Standpunt van de Socialist Party in Noord-Ierland (gepubliceerd op 6 augustus)
Waarschuwing: dit artikel handelt over racisme, islamofobie, racistisch geweld en gendergerelateerd geweld
Op zaterdag (3 augustus) voegde Belfast zich bij de verontrustend lange lijst van plaatsen waar extreemrechtse relschoppers erin slaagden te mobiliseren, wat leidde tot taferelen van racistisch geweld, vooral gericht tegen de moslimgemeenschap. Dit werd gevolgd door aanvallen op het Belfast Islamic Centre op maandagavond en een winkel in West-Belfast op dinsdag, evenals een aantal racistische aanvallen op mensen van kleur. Wij betuigen onze solidariteit met alle getroffenen, in het bijzonder mensen met een migratie-achtergrond, mensen van kleur en religieuze minderheden die ongetwijfeld voor hun veiligheid hebben gevreesd tijdens en na deze gebeurtenissen. Nu er verdere mobilisaties worden gepland door een racistische minderheid die zich aangemoedigd voelt en meer zelfvertrouwen heeft, is er dringend behoefte aan discussie over hoe we een beweging kunnen opbouwen tegen de leugens en het geweld van extreemrechts.
Ongeveer 1.000 mensen daagden op korte termijn op voor de actie United Against Racism aan het stadhuis, een protestactie tegen de rechtse mobilisatie. Er waren vakbondsleden aanwezig, waaronder leden van Unite, UCU en CWU, en vooral NIPSA was prominent aanwezig. Ze werden vergezeld door antiracistische activisten, socialistische feministen en Palestijnse solidariteitsgroepen. Samen namen we stelling tegen extreemrechts, van wie sommigen de Hitlergroet brachten, wat leidde tot luide kreten als “Nazi-gespuis uit onze straten!” en “Vluchtelingen zijn hier welkom!”.
Dit tegenprotest was echter niet genoeg om honderden deelnemers aan de extreemrechtse betoging ervan te weerhouden door Botanic, de Holylands en Sandy Row te marcheren in een racistische stormloop. Cafés en supermarkten die eigendom zijn van mensen van kleur – waarvan er veel belangrijke ruimten zijn voor migrantengemeenschappen – werden in brand gestoken en beschadigd. Meerdere mensen werden aangevallen en minstens één persoon werd neergestoken. In Lower Ormeau organiseerden ongeveer 100 bewoners zich spontaan om het extreemrechtse tuig te onderscheppen en te voorkomen dat ze door het gebied zouden marcheren. Op dit soort acties moet worden voortgebouwd en ze moeten in alle gemeenschappen worden herhaald.
Campagne van desinformatie leidt tot racistische rellen
Dit was onderdeel van een reeks gecoördineerde racistische rellen die ook in heel Groot-Brittannië plaatsvonden. Deze werden gepland door een netwerk van fascistische relschoppers waaronder groepen als de English Defence League. Onmiddellijk na de gruwelijke moorden op de zesjarige Bebe King, de zevenjarige Elsie Dot Stancombe en de negenjarige Alice Dasilva Aguiar tijdens een dansles met het thema Taylor Swift in Southport, maakten extreemrechtse krachten misbruik van deze vreselijke situatie om verkeerde informatie te verspreiden en islamofobie en xenofobie aan te wakkeren. Het resultaat was dat extreemrechts tuig neerstreek in Southport, een gemeenschap in rouw, om een racistische rel te ontketenen. Te midden van de islamofobe campagne van extreemrechtse individuen, groepen en de media, is het echte probleem volledig overstemd: hoe is het mogelijk dat een 17-jarige jongen zo vervuld was van haat dat hij bereid was om een groep jonge schoolmeisjes aan te vallen met een mes – waarbij hij drie doden en meer gewonden maakte?
