek aan werk is, eerder een gebrek aan voldoende collega’s om het werk rond te krijgen.
“In het verleden waren er sterke bewegingen van werklozen die deze benadering naar voor brachten. Socialisten stonden vooraan in deze bewegingen, zoals de Unemployed Workers Movement (UWM). Het inzetten van beschikbare arbeidskrachten voor sociaal nuttige jobs, was hoe duizenden mensen werk vonden tijdens en na de Grote Depressie. Met een wereldwijde economische crisis moeten we deze les uit het verleden trekken.
“We kunnen niet rekenen op de gevestigde partijen om tot antwoorden voor de werkloosheid en jobonzekerheid te komen. De gevestigde politici zijn daarvoor te druk bezig met het zwartmaken van uitkeringstrekkers. We zullen zelf moeten bouwen aan een arbeidersbeweging die opkomt voor socialistische antwoorden op de werkloosheid. Dit betekent opkomen voor een massaal programma van publieke investeringen in huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer, … Dat zijn zaken die mensen nodig hebben en het zou meteen nuttige jobs creëren voor mensen zoals mij die zo’n job zoeken.”