We leven in een zeer gewelddadige en misogyne samenleving. Verzet daartegen is nodig en moet actief zijn. Deze strijd moet ook antiracistisch zijn, tegen islamofobie, transfobie en alle stokpaardjes van rechts. De oorzaken van gendergeweld zijn vrouwenhaat, machocultuur, de normalisering van geweld en een gevoel van eigendom van anderen. Deze dingen zijn aanwezig in de maatschappij in het algemeen en hebben niets te maken met de etnische achtergrond of religieuze identiteit van mensen. Het zijn kenmerken van een kapitalistisch systeem met onderdrukking als kern. Zoals het bord van een betogerzaterdag luidde: “Het is geen kwestie van migratie. Het is de heersende klasse. Het is kapitalisme. Het is geweld van mannen tegen vrouwen.”
Onder het mom van “het beschermen van onze kinderen” heeft extreemrechts moskeeën aangevallen, geprobeerd asielzoekers uit hun huizen te verjagen met brandstichting en bibliotheken, scholen en huizen geplunderd in arme wijken die al gebukt gaan onder de gevolgen van de besparingen en de druk op de levensstandaard. Afschuwelijke video’s van racistische bendes die mensen van kleur aanvallen, waarbij sommigen scanderen dat ze vermoord moeten worden, zijn breed verspreid via sociale media. Beelden van bendes die rondzwierven in wijken van Belfast zijn ook zeer schokkend. Op een van die beelden is te zien hoe een vrouw die tegen de racistische slogans inging, kreeg als antwoord: “You will be r*aped”. Het toont eens te meer hoe onverenigbaar extreemrechts en de noodzaak van strijd tegen seksueel geweld zijn.
Hoewel het zich voordoet als een beweging van de arbeidersklasse, is het enige doel van extreemrechts om haat, geweld en verdeeldheid te zaaien in onze gemeenschappen en om het leven slechter te maken voor alle mensen uit de arbeidersklasse, vooral voor mensen uit gemeenschappen in de marge van de samenleving.
Het politieke establishment is verantwoordelijk
De rellen toonden aan dat we geen vertrouwen kunnen hebben in de politie om extreem-rechts te stoppen. Bij het stadhuis waren agenten niet in staat om de extreemrechtse mobilisatie te stoppen toen die eenmaal in beweging kwam richting Dublin Road in de richting van het Belfast Islamic Centre. Ze slaagden er alleen in om delen van de menigte rond het uiteinde van Botanic Avenue uiteen te drijven – na schade aan verschillende bedrijven en een hotel dat gebruikt wordt voor migrantenopvang. Hier en elders toonde de politie zich onbekwaam en ongeïnteresseerd om de arbeidersgemeenschappen echt te beschermen.
In Belfast werd een migrant aangevallen en achtervolgd door racisten, waarna hij door de politie werd aangehouden omdat hij weg liep! Ondertussen werden winkels en cafés in brand gestoken. Verontrustend genoeg wordt er nu een onderzoek ingesteld naar de politie omdat een aantal agenten die bij het protest aanwezig waren, emblemen droegen van de “Three Percenters” – een Amerikaanse extreemrechtse militie. Het is niet verrassend, gezien de aanpak van de politie ten opzichte van de Black Lives Matter-betogers enkele jaren geleden. Ze behandelden antiracistische betogers en de extreemrechtse mobilisatie nu als dezelfde verstoring van “de orde”, in plaats van de reële dreiging van extreemrechts voor migranten en mensen van kleur te erkennen. De politie veroordeelde de pogingen van mensen uit de migrantenbuurt om te mobiliseren en het Belfast Islamic Centre te verdedigen.
Deze gebeurtenissen kwamen voor velen als een schok. Maar in werkelijkheid is extreemrechts al jaren in opmars en worden mensen van kleur in Belfast en daarbuiten dagelijks geconfronteerd met racisme. De crisis van het kapitalisme zorgt voor een diepe polarisatie en bij gebrek aan een sterk alternatief van de arbeidersklasse voor de status quo, profiteert extreemrechts van de angst en woede die voortkomen uit de daling van de levensstandaard, de zorgen over de existentiële crisis in de gezondheidscrisis en de steeds erger wordende wooncrisis. In deze context hebben het politieke establishment en de gevestigde media consequent migranten en mensen van kleur gedemoniseerd, een racistische ‘vijandige omgeving’ voor vluchtelingen opgelegd, terwijl ze niet omkeken naar de toenemende ontberingen in de wijken van de werkende klasse en de diepe woede en frustraties die deze veroorzaken. De Tories en Labour hebben met elkaar gestreden om te zien welke partij vluchtelingen harder kan aanpakken, waarbij “stop de boten” niet alleen een belangrijke slogan werd van extreemrechts, maar ook van de campagne van Keir Starmer (Labour). Dit creëert een omgeving waarin racisme in de samenleving in bredere zin kan worden aangewakkerd in de vorm van pesterijen en misbruik op straat, op school en op het werk. Islamofobie in het bijzonder is decennialang aangewakkerd door politici en de media – bewust gepromoot om imperialistische interventies in het Midden-Oosten te rechtvaardigen. Dit heeft geleid tot extreemrechtse propaganda die waarschuwt voor migratie van “ongescreende mannen” van “militaire leeftijd”, waarbij diepgewortelde racistische stijlfiguren worden gebruikt om migranten en mensen van kleur valselijk als een bedreiging voor te stellen.
Noch de reactie van Keir Starmer – die vooral zei dat degenen die geweld plegen zullen worden gearresteerd en vervolgd – noch de verontwaardiging van de gevestigde politici over het geweld in onze straten zal helpen om dit probleem aan te pakken. We moeten islamofobe, racistische en extreemrechtse ideeën bestrijden en tegelijkertijd begrijpen hoe en waarom ze weerklank vinden. Dat is noodzakelijk om extreemrechts te stoppen en te voorkomen dat ze werkenden meesleuren in het simplistische verhaal dat de schuld bij andere onderdrukten legt. We moeten resoluut en consequent met de beschuldigende vinger wijzen naar degenen die daadwerkelijk verantwoordelijk zijn.
De gevestigde media, kapitalistische politici en miljardairs promoten maar al te graag een racistische retoriek tegen migranten en transfobie. Ze doen dit om de woede in de samenleving weg te leiden van hun systeem in de richting van andere onderdrukten in de samenleving. Door werkenden met verschillende etnische achtergronden of religies tegen elkaar op te zetten, hopen ze de aandacht af te leiden van het feit dat de kapitalistische klasse – de bankiers, bazen en miljardairs – profiteren van het lijden van alle werkenden. Het is deze verdeeldheid, die een inherent onderdeel is van het kapitalisme, waar extreemrechtse aanstichters als Nigel Farage en Tommy Robinson op springen om hun blanke supremacistische ideologie te promoten, waarbij ze racisme en geweld aanwakkeren om hun reactionaire beweging te bevorderen. Terwijl het politieke establishment geschokt reageerde op de recente rellen, dient extreemrechts uiteindelijk hun ‘verdeel en heers’ agenda.
In Groot-Brittannië voelt extreemrechts zich gesterkt door de crisis in de Tory-partij en de fascistische kern van de beweging probeert zich snel te vestigen als politieke macht na de verkiezing van Starmer. In Ierland zijn de protesten tegen migratie uitgelopen op racistische rellen, brandstichtingen in opvangcentra en willekeurig geweld tegen mensen van kleur. Het is veelzeggend dat het tuig dat de Coolock-rellen hielp uitlokken naar Belfast kwam om ook hier racistische rellen uit te lokken. Extreemrechts zwaaide met de Ierse driekleur en de vlag van de Unie voor een spandoek met de tekst “Coolock says no”, terwijl ze door Bedford Street marcheerden en “p***** out” riepen. Dit toonde op treffende wijze aan dat deze ideologie in zowel nationalistische als unionistische gemeenschappen toeneemt en dat de strijd tegen extreemrechts over de sektarische scheidingslijn heen moet gevoerd worden.
Na de rellen bracht extreemrechts tuig uit het zuiden van Ierland naar verluidt de nacht al zuipend door in het gezelschap van militanten van de unionistische UDA. Loyalistische paramilitairen speelden een rol in het organiseren van protesten tegen migranten. Ze riepen hun aanhangers op om gemaskerd te betogen en tot geweld over te gaan. Het aantal paramilitairen is de afgelopen tijd weer toegenomen. Er is bovendien een grotere bereidheid om tot geweld over te gaan. Het gevaar op meer georganiseerd racistisch geweld is dan ook groot.
Op de extreemrechtse mobilisatie aan het stadhuis en nadien bij de rellen waren er heel wat jonge aanwezigen. Zij worden in het bijzonder getroffen door het beleid van opeenvolgende regeringen, waarbij onze toekomst letterlijk wordt bedreigd. De dreiging komt nochtans niet van migratie, maar van de kapitalistische crisis, van de afbraak van het klimaat, maar ook van de voortdurende aanwezigheid en acties van paramilitaire groepen die jongeren niets te bieden hebben.
De unionist Jamie Bryson waarschuwde voor een alliantie tussen loyalisten en extreemrechts uit het zuiden. Dat is een indicatie dat sleutelfiguren uit het loyalisme de bestaande sektarische verdeeldheid willen gebruiken om de zaken nog verder te polariseren. Paramilitairen gebruiken de rellen als een manier om zichzelf te laten gelden en ook om jongeren te rekruteren. Zo proberen antiracistische tegenbetogers voor te stellen als een afspiegeling van slechts één gemeenschap, om mensen met een protestantse achtergrond die zich verzetten tegen extreemrechts de pas af te snijden. Het is absoluut essentieel dat de antiracistische beweging alle uitingen van sektarisme vermijdt en streeft naar een echte gemeenschapsoverstijgende basis. Dit is cruciaal om de zuurstof van extreemrechts af te snijden.
Extreemrechts groeit uit kapitalistische crisis
Het is veelzeggend dat veel van de rellen plaatsvonden in gebieden waar de arbeidersklasse het zwaar te verduren heeft na tientallen jaren van besparingen door zowel de Noord-Ierse als de Britse gevestigde orde. De armoede is toegenomen en onze gemeenschappen zijn woestenijen geworden. Alle politieke partijen die in de publieke sector hebben bespaard en geprivatiseerd en die hebben toegestaan dat verhuurders en bedrijven onze gemeenschappen hebben leeggezogen, dragen de verantwoordelijkheid voor deze crisis. De belangrijkste reden voor het gebrek aan betaalbare huisvesting is bijvoorbeeld het politieke besluit in 2002 om de Housing Executive te beletten nieuwe en broodnodige woningen te bouwen.
Oproepen van gevestigde politieke partijen om af te zien van geweld zullen de steun voor extreemrechtse en racistische ideeën niet ondermijnen. Er is integendeel nood aan een bewuste uitdaging van de leugens en tegelijkertijd een strijd om de omstandigheden van ontbering, angst en schaarste te veranderen die de perfecte omstandigheden bieden voor extreemrechtse en racistische ideeën om te groeien.
Het draaiboek van extreemrechts is overal het gebruik van rechtse praatjes en samenzweringstheorieën om hun racistische ideologie te promoten. Ze verspreiden desinformatie en proberen angst en vooroordelen aan te wakkeren door in te spelen op de angst en verwarring van mensen en zo een breder platform te creëren om hun reactionaire beweging op te bouwen. Om dit te doen azen ze op de woede die in de samenleving heerst; woede over de crisis in de kosten van levensonderhoud, over het gebrek aan sociale huisvesting, over onze ondergefinancierde gezondheidszorg en over het eindeloze geweld tegen mannen en vrouwen. Maar ze willen deze woede verkeerd richten op onderdrukte mensen die zelf gebukt gaan onder het geweld van het systeem, in plaats van het te richten op de echte vijand: het kapitalistisch systeem dat gebaseerd is op winstbejag, uitbuiting en onderdrukking.
Migranten zijn niet verantwoordelijk voor de schaarste in openbare diensten en huisvesting, zij zijn daar ook slachtoffer van. Het zijn de bazen, huisbazen en miljardairs die rijkdom onttrekken aan onze gemeenschappen door middel van lage lonen, hoge huren, privatiseringen en woekerwinsten. Het kapitalisme is een systeem gebaseerd op een kunstmatige schaarste voor mensen uit de arbeidersklasse, terwijl de rijken ons uitbuiten en leven van de rijkdom die wij voor hen creëren. En dezelfde kapitalisten die onze gemeenschappen hier uitbuiten, profiteren ook van de oorlogen, economische verwoesting en ecologische catastrofe die vluchtelingen en migranten ontvluchten.
Extreemrechts heeft geen antwoorden op de echte crises waar mensen uit de arbeidersklasse mee te maken hebben. Ze zeggen niets over sociale huisvesting, de woekerwinsten van huisbazen, hogere lonen of vakbondsrechten, of over het feit dat de meeste daders van gendergerelateerd geweld bekend zijn bij hun slachtoffers. Terwijl ze zich wansmakelijk voordoen als “verdedigers van vrouwen en kinderen”, kweekt hun beweging in werkelijkheid vrouwonvriendelijk, racistisch en transfoob geweld en is hun ideologie diep verweven met de vrouwonvriendelijke ideeën van de ‘Manosphere’.
Hoe we de fascistische dreiging kunnen bestrijden
Hoewel het tegenprotest veel groter was dan dat van extreemrechts, was het duidelijk niet genoeg. Als zij zich de komende weken opnieuw in onze straten organiseren, is het essentieel dat de arbeidersklasse zich met volle kracht mobiliseert. De vele mensen uit de arbeidersklasse die de slachtoffers van het geweld steunden door geld te doneren en vrijwillig mee te helpen de schade te herstellen, in Belfast, Southport en in het Verenigd Koninkrijk, zijn een indicatie dat de overgrote meerderheid van de mensen in de samenleving tegen het geweld van extreemrechts is.
Vakbonden hebben een centrale rol te spelen en de stappen die door sommigen in de beweging zijn genomen om bijeenkomsten te beleggen en hun leden te mobiliseren, moeten verder worden uitgebouwd. Discussies over het belang van antifascistisch verzet moeten in heel onze beweging en op onze werkplekken plaatsvinden. De arbeidersbeweging bevindt zich in de beste positie om terug te slaan tegen de vreselijke ideologie van extreemrechts, omdat zij arbeiders van alle achtergronden al verenigt. Van cruciaal belang is dat de Ierse vakbondsfederatie met haar massale lidmaatschap een betoging tegen racisme organiseert en er actief voor mobiliseert met eisen zoals degelijke jobs, betaalbaar wonen en openbare diensten voor iedereen. Met de autoriteit van de vakbonden zou een dergelijke betoging een massale respons kunnen krijgen en groter zijn dan eerdere protesten.
Helaas kiezen de vakbondsleiders stelselmatig voor een aarzelende benadering. Georganiseerde politieke activisten en syndicalisten zullen zelf initiatieven moeten nemen. Dit kan in de vorm van snelle mobilisaties. Er is echter ook discussie nodig over efficiënte en sterke stewarding om de veiligheid van alle deelnemers te garanderen. De propaganda van extreemrechts moeten we beantwoorden, vormingen voor syndicalisten en activisten zijn daarbij nuttig. De vakbonden moeten ook de noodzakelijke strijd voor betaalbaar wonen, openbare diensten en tegen seksistisch geweld opvoeren. Dat is een basis om racistische en extreemrechtse ideeën te ondermijnen. Als dergelijke campagnes al bewust en consequent gevoerd waren op verschillende werkplekken en in verschillende sectoren, dan zou de basis voor extreemrechts om de gruwelijke steekpartijen in Southport uit te buiten beperkter zijn geweest.
Duizenden mensen hebben zich de afgelopen maanden consequent gemobiliseerd voor Palestina, waarbij velen de strijd tegen de Israëlische bezetting koppelen aan een strijd tegen imperialisme en racisme. De toename van islamofobie is gekoppeld aan de genocide van de Israëlische staat in Gaza – die wordt gesteund door het Westerse imperialisme – en aan de decennialange ontmenselijking door de media en het politieke establishment tijdens de zogenaamde ‘War on Terror’. De jongeren en arbeiders die geprotesteerd hebben voor Palestina kunnen een belangrijke rol spelen in het opbouwen van een beweging tegen extreemrechts.
Tegenprotesten zijn een essentieel strijdmiddel, maar ze moeten volgehouden en goed georganiseerd worden en gericht zijn op het doel om extreemrechts ervan te weerhouden onze wijken te terroriseren. Het hele punt van een tegenprotest is om de fascisten in aantal te overtreffen en door het gewicht van de aantallen hen van de straat te drukken, wat een klap is en hen demoraliseert. In Bristol mobiliseerden tegenbetogers bijvoorbeeld enorme aantallen om zich te verzetten tegen extreemrechts en hen ervan te weerhouden hotels aan te vallen die migranten huisvesten.
Hiertoe is er nood aan verzet van onderuit, over gemeenschappen en afkomsten heen, met wortels in de werkplekken en in de volksbuurten. De actie van bewoners van Lower Ormeau, die snel in actie kwamen om de racistische menigte de toegang tot hun gemeenschap te ontzeggen, is een voorbeeld van het soort organisatie dat nodig is. Bewoners zetten vervolgens patrouilles op om ervoor te zorgen dat het gebied ’s nachts veilig was en in de dagen daarna organiseerden leden van de moslimgemeenschap de verdediging van het Islamitisch Centrum in Belfast. Uiteindelijk komt de bron van het verzet van de arbeidersklasse tegen extreemrechts van onze georganiseerde collectieve kracht. We moeten antiracistische netwerken opbouwen van alle mensen uit de arbeidersklasse, zowel in katholieke als protestantse gebieden, om te bespreken hoe we extreemrechts kunnen bestrijden wanneer en waar het ook de kop opsteken.
De enige kracht die extreemrechts kan terugdringen is een georganiseerde beweging van arbeiders en jongeren die bereid is om tegen deze dreiging te vechten. We kunnen ons inspireren door de mobilisaties tegen rechts in de hele wereld, van Italië tot Argentinië. In Frankrijk hebben miljoenen jongeren en mensen zich gemobiliseerd tegen de racistische agenda van extreemrechts, met een sleutelrol voor jonge vrouwen en mensen met een migratie-achtergrond. Een beginpunt zou het bijeenroepen van een conferentie van verzet kunnen zijn – met delegaties van vakbonden en arbeidersorganisaties die feministisch, antiracistisch en pro-LGBTQ+ zijn.
Een beweging opbouwen tegen extreemrechts, racisme en kapitalisme
De beste manier om te laten zien dat de crisis niet de schuld van vluchtelingen is, is te laten zien wie er wel verantwoordelijk is, namelijk de regering, de verhuurders en private projectontwikkelaars. We moeten luid verkondigen dat het kapitalistisch beleid de kern is van de problemen waarmee we te maken hebben; dat er meer dan genoeg rijkdom en middelen zijn voor iedereen om te hebben wat nodig is, en dat de strijd niet gaat tussen mensen uit de werkende klasse, maar tussen ons allemaal en de superrijke kapitalistische klasse. Een campagne tegen extreemrechts moet ook de strijd tegen gendergerelateerd geweld en LGBTQ+-fobie omvatten.
We roepen alle jongeren en mensen uit de werkende klasse die niet willen dat hun gemeenschap wordt geterroriseerd en hun collega’s worden aangevallen, op om zich bij onze beweging aan te sluiten. Het is nu tijd om de strijd aan te gaan, extreemrechts terug te dringen en een krachtige beweging op te bouwen die de meerderheid van de werkende klasse vertegenwoordigt, die wil dat alle werkenden een leven leiden zonder geweld, onderdrukking en misbruik.
Zo’n beweging moet onvermijdelijk het kapitalistisch systeem uitdagen, een systeem dat fundamenteel gebaseerd is op racisme, ongelijkheid, uitbuiting en verdeeldheid. De opkomst van extreemrechts is een wereldwijde trend, nu de heersende klasse zich steeds meer wendt tot reactionaire bewegingen om haar ‘dictatuur van de rijken’ op te leggen. De heersende klasse bevordert bewust racisme, zweept bij elke gelegenheid xenofobie en nationalisme op om een rabiaat rechtse, anti-arbeidersklasse agenda door te drukken. Het gevaar is duidelijk, maar het vermogen om het te doorbreken ligt bij mensen uit de werkende klasse die de handen ineenslaan. Dit potentieel omzetten in realiteit is nu een belangrijke en dringende taak. Wacht niet – doe mee!
